510298, Leidschendam

Omschrijving

De hoofdzakelijk in geklonken ijzeren H-profiel gebouwde enkele ophaalbruggen overspannen elk een breedte van 8.26 meter. De ca. 3,5 meter brede brugdekken of vallen worden begrensd door twee op smeedijzeren T-profielen bevestigde houten leuningen. De hameipoort of het hameigebint en het scharnierpunt van de brug aan de Delftse zijde van de sluis rusten op de Delftse kade, de andere identieke maar zwaardere brug staat en scharniert op de Sluiskantzijde. De beide rond 6,50 meter hoge hameipoorten zijn gesloten door een ijzeren vakwerkspant. De H-profielen van de 12.30 meter lange balans verjongen zich naar beide uiteinden. De dwarsverbindingen tussen de samenstellende onderdelen worden van contragewicht (broekbalk) naar hefzijde (spriet) gevormd door een zwaar massief H-profiel, lichtere vakwerkspanten en tenslotte een ronde ijzeren stang. Voorts bevinden zich tussen de hameistijlen gekruiste trekstangen die de stijfheid garanderen. De verbindingen tussen de balans en het val worden gevormd door smeedijzeren kettingen. De bruggen worden geheven met behulp van handbediende windwerken die elk in ronde trommels aan de hameipoort zijn gemonteerd en waarmee een aan het brugdek bevestigde kwadrant in een op- of neergaande richting wordt gedraaid. De krachten die hierbij optreden in het hameigebint worden links en rechts opgevangen door een tweetal naar buiten gerichte en in de kade verankerde ronde trekstangen of schoren. Bij geopende brug wordt de onderbroken oeververbinding beveiligd door dubbele horizontaal draaiende en in T-profiel uitgevoerde vakwerkhekken.

Waardering

De twee ophaalbruggen van het sluiscomplex zijn van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als representatieve en redelijk gave voorbeelden van kenmerkende negentiende eeuwse ijzeren ophaalbruggen van de firma Meijer uit Musselkanaal. De bruggen zijn tevens van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde wegens de redelijke mate van gaafheid in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering. De bruggen zijn in hoge mate stedebouwkundig van belang als onderdeel van het sluiscomplex, hoofdbestanddeel van het beschermde dorpsgezicht van Leidschendam.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
510298
Complexnaam
Sluiscomplex
Provincie
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Het SLUISCOMPLEX in Leidschendam dateert uit 1886-1888 en bestaat uit de SLUISWERKEN met zes gietijzeren LANTAARNPALEN, twee OPHAALBRUGGEN, en een SLUISWACHTERSKANTOOR in de stijl van de Neo-Hollandse Renaissance.

Op 18 juli 1882 besloten de Provinciale Staten tot verbetering van de vaarweg van Leiden naar Rotterdam en de aanleg van een nieuw sluiscomplex ter vervanging van de oude zeventiende eeuwse sluis in Leidschendam.

De uitvoering van het werk begon in 1886 en een jaar later werd de sluis in gebruik genomen.

De oplevering van het sluiskantoor volgde in het jaar daarna. De ontwerper van de sluiswerken was vermoedelijk civiel-ingenieur H. de Mol van Otterloo die werkte onder verantwoordelijkheid van de hoofdingenieur van de Provinciale Waterstaat van Zuid-Holland, J. van der Vegt. Uitvoerder was de aannemer M.A.J. Taverne uit 's Gravenhage.

De Utrechtse architect F.J. Nieuwenhuis maakte het ontwerp voor het kantoor waarvan de fundamenten werden gelegd door M.A.J. Taverne.

De bouw werd uitgevoerd door J. Vermeer uit Hekendorp. Voor de hoofdentree aan de Delftsekade stond aanvankelijk een portaal met tympaan op Dorische kolommen.

Dit is in verband met verbetering van de verkeersdoorstroming in de jaren vijftig gesloopt.

De twee bruggen zijn in 1887 vervaardigd door G.B. Meijer in Musselkanaal in Groningen. Rond 1970 werden twee voetgangersbruggen gemonteerd aan de bestaande oeververbindingen en omstreeks 1980 werden brugdek en windwerk van de brug aan de Delftse zijde vervangen.

De noordoostelijke hameistijl van deze brug is geheel vernieuwd na zware verkeersschade.

De zes gietijzeren windwerken annex lantaarnpalen zijn afkomstig uit de machinefabriek Th. Rouakkers en zonen te Helmond.

Omschrijving

Het sluiscomplex bestaat uit een rechthoekige dubbele sluiskolk met drie sluishoofden en over de twee uiterste sluishoofden twee ophaalbruggen.

De lantaarnpalen staan op de gemetselde kaden aan weerszijden van de sluiskolken en aan de zuidzijde staat het sluiswachterskantoor.

Het complex vormt een knooppunt van scheepvaart- en wegverkeer en vormt een belangrijk onderdeel van het beschermde dorpsgezicht van Leidschendam.

Waardering

Het sluiscomplex in Leidschendam is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als gaaf en compleet voorbeeld van een negentiende eeuws sluiscomplex met een dubbele sluiskolk. Het sluiscomplex is tevens van algemeen belang vanwege de architectuur- historische waarde wegens de gaafheid in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering van de verschillende onderdelen en met name de bijzonder rijk uitgevoerde Neo-Hollandse Renaissancestijl van het sluiswachterskantoor.

Voorts is het sluiscomplex in hoge mate van stedebouwkundig belang vanwege de bijzondere ruimtelijke samenhang tussen de verschillende onderdelen en bezit het situationele waarde vanwege de zeer beeldbepalende situering van het complex in de dorpskern van Leidschendam als hoofdbestanddeel van het beschermde dorpsgezicht.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Verkeersbrug Weg- en waterbouwkundige werken Brug(C) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Leidschendam Rijnlandsezijde/Leidsezij Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Weg- en waterbouwkundige werken Brug(C) Ophaalbrug (C)
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
B 11759 Veur
B 11755 Veur
F 3648 Stompwijk
F 3642 Stompwijk
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1889 1889 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Meyer, G.B. ; Zuid-Holland aannemer / uitvoerder
Naar boven