Overweg 1, Wapenveld

De HALLEHUISBOERDERIJ van het type krukhuis bezit een rechthoekige plattegrond en is opgetrokken in baksteen (kruisverband). Het voorhuis, waarvan de drie gevels zijn witgepleisterd, is geheel met riet gedekt, terwijl het achterhuis naast riet, deels is belegd met gesmoorde verbeterde Hollandse pan en de rechter zijgevel deels van oud Hollandse pan is voorzien. Op de nok van het voorhuis komt rechts een schoorsteen voor, een tweede bevindt zich op de nok ter plaatse van de overgang van voor- en achterhuis. De gevels zijn met uitzondering van de achtergevel en de linkerzijgevel van het achterhuis, voorzien van een grijs geschilderde gecementeerde plint. De van een rondprofiel voorziene kozijnen in het voorhuis rusten alle op gecementeerde lekdorpels. De VOORGEVEL bevat van links gezien, onder de schuine dakrand een klein stolpraam en een opgeklampte deur met bovenlicht. Het op hardstenen neuten en dito dorpel rustende deurkozijn, wordt evenals de rechts voorkomende twee vensters afgesloten door een 11/2 steens strek die is uitgespaard in het pleisterwerk. De twee identieke vensters rechts, bevatten schuiframen 2x(1+2) met aan weerszijden luiken met kraalprofiel. De twee vensters (twee drieruits draairamen onder een rollaag) op de zolderverdieping zijn boven de muurdammen geplaatst die in de eerste bouwlaag de middelste van de drie vensters insluiten. Ter hoogte van de zoldervloer zijn drie sierankers aangebracht. Alleen de linkerzijde van de gevel wordt, omdat het hier zoals eerder is vermeld een krukhuis betreft, door het schuine, laag aflopende dakschild deels afgesneden. De LINKER ZIJGEVEL bevat in het gedeelte van het voorhuis een lage deur onder het hier opgewipte dak met links een klein raam. In de aansluitende muur van het achterhuis, komen tweemaal twee vierruits gietijzeren stalraampjes voor, rustend op lekdorpeltegels. In het midden van de vier raampjes en links hiervan is een staldeurtje geplaatst. Het linker gedeelte van de gevel is blind uitgevoerd. Tegen de voet van de muur ligt langs de gehele gevel van het achterhuis een betonnen goot voor de afvoer van hemelwater. De symmetrisch opgezette ACHTERGEVEL bevat in het midden dubbele deeldeuren (voorzien van een middeler) waarvan de linker uit een onder- en bovendeur bestaat. In de neggen van het deurkozijn is een zandstenen schampsteen opgesteld. Ter weerszijden van de deuren is een getoogd negenruits raam geplaatst, waarvan de kop als klapraam, met drie ruitjes is uitgevoerd. De vensters zijn geklemd tussen een rollaag onder- en bovendorpel. Op de hoeken van de gevel komt een laag opgeklampt staldeurtje voor. Het rieten dak is op bijzondere wijze (in plaatselijk dialect: 'hoenderkonte' genoemd) over de achtergevel getrokken. Hierbij lijkt de dakvoet door de deeldeuren te worden opgestuwd en ontstaat een gedrukte segmentboogvorm over de breedte van de achtergevel. Het dakschild eindigt op de hoeken, even boven de hier aanwezige lage staldeurtjes. Onder de kruin van het dakschild is een dakraampje aanwezig. De RECHTER ZIJGEVEL met aangrenzende mestvaalt, bevat in het achterhuis vier getoogde gietijzeren meerruits stalraampjes die zijn geklemd tussen een uitgemetselde bakstenen lekdorpel en een rollaag. Op de overgang van voor- en achterhuis is een moderne platgedekte uitbouw (keuken) ter plaatse van de knechtenkamer gekomen. De zijgevel van het voorhuis bezit twee identieke beluikte schuiframen als beschreven in de voorgevel. In de zolderverdieping is ter plaatse van de middenas de gevel in het dakschild, vanwege een venster hoger opgetrokken en wordt halfrond afgesloten. De rieten kap is over de halfronde gevelbeëindiging doorgetrokken. Het venster bevat een (2x3)-ruits stolpraam onder een latei. Het nagenoeg ongewijzigde INTERIEUR bevat waardevolle en in goede staat verkerende onderdelen. In de z.g.. 'neerd', de mooie kamer zijn de gehoute deuren aanwezig waaronder die van de twee bedsteden en spindekast. De betegelde schouw (met oorspronkelijke koperen pot, blaaspijp en vuurklem) bevat een geprofileerde schouwbalk van grote omvang. In de bijkeuken in de linker zijgevel is de pomp, geplaatst boven een wel, nog aanwezig. De kelder bezit een portlandcementenvloer en troggewelven. In het achterhuis is één gebintvak van de deel door een glazen pui afgescheiden. De uit leem bestaande deel telt drie gebintvakken. De sporenkap bezit robuuste ankerbalkgebinten van hoge ouderdom. Ook de indeling met paardestal en kalverenstal met reppels en grup is ongewijzigd. De taszolder is voorzien van slieten.

Waardering

De oorsprong van de HALLEHUISBOERDERIJ van het type krukhuis gaat terug tot in de 17de eeuw.

- Van architectuurhistorische waarde als goed en gaaf bewaard voorbeeld van een onder meer in de 19de eeuw verbouwde boerderij met oudere delen uit de 17de eeuw. De boerderij van het type krukhuis is met een bijzondere achtergevel, een z.g. 'hoenderkonte', uitgerust.

- Van stedenbouwkundige waarde als onderdeel van een landschappelijk gebied en speelt daarin een beeldbepalende rol. Boerderij en bijgebouwen hebben een bijzondere betekenis voor het aanzien van dit noordelijke gedeelte van het dorp Wapenveld.

- Van cultuurhistorische waarde vanwege de oorsprong van de boerderij die tot in de 17de eeuw teruggaat en als pachtboerderij deel uitmaakte van het grondgebied van het verdwenen klooster Hulsbergen. De boerderij is eveneens van belang vanwege zijn bestemming die verbonden is met een agrarische en economische ontwikkeling waarbij de functie van de boerderij aan de aanwezige bebouwing is af te lezen.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
508528
Complexnaam
-
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

COMPLEX met HALLEHUISBOERDERIJ van het type krukhuis, oorspronkelijk gebouwd in de 17de eeuw als pachtboerderij op het toenmalige grondgebied van het verdwenen klooster Hulsbergen. De boerderij heeft sindsdien diverse wijzigingen ondergaan en is in de 19de eeuw met diverse bijgebouwen uitgebreid. Aan dit samenstel van gebouwen is de historische ontwikkeling van het boerenbedrijf goed afleesbaar. Op het erf komt naast de BOERDERIJ een BAKHUIS en een in kalkzandsteen uitgevoerde open WAGENSCHUUR voor; met het z.g. ZOMERHUIS, de vijfroedige HOOIBERG en een half in hout en steen opgetrokken SCHUURTJE komen alle genoemde complexonderdelen voor bescherming van rijkswege in aanmerking; de hooiberg is rond 2005 verwijderd na te zijn ingestort. Het boerenerf dat door een tuin aan de voorzijde en een erf in tweeën is gedeeld, ligt ten noorden van het centrum van Wapenveld, geklemd tussen een bedrijfsterrein en een terrein waar bedrijfsbebouwing ten tijde van de inventarisatie wordt gerealiseerd. Oostelijk is het Apeldoorns Kanaal gelegen en westelijk bevindt zich een bosrand. De boerderij is gesitueerd aan het einde van een doodlopende weg, die haaks is geplaatst op de Zevenakkerseweg, die vanuit de dorpskern in noordelijke richting loopt.

Complexomschrijving

De boerderij van het type krukhuis, met een van gepleisterde gevels voorzien voorhuis, wordt aan de linker- en achterzijde omgeven door een bakhuis, zomerhuis, schuurtje, kalkzandstenen wagenschuur en een vijfroedige kapberg. De samenstellende onderdelen van het fraaie ensemble dat een levendig silhouet vormt met zijn diverse bijgebouwen is gelegen aan het eind van de Overweg.

Complexwaardering

- Van architectuurhistorische waarde als goed en gaaf bewaard voorbeeld van een boerderij-complex met de oudste delen daterend uit de 17de eeuw, is later verbouwd en met bijgebouwen uitgebreid in de 19de eeuw. De boerderij van het type krukhuis is met een bijzondere achtergevel, een z.g. 'hoenderkonte', uitgerust. Boerderij en bijgebouwen zijn als een ensemble fraai gelegen op een met zorg aangelegd erf.

- Van stedenbouwkundige waarde als onderdeel van een landschappelijk gebied en speelt daarin een beeldbepalende rol. Het ensemble heeft een bijzondere betekenis voor het aanzien van dit noordelijke gedeelte van het dorp Wapenveld.

- Van cultuurhistorische waarde vanwege de oorsprong van de boerderij die tot in de 17de eeuw teruggaat en als pachtboerderij deel uitmaakte van het grondgebied van het verdwenen klooster Hulsbergen.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Overweg 1 8191 KB Wapenveld Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
C 7438 Heerde
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1500 1500 vervaardiging
Naar boven