Diependaalsedijk 33, Maarssen

Omschrijving onderdeel 9 (bij Diependaalsedijk 33): TUINKOEPEL.

Aan de oever van de Vecht gelegen tuinkoepel uit de vierde kwart van de achttiende eeuw staande op zeshoekige grondslag op een deels bakstenen, deels hardstenen fundament met houten opbouw onder een plat dak. De kroonlijst met tandrand wordt op de hoeken ondersteund door vooruitspringende Korintische zuilen en pilaster op sokkel. Aan een hardstenen trap de dubbele glazen toegangsdeur met roedenverdeling en halfrond bovenlicht. Boogvensters waarboven allegorische kopjes, voorstellende de vier seizoenen, de zon en de maan. In het interieur een stucplafond versierd met guirlandes en bladornamenten in late Lodewijk XVI-stijl. Oorspronkelijk werd de koepel bekroond door een attiek, die in 1920 is afgebrand. Restauratie 1972/73.

Waardering

TUINKOEPEL is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de byzonder fraaie vormgeving;

- vanwege de zeldzaamheidswaarde;

- vanwege de beeldbepalende ligging aan de Vecht;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
508174
Complexnaam
Vechtoever
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), VIER BORSTBEELDEN (3), HEKWERK (4), KOETSHUIS (5), ORANJERIE (6), SCHUURTJE (7), KOUDE BAK (8), TUINKOEPEL (9), BAKSTENEN DAM (10). Ten noordwesten van de oude dorpskern van Maarssen op de oostelijke oever van de rivier de Vecht ligt de historische buitenplaats Vechtoever. De oudste vermelding van de buitenplaats dateert uit 1628 toen een stuk land 'Het Oever' (in het midden van de achttiende eeuw werd de benaming veranderd in Vechtoever) door Joan Huydecoper werd verkocht. Een kaart van J.Colom uit 1660 geeft een hofstede weer, gesitueerd op een as van symmetrie binnen een rechthoekig dubbel omgracht terrein omsloten door bomenrijen. Aan de zuidkant vormde een rechte lindenlaan en een sloot, die thans nog aanwezig zijn, de grens met de buitenplaats Endelhoven. In 1694 kwam het goed in handen van de familie Machado in wiens bezit het tot 1751 zou blijven. In deze periode werd het terrein aan de noordzijde met een weiland uitgebreid (1721) en werd de boerenhofstede (zie Stoopendaal, 1719) afgebroken en in ca.1730 vervangen door een 'Heerenhuizinge', zoals de koopakte uit 1751 aangeeft. De situering van het huis in de noordwesthoek van de formele aanleg was waarschijnlijk georiënteerd op de as van het buitenhuis Vreedenhoef aan de overzijde van de Vecht. Hierdoor werd de axiale structuur van de geometrische aanleg verstoord. Onder het beheer van Abraham van de Velde werd in 1795 de inrichting van de formele tuinaanleg, onder andere 190 lindebomen, 28 beukpiramiden, 12 bomen in 't rond en 189 ananasplanten, geveild. Tot de verkoop behoorde tevens een heremittenhut, wat kan wijzen op een vroege aanleg in landschapsstijl. Een jaar later kwam het goed in het bezit van Gerard L.Dommer, die het park in landschapsstijl aanlegde. De kadastrale kaarten uit 1810 en 1832 laten een slingerende vijverpartij zien, waarin een deel van de rechthoekige grachtenstructuur nog is te herkennen. Ten noorden van het huis was een waterkom gegraven. In de verkoopakte van 1841 staat de aanleg omschreven als 'moestuin, boomgaarden, slingerlanen en bosch met hoogopgaande geboomte en houtgewas, doorsneden met eene zich aangenaam kronkelende beek, alles smaakvol aangelegd en de riantste gezigten opleverende'. Gedurende de negentiende eeuw vonden er vermoedelijk weinig wijzigingen in de aanleg plaats. In 1835 werd een oranjerie gebouwd en in 1884 werd het huis met twee erkers uitgebreid. Tot 1882 was er sprake van een tuinkoepel aan de Vecht (thans nog aanwezig) en een tuinkoepel aan de Diependaalsedijk. Deze laatste wordt na 1882 niet meer vermeld. In de twintigste eeuw droeg de buitenplaats een institutionele functie, waardoor het park verwaarloosde. Vanaf 1986 kwam het goed weer in particulier bezit.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De buitenplaats wordt aan de oostzijde begrensd door de Diependaalsedijk en aan de westzijde door de Vecht. Aan de zuidzijde grenst de aanleg aan de voormalige buitenplaats Endelhoven. Aan de noordzijde wordt de buitenplaats door een weiland begrensd.

Vanwege de recente ouderdom vallen buiten de bescherming: - de twee toegangshekken aan Diependaalsedijk; - de fazanterie; - de houten schuurtjes; - duiventil; - brug.

Waardering

De HISTORISCHE BUITENPLAATS VECHTOEVER is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:

- vanwege het hoofdgebouw in sobere Hollands-classicistische stijl uit ca.1730 met aanbouwen uit 1884;

- vanwege de aanleg in landschapsstijl met een slingerende waterpartij uit het begin van de negentiende eeuw;

- vanwege de 17de-eeuwse lindenlaan als formeel element;

- als representatief voorbeeld van de reeks historische buitenplaatsen aan de Vecht.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Tuinkoepel Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Diependaalsedijk 33 3601 GJ Maarssen Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
A 4846 Maarsseveen
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1775 1800 vervaardiging
Naar boven