Omschrijving

Het HUIS VAN BEWARING heeft een hoog frontgebouw in de Marktstraat, waarin op de begane grond de entree en enkele dienstruimten zijn ondergebracht. Op de verdieping een hoge (voormalige) kerkzaal met glas-in-lood vensters, waarboven een tweede etage met kleine vensters. Achter dit frontgebouw bevindt zich het cellencomplex, dat met twee vleugels is uitgevoerd, die elkaar in de as van de hoofdentree ontmoeten. Eén vleugel is evenwijdig aan de Marktstraat achter genoemde dienstwoningen gelegen, heeft enkelzijdig drie lagen met een galerij-ontsluiting. De andere vleugel sluit daarop met een stompe hoek aan, heeft twee lagen cellen met een galerij en een derde met een zij-corridor. In de oksel zijn ruimten voor bewaarders ingericht, terwijl de armen aan de buitenzijde twee kanten van een ruime luchtplaats omsluiten. De andere twee kanten van deze plaats worden door hoge muren afgesloten, waarvan er een grenst aan het gebouw van de rechtbank.

Buiten het eenvoudige hoofdvolume van het gebouw steken de werkplaatsen bij de ene vleugel en een uitbreiding aan de zijde van de Marktstraat, die de cellenvleugel daar verbindt met de voormalige dienstwoningen. Aan deze uitbreiding werd een luchtplaats opgeofferd.

De gevels zijn uitgevoerd in baksteen, aangevuld met hardsteen. Hardstenen banden geleden de gevels van het kubische frontgebouw, terwijl het materiaal terugkeert in de onderdorpels van de celramen, in dekplaten van terreinscheidingen en als accenten op de hoeken van verschillende gevelvlakken. De hardsteen is op de buiten de muur stekende voegvlakken gefrijnd, maar op de vertikale (zicht)vlakken grof gebouchardeerd.

De dakranden zijn vermoedelijk uitgevoerd in terra cotta en samengesteld uit plastisch gevormde stukken, die nu zilver-grijs zijn geschilderd. Ook bij de keuze van deze krachtige afsluitende lijst moet het streven naar zware verhoudingen een rol hebben gespeeld.

In het interieur is de soliditeit niet minder. De kozijnen in het frontgebouw zijn van beton, met aan de binnenzijde gezoet hardstenen onderdorpels en vensterbanken. Alle deurkozijnen, de traceringen van bovenlichten en het plaatwerk waarmee de celdeuren zijn beslagen, zijn uitgevoerd in staal. De bovenlichten zijn bezet met kleine rechthoekige glazen bouwstenen, die ook in de gevelvensters terugkeren. Vloeren en wanden in gangen en galerijen zijn betegeld. De vloeren zijn uitgevoerd in gewapend beton, waaraan bij de galerijen nokken zijn gegoten voor de bevestiging van de licht gedecoreerde ijzeren balustrades. De muren tussen de cellen zijn uitgevoerd als spouwmuren. De trappen in het cellenblok zijn gemaakt in staal, die in het frontgebouw zijn opgebouwd uit granieten treden. Door de ontsluiting van de cellenvleugels met een zij-corridor zijn de verkeersruimten goed verlicht.

Waardering

Huis van Bewaring van architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang vanwege

- de hoge kwaliteit van de architectuur van de architect ir. J.G. Robbers

- de hoge mate van gaafheid

- de beeldbepalende situering als onderdeel van het complex in het centrum van Almelo