Eind-18de-eeuws TUINHUIS, gebouwd in de tuin van het pand Voorstreek 3. Bijzonder is dat de gevel van het gebouw niet is gericht naar het huis, maar is georiënteerd op de tuin. De stad Leeuwarden heeft verschillende tuinhuizen gekend. Het onderhavige voorbeeld behoort tot de laatste exemplaren en heeft als zodanig zeldzaamheidswaarde.

Omschrijving

Uit bruin-rode baksteen in kruisverband opgetrokken dwarsgeplaatst verdiepingloos tuinhuis op souterrain, zes traveeen breed en gedekt door een blauw-geglazuurde pannen belegd afgeknot zadeldak; fijn voegwerk; zorgvuldig gedetailleerde classicistische Lodewijk-XVI kroonlijst. In de tuingevel zijn nog drie van de oorspronkelijk vier lichtgetoogde achtruits Empire-vensters met naalden met gesneden lauriermotief en anderhalf-steens hanekammen bewaard. Een lager gelegen deur geeft toegang tot het stahoge souterrain, dat in twee ruimtes is verdeeld en zijn licht krijgt via twee liggende vensters. In het INTERIEUR zijn verschillende waardevolle elementen bewaard. Daaronder restanten van een witte betegeling die wijzen op (gedeeltelijk) gebruik van het souterrain als keuken; de raveling in de balkenzoldering die nog de plaats aangeeft van de stookplaats; een brede trap van hardsteen die opleidt naar de met marmeren tegels belegde asymmetrisch gelegen gang op de begane grond. Halverwege deze trap ligt de toegang tot de kwartslag zoldertrap met afgeplatte balusters. Aan weerzijden van de gang liggen respectievelijk een sober vertrek (noordoost- zijde) met lambrizeringen, blinden en doorlopende vensterbank en een representatiever vertrek (noordwest- zijde). Met name de uitmonstering van het noordwestelijke vertrek is van groot belang. Dit heeft lambrizeringen met panelen, vierpanelige raamblinden en een doorlopende vensterbank; voorts een stucplafond met florale decoraties en een symmetrische kastenwand in Empirestijl met een gepaneelde en van enig loofwerk voorziene porte-brisee met decoratieve naald met laurierblad- motief en gevat in geprofileerde architraaf met acanthusblad als 'sluitsteen'; zwikken met houtsnijwerk van eikenloof. Deze kast, waarachter de trap naar de zolder schuilgaat, wordt geflankeerd door lagere en rechtgeloten portes-brisees; bovenlangs loopt een gecorniste en meervoudig geprofileerde kroonlijst met tandlijstje. Tegen de noordelijke zijmuur bevindt zich een forse schouw met mantel van donker marmer met wit-marmeren rozetjes; aan de boezem met verfijnd lijstwerk en met eikenloof gevulde zwikken ontbreekt de vulling (een spiegel of een schilderstuk).

Waardering

Tuinhuis van algemeen belang wegens - de ouderdom - de architectonische kwaliteiten - materiaalgebruik en zorgvuldig metselwerk - de waardevolle interieuronderdelen - de oorspronkelijke functie - de typologische zeldzaamheid op lokaal/regionaal niveau - de relatie met het eveneens beschermde (winkel) woonhuis.