HISTORISCHE BUITENPLAATS BERBICE, gelegen op de derde strandwal aan de Leidseweg te Voorschoten, waarvan de noordoost- en zuidwestgrens, het westelijk deel van de noordwest- en het westelijk deel van de zuidoostgrens door waterlopen worden gemarkeerd. Aan de noordoostzijde grenst de historische aanleg van de buitenplaats aan het St. Nicolaespad en aan het erf van de Corneliahoeve (kadastraal perceel Voorschoten nr. A 4983), aan de zuidoostzijde aan de Leidseweg (kadastraal perceel Voorschoten nr. A 4954) en aan het terrein van het confectiebedrijf Mexx (kadastraal perceel Voorschoten nr. A 5066), aan de zuidwestzijde eveneens aan het terrein van het confectiebedrijf Mexx (kadastraal perceel Voorschoten nr. A 5066, met uitzondering van enkele eiken aan de zuidoostgrens van dit perceel, die tot de historische aanleg van Berbice behoren), aan de kadastrale percelen Voorschoten nrs. A 4667, A 4676 en A 4918 en aan de noordoostzijde grenst de buitenplaats aan de kadastrale percelen Voorschoten nrs. A 4682 (met uitzondering van de oranjerie, die tot de historische buitenplaats behoort), A 4374 (met uitzondering van een strook aan de zuidwestzijde van dit perceel waarop een deel van de zichtas vanuit het huis in noordwestelijke richting is geprojecteerd), A 4681 (met uitzondering van een strook aan de westzijde van dit perceel waarop een deel van de deels dichtgegroeide zichtas vanuit het huis in noordwestelijke richting is geprojecteerd), A 1040 en A 1688.
De buitenplaats is toegankelijk via een aan de Leidseweg gelegen 17e- of 18e-eeuwse stenen brug, waaronder natuurstenen dam en wordt afgesloten door een 18e-eeuws ijzeren hek dat aan zijn zijkanten in vermoedelijk 17e-eeuwse ijzeren balustraden is gevat. Achter hek en brug is een oprit gelegen waarlangs aan de noordoostzijde de portierswoning is gesitueerd. Deze woning is in 1893 gebouwd en voorzien van rijk geornamenteerde daklijsten in 'chaletstijl'. Aan zuidwestzijde van de oprit het vermoedelijk uit 1674 daterende langgerekte op rechthoekig grondplan geprojecteerde met twee overkoepelde uitbouwen en twee verdiepingen hoge huis Berbice met 18e- en 19e-eeuwse toevoegingen.
Aan west-, noord- en noordoostzijde van het huis een aanleg in landschapsstijl met de voor deze stijl typerende eigenschappen als onregelmatig glooiend terreinoppervlak, slingerpaden, parkbos, open ruimten en een vijverpartij met eilandje uit het einde van de 18e- of begin van de 19e eeuw. In deze aanleg zijn diverse elementen uit laat 17e-eeuwse en/of vroeg 18e-eeuwse formele aanleg bewaard, als de loodrecht op de centraal aan de noordwestgevel gelegen ingang van het huis geprojecteerde zichtas, waar aan weerszijden een laat 17e-eeuws of 18e-eeuws patroon van eiken in quinconce of kruisverband, een vermoedelijk laat 17e-eeuwse of vroeg 18e-eeuwse retranchementen-muur, een laat 17e-eeuwse oranjerie met tuinmuur, deels omsluitende een rechtzijdige kavel waarop vroeger een boomgaard, een Louis XIV postament bij de vijver in landschapsstijl en een uitgeschoten lindenberceau langs een deel van de zuidwestgrens van de buitenplaats ter hoogte van het kadastrale perceel Voorschoten nr. A 3206. (alleen de zuidwestelijke helft van de berceau is bewaard). De laat 17e- of vroeg 18e-eeuwse elementen van de buitenplaats zijn gerealiseerd door Pieter de la Court van der Voort, de toenmalige eigenaar van de toen Allemansgeest genaamde buitenplaats, eminent en internationaal bekend auteur op het gebied van het aanleggen van buitenplaatsen en het bouwen van oranjerieen.
Aan de zuidwestzijde van de historische buitenplaats werd omstreeks 1860, toen de oorspronkelijke 17e-eeuwse ten zuidoosten van het huis gesitueerde bijgebouwen werden afgebroken, de voormalige koetsierswoning, paardestal en het voormalige koetshuis gebouwd. De dienstwoning aan de NW-zijde van dit complex (Benvenutolaan 12) is voor de bescherming van ondergeschikte betekenis.
Tegen de slootrand aan de zuidwestzijde van Berbice, grenzend aan het kadastrale perceel Voorschoten nr. A 5066, werden in de jaren '30 van deze eeuw door de toenmalige eigenaar C.J.A. Begeer twee bakstenen hekpijlers met 18e-eeuws ijzeren hekwerk geplaatst, afkomstig van de oprit van een huis te Voorschoten. Ten zuidwesten hiervan, over de sloot, een brug die de verbinding vormt tussen Berbice en het genoemde kadastrale perceel Voorschoten nr. A 5066, waarop de voormalige Zilverfabriek Van Kempen & Begeer, thans het confectiebedrijf Mexx.
De historische buitenplaats Berbice heeft de volgende samenstellende onderdelen:l. HOOFDGEBOUW (Huis Berbice), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414856;2. AANLEG VAN DE BUITENPLAATS, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414857;3. TOEGANGSBRUG NAAR DE BUITENPLAATS MET IJZEREN HEK MET BALUSTRADE, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414858;4. PORTIERSWONING, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414859;5. RETRANCHEMENTEN-MUUR, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414860;6. ORANJERIE, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414861;7. TEN NOORDOOSTEN VAN DE ORANJERIE GELEGEN TUINMUUR, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer; 414862;8. TEN ZUIDEN VAN ORANJERIE GELEGEN TUINMUUR, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414863;9. VOORMALIGE KOETSIERSWONING, KOETSHUIS EN PAARDESTAL, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414864;10. LOUIS XIV POSTAMENT, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414865;11. PIJLERS MET IJZEREN HEKWERK, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414866;12. 19e-EEUWSE BRUG, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 414867.
De historische buitenplaats Berbice is in cultuurhistorisch opzicht van algemeen belang vanwege:
- het gaaf bewaarde huis uit vermoedelijk 1674, met 18e- en 19e-eeuwse toevoegingen, dat een vrij vroeg voorbeeld is van een langgerekt en vrij ondiep buitenhuis;
- de oranjerie, vanwege haar oorspronkelijk ontwerp een prototype voor oranjeriebouw in Nederland en buitenland;
- de retranchementen-muur, een zeldzame variant van een slangemuur;
- de laat 18e- of vroeg 19e-eeuwse aanleg in landschapsstijl, waarin diverse elementen uit de vroegere formele aanleg zijn opgenomen, zoals de in Nederland zeldzame in quinconce of kruisverband geplante rijen eiken ter weerszijden van de centrale zichtas.
