Inleiding:
Het complex bestaat uit de KASTEELTUINEN van het eerder beschermde kasteel Geldrop (monumentnummer 16031) met de daar aanwezige opstallen: ORANGERIE, PLANTENKASSEN, RENTMEESTERSHUIS annex KOETSHUISPAARDESTAL, SCHANSMUREN en DIENSTWONING uit ca. 1870 met AGGREGAAT-HUISJE uit ca. 1920. Geldrop is een historische buitenplaats waarvan de geschiedenis teruggaat tot ten minsten de dertiende eeuw. Rond 1870 krijgt het kasteel een nieuwe eigenaar, de industrieël Hubertus Paulus Hoevenaar Jr., die suikerfabrieken in Nederlands-Indië exploiteerde. Door zijn toedoen werd het kasteel ingrijpend gewijzigd tot de huidige vorm. Tevens werd rond het kasteel een Engelse tuin en oostelijk hiervan de kasteeltuin aangelegd en zijn bovengenoemde dienstruimten gebouwd.
Omschrijving
Het landgoed, dat een driehoeksvorm heeft, wordt aan de oostkant begrensd door de rivier de Kleine Dommel, aan de zuidkant door de Mierloseweg en aan de westkant door de Helze. De hoofdtoegang tot het kasteel bevindt zich aan een rechte oprijlaan, die loodrecht staat op de Mierloseweg. De oprijlaan heeft een laanbeplanting van Hollandse eiken. In de jaren zeventig van de twintigste eeuw ontstond hier bij het doortrekken van de Mierloseweg naar de Helze, een nieuwe toegangspoort voor het landgoed. In 1870 werd het landgoed ontsloten door twee oprijlanen, die bajonetvormig op elkaar staan. De meest deftige oprijlaan, die grotendeels nog aanwezig is, loopt ongeveer in het verlengde van de toenmalige Mierloseweg, waar nu de hertenkamp ligt. Ze is voorzien van een dubbele laanbeplanting van dezelfde Hollandse eiken. Na het doortrekken van de Mierloseweg in de zeventiger jaren, heeft ze haar functie als hoofdtoegang verloren. Binnen het landgoed zijn drie gebieden te onderscheiden: A.
de Engelse tuin, liggende in de zuidoost hoek van het landgoed, met kasteel, rentmeestershuis annex koetshuis/ paardestal, kleine dienstwoning en aggregaat-huisje. B. de kasteeltuin, liggende in de zuidwest hoek met de opstallen: orangerie, plantenkassen, boerderij, schuur en dierenverblijven van het hertenkamp. C. het kasteelbos, liggende in het noordelijk deel met beplanting van wilgen en populieren uit 1954-63. Het kasteelbos, boerderij, schuur en hertenkamp behoren niet tot de bescherming.
Omschrijving:
De tuin (I), is een landschapstuin in Engelse stijl, met een bijzondere flora waaronder diverse oude inlandse, exotische en zeldzame soorten. In het midden van de tuin ligt het kasteel binnen een U-vormige vijverpartij, oorspronkelijk een deel van de oude slotgracht.
In de tuin ligt aan de oprijlaan een rentmeestershuis annex koetshuis/ paardestal (II). Het interieur van de paardestal is authentiek met o.a. een gietijzeren inrichting afkomstig van de Engelse ijzergieterij Musgrave's en Co uit Londen en Belfast.
Noordelijk van het kasteel staat een kleine dienstwoning (III). Het kasteel had in ca. 1920 een eigen electriciteitsvoorziening. Een restant van deze voorziening, is het aggregaat-huisje (IV), direct oostelijk van de dienstwoning. De kasteeltuin (V) ligt westelijk van de oprijlaan, hierin bevinden zich o.a. drie plantenkassen, oranjerie, rozentuin, boomgaard en moes- en kruidentuin en sinds de jaren zeventig van de twintigste eeuw een hertenkamp. Aan de zuidkant de oude oprijlaan met de dubbele laanbeplanting van Hollandse eiken.
Het geheel is gedeeltelijk omzoomd door een schansmuur (VI) en gedeeltelijk door een beukenhaag. De kassen (VII) hebben ijzeren spanten. Twee ervan liggen vrijstaand in elkaars verlengde, ze hebben een eigen aangebouwd stookhuis en schoorsteen.
De derde staat tegen de zuidmuur van de boerderij. De oranjerie (VIII) ligt aan de noordkant van de kasteeltuin, westelijk van de oprijlaan.
waardering:
Het complex van de buitenplaats Kasteel Geldrop is van algemeen belang. Het geheel heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een culturele en sociaal-economische ontwikkeling, in het bijzonder de ontwikkeling en uitgroei van buitenplaatsen in de negentiende en vroeg twintigste eeuw, uitgaande van een ouder kasteel met aangehorigheden. De tuin met opstallen heeft architectuurhistorische waarden; hij is van belang voor de geschiedenis van de tuinarchitectuur en van bijzonder belang voor de volledige toestand waarin het geheel is bewaard gebleven. Het geheel heeft ensemblewaarden als bepalend onderdeel van een samenhangend ensemble met bijgebouwen en is gaaf bewaard gebleven. Een dergelijk buitenplaats is langzamerhand zeldzaam aan het worden.
