Pand op de hoek van de Wirdumerdijk en het Ruiterskwartier, oorspronkelijk uit de zeventiende of mogelijk zelfs de zestiende eeuw daterend, in de tweede helft van de zeventiende eeuw voorzien van een pilastergevel, in het vierde kwart van de negentiende eeuw verbouwd en bepleisterd en in 1911 uitgerust met een overhoekse winkelpui. Het is op grond van de ontwikkelingsgeschiedenis en de verschijningsvorm zeer aannemelijk, dat het bestaande casco (bouwmuren en balklagen) nog grotendeels dateert uit de zeventiende eeuw. In 1834 maakte de amateurschilder W.F. Jansen een olieverfschilderij van de kop van de Wirdumerdijk in zuidwestelijke richting. Op het schilderij zijn de Wirdumerbinnenpoort, een molen op de stadswal meteen daarachter en de laatste drie panden aan de westzijde van de Wirdumerdijk te zien. Het laatste, meest zuidelijke pand met het oude adres Wirdumerdijk 113 bezit een drie traveeën brede gevel, die geleed wordt door pilasters in kolossaalorde. De pilasters worden bekroond door lijstkapitelen en dragen een classicistische kroonlijst. Daarboven rijst een hoog schilddak op met een classicistisch vormgegeven dakkajuit op het voorschild en een beborde hoekschoorsteen. Het schilderij toont het bewuste pand zoals het zich presenteerde nadat het was verbouwd of nieuw gebouwd in de tweede helft van de zeventiende eeuw - pilastergevels zijn namelijk kenmerkend voor die periode. Er zijn op het schilderij enkele bijzonderheden te zien. Niet alle pilasters van het hoekpand staan op de grond, wat erop duidt dat de gevel tussen de late zeventiende eeuw en 1834 tenminste een keer moet zijn aangepast. Er bevinden zich bovendien rechts op de begane grond twee voordeuren naast elkaar én het rechts belendende pand heeft een smalle voorgevel zónder een ingang. De rechter van de twee voordeuren in het toenmalige Wirdumerdijk 113 gaf dus zeer waarschijnlijk toegang tot het noordelijke buurpand met het toenmalige adres Wirdumerdijk 115. Vermoedelijk moet er dan meteen achter de voordeur een mogelijkheid hebben bestaan om op begane grondniveau in het buurpand te komen. De historische situatie bestaat in het huidige hoekpand Wirdumerdijk 32 nog steeds min of meer. Het valt ook te verwachten dat de huidige scheidingsmuur op de begane grond tussen de winkelruimten van Wirdumerdijk 30 en 30a een jongere invulling is. De Prékadastrale Atlas van Fryslan uit 1832 geeft aan, dat het toenmalige hoekperceel/pand B984 eigendom was van kastelein Jan Jonkman. Het pand was een bekend logement met de welluidende naam Lands Welvaren. Het was in die periode niet de enige herberg in deze omgeving: juist bij de entrees tot de stad, waarvan de Wirdumerpoort op de kop van de Wirdumerdijk misschien wel de belangrijkste was, waren veel herbergen geconcentreerd. Aan het einde van die negentiende eeuw fungeerde het pand nog steeds als logement onder dezelfde naam: op 27 december 1886 werd de “van ouds bekende, sterke, op een der beste standen zeer ter nering staande HUIZINGE, HERBERG en LOGEMENT met vergunning, het Lands Welvaren genaamd, staande en gelegen aan den Wirdumerdijk, op den hoek en voormalige Veemarkt te Leeuwarden, gequoteerd letter G no. 32” publiek verkocht. Het pand had inmiddels een nieuw huisnummer gekregen, wat in 1876-1877 met de meeste panden in de stad gebeurde. Tussen ongeveer 1875 en 1911 werd het pand in een drietal stappen getransformeerd tot wat het nu is. Foto’s en prentbriefkaarten uit die periode bieden handvatten voor het bepalen van de momenten daarvan. Het zal omstreeks dezelfde tijd als de publieke verkoop zijn geweest, ergens tussen 1875 en 1890, dat Wirdumerdijk 32 de eerste van drie verbouwingen onderging. Een uit 1874 daterende foto door J.F. Lomans toont het pand nog in de toestand vóór de veranderingen, met (vermoedelijk geelwit geverfde) bakstenen gevels en classicistische zesruits vensters. Ook is goed te zien, dat het tot aan de voorzijde was onderkelderd en liggende souterrainvensters had. Op een prentbriefkaart uit ca. 1900 hebben de gevels en de pilasters/lisenen een pleisterlaag met schijnvoegen gekregen en de muuropeningen nieuwe vensters met karakteristieke T-ramen. Het pand heeft dan nog wel een hoog schilddak met een van een classicistische kajuit voorzien voorschild aan de zijde van de Wirdumerdijk, belegd met blauwzwart geglazuurde Hollandse golfpannen. Een volgende prentbriefkaart in de verzameling van het Historisch Centrum Leeuwarden toont de situatie in 1904. Het hoge dak is nu afgeknot. De bedekking van de zijschilden bestaat nog uit dezelfde oude pannen als voorheen. Tot slot volgde in 1911 de derde wijziging. Op 10 mei 1911 verleenden burgemeester en wethouders van Leeuwarden vergunning aan de sigarenhandelaar S. Bloemhof om de begane grond van het pand te ‘openen’ met een overhoekse winkelpui in een modernistische, aan de Art Nouveau verwante trant. De wijkletter “G” en het huisnummer “32” kwamen in sierlijke vormen op de pui te staan. Vermoedelijk is toen het souterrain (grotendeels) verdwenen. Voor het overige bleven de buitengevels intact. Op de verdieping was nog altijd een horecagelegenheid onder, voor zover bekend, de naam Lands Welvaren gevestigd: een tearoom, zeer bij de tijd. Uit de tekeningen en ook foto’s van toentertijd blijkt, dat in de meest westelijke travee van de vier vakken tellende, zuidelijke zijgevel aan het Ruiterskwartier weliswaar een voordeur stond, maar de toegang tot de tearoom bevond zich vermoedelijk aan de Wirdumerdijk in het meest noordelijke travee, op de plek waar zich al vóór 1834 twee voordeuren bevonden. In de loop van de twintigste eeuw hebben er diverse kleine, inpandige verbouwingen plaats gehad, onder meer in 1961 en 1981, maar deze zijn voor de ruimtelijke bijzonderheden van het pand van relatief ondergeschikte betekenis geweest. De bescherming geldt het casco (exterieur en historische constructie) en, voor zover nog aanwezig, historische interieuronderdelen. Exterieur: Hoekpand, opgetrokken vanuit een rechthoekige grondslag in twee bouwlagen onder een afgeknot schilddak. De op de Wirdumerdijk gerichte gevel is drie traveeën breed, de zuidgevel aan het Ruiterskwartier vier traveeën. De gemetselde gevels (waarschijnlijk XVII) zijn gepleisterd in blokkenpatroon met schijnvoegen. De gevels worden geleed door lisenen en beëindigd door een houten entablement met geprofileerde (ojief) goot-/kroonlijst. De dakvlakken zijn gedekt met oude, blauwzwart geglazuurde holle pannen. De meeste gevelopeningen (eerste bouwlaag zuidgevel en tweede bouwlaag) zijn getoogd gesloten en voorzien van vensters met kwartrond profielen aan de kozijnen (XIXd). De gevelopeningen van de winkelpui zijn recht gesloten. De winkelpui (1911) is overhoeks geplaatst. De etalages aan weerszijden van de overhoekse entree hebben een borstwering van gefrijnde hardsteen. De nu wit geschilderde, maar oorspronkelijk in schoonwerk van gladde roodbruine baksteen (strengperssteen) uitgevoerde, gemetselde penanten/pilasters aan weerszijden van de gevelopeningen hebben een basement van gebouchardeerde hardsteen. De bovenste delen van de penanten zijn decoratief vormgegeven met een bekroning in de vorm van een dubbele halfzuil met een fantasiekapiteel met tres (kwasten) en daarboven een impost met bloktandlijst en een rondboog ingevuld met ornamenten. Op de ‘kapitelen’ zijn decoratieve letters en cijfers aangebracht, aan de zijde van het Ruiterskwartier van links naar rechts een “L” (?) en wijkletter “G” en aan de Wirdumerdijk “No” en huisnummer “32”. De lateien hiertussen en boven de vernieuwde etalageramen zijn versierd met lijndecoraties. De overhoeks, onder een overstek geplaatste glas-/paneeldeur uit 1911 is voorzien van een getoogd raam en staat onder een gebogen kalf met bloktandlijst en een vierdelig bovenlicht met bewerkte middenstijl. De aan het Ruiterskwartier grenzende zuidgevel wordt geleed door lisenen, waarschijnlijk (restanten van) de zeventiende-eeuwse pilasters (XVII-B). Links van de winkelpui is de oude gevelindeling gewijzigd in de jaren-1980. Een voorheen geheel links in de gevel staande deur en een toegang naar een kelder zijn verdwenen. Ook een kelderraam hier rechts van is niet meer aanwezig. Tegenwoordig is dit deel van de gevel voorzien van twee vensters. Op de verdieping staan vier getoogde vensters met T-raam (XIXc-d). Ze staan tussen lisenen die worden beëindigd door een profiellijst. In het midden wordt deze gevel doorsneden door een smalle, uitgemetselde verticale band, overblijfsel van een rookkanaal dat voerde naar een van de twee verdwenen schoorstenen op het erboven liggende dakschild. De twee rechter vensters zijn met de bouw van de pui iets ingekort vanaf de onderkant. Links in het dakschild hierboven staat een dakkapel met uitkragend plat dak en twee kruisramen. De op de Wirdumerdijk georiënteerde gevel, oorspronkelijk overduidelijk de voorgevel, heeft een rechter, noordelijke travee, welke op de tweede bouwlaag architectonisch nog steeds deel uitmaakt van het hoekpand, maar op de begane grond afwijkt door een grote, recht gesloten gevelopening met een portiek en een houten pui met een eigenstandig karakter. Deze gevelopening zorgt voor de toegankelijkheid van de verdieping in het noordelijk (rechts) belendende pand, een situatie die al vóór 1834 is ontstaan en zo ook een eigen architectonische uitdrukking heeft gekregen. De vermoedelijk uit ca. 1900 daterende pui heeft grote etalageruiten binnen houten stijl- en regelwerk met karakteristieke hoekornamenten. Op de tweede bouwlaag is de eveneens door lisenen (pilasters XVII-B) verlevendigde gevel voorzien van drie getoogde vensters, waarvan twee ingevuld met een T-raam en het derde (rechts) met een ongedeeld raam. In het dakschild boven deze gevel staat een oude dakkapel met houten vleugelstukken met voluten, een T-raam tussen gecanneleerde pilasters met diamantkoppen en een plat dak met profiellijst. Interieur: Het inwendige van het pand is ingrijpend gewijzigd. Alleen bij de entree zijn nog karakteristieke kenmerken van de verbouwing in 1911 bewaard gebleven. Aan weerszijden van de deur bevinden zich in hout uitgevoerde pilasters met spaarvelden en kapiteeltjes met bloktandfries, waarop twee kleine pilastertjes zijn geplaatst. In de ruimte achter de portiek in de voorgevel geheel rechts, fysiek min of meer deel uitmakend van Wirdumerdijk 32 maar functioneel geheel tot het belendende Wirdumerdijk 30a behorend, bevindt zich nog een decoratief stucplafond met sierlijst (XIXd of mogelijk 1911). Voor het overige konden geen bijzonderheden worden waargenomen.