Turfmarkt 1, Leeuwarden

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1010151600
Monumentnaam:
Turfmarkt 1
Plaats:
Leeuwarden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

Hoekpand aan de Tuinen zuidzijde en de Turfmarkt, in 1890 of 1891 gerealiseerd als een bedrijfsruimte met een bovenwoning. In 1890 werden door ene Tool aanvragen bij de gemeente ingediend tot het verkrijgen van een hinderwet- en een bouwvergunning. De hinderwetvergunning had betrekking op een in het pand te vestigen slachterij, de bouwvergunning op het aanbrengen van in elk geval een nieuwe voorgevel. Dit laat de mogelijkheid open, dat er nog oudere dan laatnegentiende-eeuwse onderdelen in het pand aanwezig zijn. Een interessant gegeven, wetende dat er op deze locatie tot ver in de negentiende eeuw een vroegzeventiende-eeuws pand in Hollandse renaissance stijl stond. Dit pand, voorkomend op historisch-topografische afbeeldingen, had de voorgevel op de Tuinen gericht en kende een gesloten zijgevel aan de Turfmarkt. De naam van J.W. Tool is te vinden in een van de straatgevels, gekerfd in een baksteen, bij wijze van stichtingssteen. De aanvrager zou echter de initialen van “W.J.” hebben gehad. Onduidelijk is of hier sprake is van een slordigheid of dat “J.W. Tool” een kind was van “W.J.”, wat vaak voorkomt bij stichtingsstenen. Het pand heeft lange tijd de functie van slagerij annex slachterij behouden. Later was een drukkerij in het pand gevestigd en een café. Kort na 1992 vond er een restauratie van het pand plaats door Steven de Jong, uitgevoerd door bouwbedrijf Posthuma en Tigchelaar. Vanaf 1992 is er een kunsthandel/galerie met twee bovenwoningen gevestigd in het inwendig ingrijpend verbouwde pand. Het hoekpand is gebouwd in een voor de bouwtijd gangbare trant van de Neo-Hollandse Renaissance. De bescherming geldt het exterieur en de constructie. Smal (zijde Tuinen) en breed (zijde Turfmarkt) hoekpand met een afgesnoten hoek op een nagenoeg rechthoekige grondslag. Het pand staat met een souterrain en twee bouwlagen onder een met donkere, geglazuurde kruispannen gedekt, afgeknot schilddak. De gevels zijn opgetrokken in (nu grijsbruin geschilderde, maar oorspronkelijk schone) baksteen, verlevendigd met elementen van kunststeen. De gevels hebben een geschilderde, waarschijnlijk hardstenen plint met spaarvelden en bevatten recht gesloten gevelopeningen onder strekken met sluit- en aanzetstenen. De kozijnen zijn voorzien van hoekprofielen. De muurdammen zijn voorzien van speklagen met diamantkoppen en de onder bovenlichten staande deuren van gegeprofileerde kalven. De gevels worden beëindigd door een entablement met bruut gepleisterde velden, profiellijst, bloktandlijst en een geprofileerde kroonlijst die ook fungeert als dakgoot. Het pand heeft een afgesnoten ingangstravee met een stel openslaande paneel-/glasdeuren met stolpnaald boven een hardstenen stoepje en onder een bovenlicht. Op de verdieping is een venster met T-raam in de gevel opgenomen. In het smalle dakschild daarboven steekt een rechthoekige houten dakkapel met deels gecanneleerde hoekpenanten, een uitkragend plat dak en een hijsbalk. De twee traveeën brede gevel aan de kant van de Tuinen is op de begane grond voorzien van twee, achter gietijzeren hekjes (Franse balkons) staande vensters met schuiframen en op de verdieping van twee vensters met openslaande T-ramen als die in de overhoekse entreetravee. De gevel aan de kant van de Turfmarkt heeft een onregelmatige indeling. Op de begane grond links staat een venster als die in de gevel aan de Tuinen. Vervolgens zijn er een paneeldeur met bovenlicht en twee, boven twee getraliede souterrainvensters staande vensters met T-ramen in de gevel opgenomen. De vensters staan boven een cordonlijst en één gemeenschappelijke lekdorpel van hardsteen. Een smalle deur rechts daarvan staat onder een bovenlicht, evenals de bredere deur rechts in de gevel. Deze deur met stolpnaald staat tussen twee smalle, tweeruits zijlichten met een hardstenen onderdorpel. Op de verdieping staan zeven vensters met T-ramen. Het linker venster heeft de breedte van het venster eronder en van de vensters op de verdieping van de gevel aan de Tuinen. Een vensters hier rechts van is blind en voorzien van een ruw gepleisterd veld. Rechts in de gevel staan twee smalle vensters. De vier even smalle vensters in het midden van de gevel staan twee aan twee gepaard en worden van elkaar gescheiden door een houten middenstijl. In het dakschild boven deze gevel staat een dakkapel als die boven de ingangstravee. Inwendig zijn er in het pand geen behoudenswaardige zaken bewaard gebleven.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Winkel/woonhuis Oorspronkelijke functie
Bijeenkomstfunctie - Winkelfunctie - Woonfunctie Woningen en woningbouwcomplexen Huidige functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Turfmarkt 1 8911KS
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Turfmarkt 1

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven