Oude Oosterstraat 2, Leeuwarden

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1010150600
Monumentnaam:
Oude Oosterstraat 2
Plaats:
Leeuwarden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

Het kavel waar het winkelhuis Berlikumermarkt 13 op staat, was in de late middeleeuwen al bebouwd. De bewoningsgeschiedenis reikt met zekerheid terug tot 1511. Op de vogelvluchtkaart van Leeuwarden uit 1603 is op de hoek een pand te zien met een zadeldak en een topgevel, uitkijkend op de Berlikumermarkt. In dit opzicht is er eigenlijk weinig veranderd. Het pand oogt in 1603 alleen kleiner: het is veel lager dan de huidige bebouwing en dat komt overeen met de sporen in de bestaande zijmuur. De vroegste beschrijving van het pand dateert uit 1735, in welk jaar het huis in handen kwam van de schoenmaker Mattheus Raads en zijn vrouw Catharina Uding. Geciteerd uit de koopakte: “Sekere onse deftige en wel ter neering staende huisinge, staende ende gelegen bij de kaasemerkt op de hoek van de Oosterstraet, bestaende in een groot voorhuis, deftige beneden kamer, kelder, twe boven kamers, solderinge daer boven, back en uitlopend secreet, voors alles seer commood betimmert”. Het huis ziet er weliswaar nog steeds deftig uit aan de voorkant, maar nu met vroeg-negentiende-eeuwse kenmerken zoals de neoclassicistische kroonlijst op klossen en de zes- en vierruits Empirevensters. De mogelijke momenten van die modernisering zijn af te leiden uit de ontwikkeling van de huurwaarde in de eerste helft van de negentiende eeuw. Die geeft in die periode twee forse stijgingen te zien: in 1809 van f 75,= naar f 120,= en in 1847 naar f 195,=. In het eerste geval moet J.H. Oosterhuis de opdrachtgever zijn geweest, in 1847 de koopman Johannes Pietersen. Omstreeks 1875 is het pand voorzien van een nieuwe winkelpui. In het begin van de twintigste eeuw was de Visch en Fruithandel van L. Eijgelaar de gebruiker van het pand. In de decennia vóór de Tweede Wereldoorlog was de schoenenzaak van P. Steinvoorte in het hoekpand gevestigd. Na de oorlog is de winkelpui verbouwd. In 2001-'03 vond een grondige restauratie en verbouwing van de winkelwoning plaats, door de gemeente Leeuwarden gesubsidieerd in het kader van het Wonen boven Winkels-project. Ook de winkelpui en de gevelindeling op de begane grond in de Oude Oosterstraat zijn toen veranderd en kregen een meer bij de negentiende eeuw passend uiterlijk. Exterieur: Het op de hoek van de Berlikumermarkt en de Oude Oosterstraat gesitueerde, met de voorgevel op de Paardepijp en de Peperstraat georiënteerde pand heeft een negentiende-eeuws voorhuis van drie bouwlagen onder een evenwijdig aan de straat staand, met oranje (achterste dakschild) en originele blauw geglazuurde Hollandse golfpannen gedekt schilddak. Het beduidend oudere, minder hoge bouwdeel daarachter (oostelijk gedeelte) staat onder een hier dwars opstaand schilddak (restant van het oorspronkelijke zadeldak) met oranje Hollandse golfpannen. De gevels van het hoekpand zijn opgetrokken in gepleisterde baksteen (onderste bouwlaag), schone roodbruine baksteen (bovenste deel voorgevel) in kruisverband met oorspronkelijk voegwerk van kalkmortel (XIX-A) en geverfde baksteen van rooswinkelformaat (zijgevel), boven een eveneens gepleisterde plint (trasraam). De gevelopeningen zijn recht gesloten. De symmetrisch ingedeelde, in schone baksteen opgetrokken voorgevel is van het type lijstgevel. De gevel bestaat uit een drie-assige winkelpui in een gepleisterd gevelveld, dat is verlevendigd met schijnvoegen, met daarboven twee bouwlagen van schone baksteen. De centraal in de winkelpui geplaatste deur staat onder een geprofileerd kalf en een bovenlicht. De vensters aan weerszijden bevatten een tweedelig raam, dat evenals het bovenlicht van de deur is voorzien van afgeronde hoeken. De vensters op de eerste verdieping bevatten zesruits ramen onder een rollaag. In de minder hoge vensters op de tweede verdieping zijn eveneens onder rollagen staande vierruits ramen opgenomen. De gevel wordt beëindigd door een geprofileerd hoofdgestel met een op een bloktandfries liggende kroonlijst. De gevel aan de Oude Oosterstraat bestaat uit een iets hoger opgaand rechter geveldeel en een oudere linker gevelpartij. Veel bouwsporen zijn bij de restauratie van het pand weggewerkt achter de pleisterlaag. Boven de gepleisterde, ook hier met schijnvoegen verlevendigde, onderste bouwlaag is de gevel geverfd in een ossenbloed-rode kleur. Het rechter geveldeel bevat op de begane grond een venster met afgeronde bovenhoeken, zoals bij de etalagevensters in de voorgevel. Ter hoogte van de bovenhoeken zijn drie gietijzeren muurankers in de gevel opgenomen. De gevelpartij daarboven is blind. Hierin zijn ter hoogte van de vloer drie muurankers met schieter aan de gevel bevestigd. Aan de bouwnaden en het verschil in baksteenformaat is goed te zien dat in het pand meerdere bouwfasen zijn vertegenwoordigd. Het bovenste deel van de zijgevel dateert waarschijnlijk uit de bouwtijd van de voorgevel. In het oudere linker geveldeel is links in de gevel een onder een bovenlicht staande deur (toegang tot de bovenwoning) geplaatst. De deur is een paneeldeur met een groot deurlicht waarvoor een decoratief vormgegeven smeedijzeren raamrooster met florale motieven is geplaatst. Op de eerste verdieping zijn twee vensters met zesdelig raam en twee kleinere vensters in de gevel opgenomen. De kozijnen in deze in rooswinkels opgetrokken bouwlaag zijn voorzien van een pen-gat verbinding. De toegevoegde, tweede verdieping is voorzien van een laaddeur onder een hijsbalk, een venster met vierdelig raam en een klein vierkant venster. De muurankers in dit deel van de gevel bevinden zich op een andere hoogte als in het rechter geveldeel, waarmee ook het verschil in vloerniveaus zichtbaar is aan de buitenkant. De bakgoten van deze zijgevel liggen op smeedijzeren beugels. Interieur: In het inwendige van het voorhuis zijn op de begane grond geen historische onderdelen bewaard gebleven. De woonkamer op de tweede bouwlaag is voorzien van een negentiende-eeuwse schouw met zwart marmeren schoorsteenmantel met consoles van wit marmer, gecanneleerde hoekpilasters met composietkapitelen en een geprofileerde kroonlijst met gestileerde bladmotieven. De plafondhoogtes tussen de vertrekken in het voorhuis en die in het achterhuis verschillen van elkaar en verwijzen nog naar de oorspronkelijke scheiding tussen het voorste en het achterste deel van het winkelhuis.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Winkel/woonhuis Oorspronkelijke functie
Woonfunctie Woningen en woningbouwcomplexen Huidige functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Oude Oosterstraat 2 a 8911LD
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Oude Oosterstraat 2

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven