Typering Kerkgebouw van de Protestantse Kerk aan de rand van Haarlo. Rechthoekige zaalkerk uit 1928 met een naoorlogse aanbouw van één bouwlaag tegen de linkerzijgevel en de achtergevel. Historie en ligging: Het kerkgebouw van de Protestantse Gemeente ligt haaks geplaatst aan de Borculoseweg aan de westelijke rand van Haarlo, tegen het buitengebied. Oorspronkelijk lag de kerk strak tegen het naastliggende weiland, maar daar is in de jaren zeventig van de vorige eeuw verandering in gekomen door de aanleg van de Voshaarweg met een nieuwe woonwijk. Op 17 februari 1928 werd hier een 1e steen gelegd voor de bouw van een kerk ten behoeve van de protestantse gemeenschap van Haarlo. In de jaren vijftig is aan de linkergevel een aanbouw gemaakt met een keuken, toiletten en bergruimte. Hierbij is naar informatie van de beheerder de oorspronkelijke entree van de linkerzijkant verplaatst naar de voorkant van de kerk. In het archief van Berkelland zijn hiervan geen tekeningen aanwezig. Sinds 1977 is de kerk buiten gebruik en vanaf dat moment gebruikt als vergaderruimte. (In 2011-2012 gerestaureerd en van binnen verbouwd tot woning en kantoorruimte. Deze beschrijving is uit 2009 en wijkt daarom op onderdelen af van de huidige situatie. red.2020). Plattegrond en opbouw: De kerk heeft een rechthoekige plattegrond met aan de achterzijde en de linkerzijgevel de reeds genoemde aanbouw. Het geheel is in rode baksteen in een kruisverband opgetrokken. Het zadeldak is gedekt met gesmoorde Muldenpannen met op de voorgevel een klokkentorentje. Voorgevel: De voorgevel van de kerk bestaat uit een eenvoudige symmetrisch ingedeelde puntgevel met een vooruitstekend middendeel met de klokketoren. Deze klokketoren bestaat uit een witgeschilderde houten constructie op de hoeken met op voorkant en de twee zijkanten houten jaloezieën in een donkergroene kleur. De achterkant is voorzien van een zinken afwerking, geschilderd in een rode kleur. In de kerktoren is een eenvoudige wijzerplaat opgenomen. In de as van het middendeel ligt de eenvoudige entree onder een spitsboog met een inspringende omlijsting van metselwerk. De twee deuren zijn eenvoudig uitgewerkt in een gesloten vlakke uitvoering, donkergroen geschilderd. In de voorgevel is boven de deur een lancetvormig verticaal venster aangebracht met een eenvoudige invulling met glas-in-lood. In de beide zijbeuken zijn op de begane grond twee spitsboogvensters geplaatst en op de verdieping twee keperboogvensters. Al deze vensters hebben een invulling van eenvoudig glas-in-lood. Rechts naast de deur is de 1e steen geplaatst. De dakrand wordt gevormd door een rollaag met aan de onderzijde een afwerking met een muizentand. In het metselwerk zijn eenvoudige versieringen aangebracht, zoals een rollaag, verticaal metselwerk onder de ramen en vlechtwerk onder de dakrand. Rechter zijgevel: De rechterzijgevel van de kerk is komende vanaf Borculo volledig zichtbaar. De gevel is onderverdeeld in vijf traveeën, geleed door middel van lisenen. Op de lisenen zijn smeedijzeren muurankers geplaatst. De zijgevel heeft vijf spitsboogvensters met een invulling van eenvoudig glas-in-lood. In het metselwerk is een eenvoudige versiering opgenomen, in de vorm van rollagen, vlakken in geel metselwerk en staand metselwerk onder de vensters in eveneens gele baksteen. Onder de dakrand is een versiering in muizentand opgenomen. Achtergevel: Deze gevel heeft een eigen uitstraling die afwijkt van de overige gevels. Kenmerkend is de symmetrische opbouw met vijf vensters: drie houten stolpramen met achtruits bovenlichten op de begane grond en twee verticale houten ramen in een vierdeling op de verdieping. In de top is een kruis aangebracht, in de vorm van iets naar buiten stekend metselwerk. Ook hier is de dakrand afgewerkt met een rollaag in combinatie met muizentanden. Achter de top staat een bescheiden schoorsteen in metselwerk. Tegen de achtergevel staat rechts de aanbouw met een houten deur achter een stenen trapje. Linker zijgevel: De linker zijgevel is gelijkwaardig uitgevoerd conform de rechtergevel maar bezit nog slechts vier vensters. Het meest linkse venster is verdwenen achter de na-oorlogse aanbouw, die tevens voorbij de achtergevel steekt. Aanbouw: Deze aanbouw is uitgevoerd in hetzelfde metselwerk en dakbedekking als de kerk, met bovendien eenzelfde versiering met muizentanden. Het dak heeft een lichte knik ten opzichte van het dak van de kerk. De twee vensters zijn in stalen profielen uitgevoerd, in een tweedeling met één draaiend deel en één vast deel met bovenlicht. Naar mondelinge informatie van de koster is deze aanbouw geplaatst op de plek van de oorspronkelijke ingang van de kerk. Interieur: De ingang aan de voorzijde geeft toegang tot een hal. Daarachter bevindt zich een identieke deur naar de zaal en deze deur blijkt volgens de koster vanuit de oorspronkelijke situatie aan de zijgevel verplaatst te zijn naar de hal. In de hal zijn de oorspronkelijke kozijnen en deuren naar de bijruimtes nog aanwezig, eveneens het materiaal op de vloer. Links van de hal is een berging met de toegang naar de klokkentoren. Rechts bevindt zich de oorspronkelijke consistorie. In het schip is een verlaagd plafond geplaatst waardoor de kap niet meer zichtbaar is. Het niveauverschil met de achterliggende ruimte is op zich wel oorspronkelijk maar is weggestopt achter een muur in schoon metselwerk. De opening is nu afgesloten met een vlakke paneelvulling, waarbij de oorspronkelijke openslaande deuren met espagnoletbeslag zijn hergebruikt in een kastenwand in de achterruimte. In de zijgevels zijn de ramen met groen glas-in-lood in een eenvoudig motief nog aanwezig. De na-oorlogse aanbouw bevat toiletten, een berging en een kleine keuken, alles uit die specifieke tijd. De kamer aan de achterkant, met het toneel achter de openslaande deuren naar het schip, is zeer eenvoudig uitgevoerd, met als opvallend element de kastenwand waarvan de deuren oorspronkelijk in de opening naar het schip hebben gezeten. Op de verdieping is achter het verlaagde systeemplafond de oorspronkelijke zoldering van de kerk nog aanwezig met trekstangen en al. Daarboven bevindt zich de oorspronkelijke kapconstructie.