Horstweg 2, Geesteren

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1010094600
Monumentnaam:
Horstweg 2
Plaats:
Geesteren

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

Ligging en (bouw)historie: De HOOIBERG maakt deel uit van het historische boerenerf "De Oevershorst", gelegen in het oude buurtschap De Horst, noordwestelijk van het dorp Geesteren. Het nog zeer landelijke en betrekkelijk gaaf bewaard gebleven buurtschap bevindt zich halverwege de route tussen de dorpen Geesteren en het daar noordelijk van gelegen Gelselaar. Noordelijk van het buurtschap De Horst bevindt zich het stroomgebied van de Bolksbeek. Het hier beschreven boerenerf de Oevershorst, met een oude T-boerderij, historische schuur, oude hooiberg en twee moderne schuren en een wagenloods/berging, alsmede een oude waterput voor het huis, bevindt zich in een bocht van de Horstweg aan de noordzijde van de weg. Aan de overzijde van de weg (ten zuidwesten) bevindt zich een ander historisch erf met boerderij en schuren en westelijk van het erf bevindt zich ook nog een historisch erf met gaaf bewaarde boerderij. Tezamen vormen deze erven met de landelijke omgeving en bijpassende beplanting nog een karakteristiek historisch buurtschapsbeeld. Hoofdonderdeel van het erf vormt de boerderij met haar op het westen gerichte jongere voorhuis. De hier beschreven hooiberg is gelegen op de hoek van het erf vlak langs de bocht van Horstweg. Slechts een sloot scheidt de hooiberg van de weg. De bouwgeschiedenis van dit traditionele bijgebouwtje is dankzij de inscriptie met datum op de westelijke ankerbalk niet moeilijk te achterhalen. De inscriptie luidt: "GHVM / ECHB / 1889" De detaillering van de gebintconstructies met vellingkanten met kapellen op de onderzijde van de ankerbalken passen goed bij deze datering. Uiteraard is er aan een dergelijke aan het weer blootgestelde houtconstructie in de loop der tijd het nodige gewijzigd en vernieuwd, maar de hoofdconstructie is nog behoorlijk compleet bewaard gebleven. De constructie is vermoedelijk een keer verplaatst getuige de deels niet oorspronkelijke poeren onder de vier roeden. Het erf de Oevershorst heeft vermoedelijk in het verleden meerdere hooibergen bezeten, waarvan de overlangs doorgezaagde roeden als slieten op de ankerbalken van de oude schuur zijn terecht gekomen. De zeer zorgvuldig gemaakte ankerbalkgebinten aan alle vier de zijden van de hooiberg bezitten gehakte telmerken (genummerd I tot IV). De hooiberg: het gehanteerde bouwtype: De hooiberg van het erf De Oevershorst is van een type dat we omschrijven als vierroedige kapberg met verhoogd tasvloertje, waardoor het opgetaste hooi hoog en droog, dus niet op de grond (vaak op een laag rijshout tegen rotting) hoefde te liggen. De rieten tentkap was via de reeks gaten in de vier roeden stapsgewijs in hoogte verstelbaar, al na gelang de hoeveelheid hooi die men op de tasvloer wilde opbergen. De hooiberg, vroeger een veelvuldig op boerenerven voorkomend bijgebouw, kende in haar bloeitijd een grote verscheidenheid aan typen, waarbij een bepaald type veelal kenmerkend is voor de regio. Het type hooiberg dat op het erf van de Oevershorst nog bewaard is gebleven kwam in deze streek vaker voor, maar was bijvoorbeeld ook een bekende verschijning in het Twentse Markelo. Het is Met uitgesloten dat dit hooibergtype door de toenmalige eigenaars van elders is geimporteerd. Boeren die verhuisden naar een andere streek namen irnmers wet vaker hun (bouw)tradities mee naar hun nieuwe landstredc Zo is het bijvoorbeeld ook opmerkelijk dat het onderschoer van de boerderijen en schuren van de buurtschap De Horst in de gemeente zelf verder nauwelijlcs voorkomen. De constructie: De hooiberg bezit vier forse, met name onderin gekantrechte roeden op de vier hoeken, geplaatst op poeren van steen en tegels. In deze roeden zijn aan twee zijden ankerbalken ingelaten en de ankerbalken en de roeden zijn onderling voorts verbonden middels een korbeel. Hierdoor vormt elke zijde van de hooiberg onder de kap een ankerbalkgebint De ankerbalken aan de west- en oostzijde liggen hoger dan die van de zuid- en noordzijde en de hoger gelegen balken ondersteunen tevens de tasvloer, thans bestaande uit veelal hergebruikt balkhout. De zuidelijke- en noordelijke ankerbalk bezitten halverwege een ondersteuning middels een houten stijl. De verbindingen van de gebinten zijn gepend en voorzien van toognagels. De ankerbalken bezitten aan de onderzijde een vellingkant die ter hoogte van de aansluiting van het korbeel uitloopt in een kapel en zich dan daarna weer vanuit een kapel voortzet in het middendeel van de balk. Op de balken en korbelen zijn kleine gehakte telmerken aangebracht. De "muurplaten" van de kapconstructie, bij hooibergen lan of berglan genaamd, zijn aan de buitenzijde van de roeden geplaatst en bij de roeden op de hoeken van de kap in elkaar gepend. De zuidelijke en noordelijke berglan zijn in de oostelijke en westelijke gepend. Een klein staafankertje op de zuidelijke en noordelijke berglan zorgt ervoor dat deze balken niet uit de andere balken kunnen schieten. De sporen van de kapconstructie zijn ingelaten in ovale gaten in de vier berglannen, zodat men speling in de kap had, nodig wanneer men de kap hock voor hoek tekens een stap op ging krikken. Op de sporen is bij de kapvoet nog een aanloper (bij hooibergen standvink of skeg genaamd) bevestigd die over de berglan heenschiet en het overstek van de kap ondersteunt. De berglannen rusten op nog aanwezige smeedijzeren beugels (stik of rong genaamd) in de roeden. De kap is gedekt met net met een rieten nokconstructie (toefte). Thans is de zuid-westelijke roede sterk ingekort geraakt.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Hooiberg – – Oorspronkelijke functie –
Opslagfunctie Boerderijen molens en bedrijven – Huidige functie –
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Horstweg 2 – 7274GG – – – –
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Horstweg 2

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven