Historie en ligging: De BEGRAAFPLAATS is gelegen aan de Van Coeverdenstraat, binnen de huidige bebouwde kom van Borculo. Bij de aanleg van de begraafplaats, die naar alle waarschijnlijkheid plaatsvond in het laatste kwart van de 19de eeuw, bevond het terrein zich buiten de bebouwde kom. In eerste instantie pachtte de Joodse gemeente de grond om er te kunnen begraven: later werd de grond aangekocht. In een nog bewaard gebleven begraafregister staat vermeld dat in de periode 1870-1899 tachtig Joden zijn begraven en in de periode 1900-1970 103 joden. De Joodse begraafplaats in Borculo is een zogenaamde Asjkenazische begraafplaats, die hoofdzakelijk uit staande grafstenen bestaat. Deze graven zijn voorzien van een Hebreeuwse tekst of Hebreeuws gecombineerd met Nederlands. Op grond van de Tenach, het Joodse heilige geschrift, wordt de schepping geacht te hebben plaatsgevonden in 3761. Dit betekent bijvoorbeeld dat het jaar 5768 overeenkomt met 2007. Bij alle graven is de Joodse jaartelling gehanteerd. Verder valt op dat bijna alle grafstenen beginnen en eindigen met eenzelfde tekst. De Hebreeuwse teksten beginnen met de tekst PN, hetgeen staat voor Po Niqbar (hier is begraven), of met de tekst PT, hetgeen staat voor Po Tamoen (hier is verborgen) en eindigen met TNTBH hetgeen staat voor Tijeh Nisjmato Tseroera Bitsoer Hachajim (zijn/haar ziel gebundeld in de bundel [der zielen] des levens). Op een Joodse begraafplaats heerst eeuwige grafrust. Dat wil zeggen dat de graven ongemoeid gelaten moeten worden en slechts bij uitzondering verplaatst mogen worden. Hiervan uitgaande zijn er geen graven op de Joodse begraafplaats in Borculo geruimd. Gezien het feit dat er op de begraafplaats in totaal ongeveer 180 mensen zijn begraven, bestaat het vermoeden dat zich onder het aanwezige grasoppervlak aan de voorzijde nog graven bevinden die niet zichtbaar zijn. Karakteristiek begraafplaats: Tegenwoordig is de begraafplaats gelegen te midden van een woonwijk aan de Van Coeverdenstraat. De begraafplaats is door begroeiing aan alle zijden niet goed zichtbaar vanaf de openbare weg. De parkeerplaatsen die in een later stadium aan de voorzijde zijn gerealiseerd hebben er eveneens voor gezorgd dat de zichtbaarheid vanaf de openbare weg is verminderd. De graven bevinden zich op een natuurlijke verhoging. De groene ondergrond, bestaande uit gras, contrasteert met de grijze, rechtopstaande graven. De graven zijn in rijen achter elkaar geplaatst, gescheiden door een middenpad. Een rij bestaat over het algemeen uit ongeveer zes graven. Naast ieder graf bevindt zich een kleine pilaar. Kenmerkend voor de meerderheid van de graven is ook dat de typografie naar voren komt, dat wil zeggen dat de achtergrond is weggebeiteld in plaats van de letters zelf. Om de tekst te benadrukken zijn de letters zwart geschilderd. Op meerdere graven staan naast tekst soms ook symbolen die verwijzen naar het leven of het beroep van de dode. Symbolen die staan afgebeeld op een grafsteen zijn: Twee handen met gespreide vingers: behorend tot het geslacht der priesters. Ook wel Cohen genoemd, een priester die zijn handen tijdens de zegening zo hield. Waterschenkende kan en schaal: behorend tot de stam der Levieten, de priesterdienaren. Ramshoorn of sjofar: hierop blies de overledene in de synagoge tijdens Nieuwjaar en de Grote Verzoendag aan het einde van de dag. Mesje en klemmetje: eigendom van een rituele besnijder. Davidsster: van oudsher een joods symbool dat symbool staat voor goddelijkheid. Boek: verwijst naar het graf van een rabbijn. Levensboom: de levensboom geeft het beëindigde leven weer. Omgehakte boom: verwijst naar een (te jong) afgebroken leven. Trap: de trap naar de hemel, waarbij een hand het gordijn weghoudt. Menorah: de zevenarmige kandelaar. Symbool voor de goddelijke aanwezigheid. Staat voor de zeven scheppingsdagen. Op de Joodse begraafplaats in Borculo komen enkele graven met deze symbolen voor, waaronder: twee handen met gespreide vingers, waterschenkende kan en de omgehakte boom. Karakteristiek reinigingshuis: Het reinigingshuis, oftewel METAHEERHUIS, is gelegen links in het midden op de begraafplaats. Dit gebouw was bedoeld voor het ritueel reinigen van de doden. Bij deze reiniging werd het lichaam geheel afgedekt met een laken terwijl er kommen warm water over uitgegoten werden. Slechts een beperkte groep, speciaal daarvoor aangestelde personen waren bij het reinigingsritueel betrokken. In het metaheerhuis werd ook een lijkrede uitgesproken. Vervolgens werd de dode onder het reciteren van bepaalde psalmen ten grave gedragen. Na het uitspreken van enkele gebeden en citaten werd het graf door de aanwezigen gezamenlijk gedicht en werd het kaddisjgebed door de meest directe nabestaande gezegd. Het metaheerhuis is gebouwd op een rechthoekige plattegrond en heeft één bouwlaag onder een zadeldak dat is gedekt met gesmoorde Oudhollandse pannen. De achtergevel is naar de begraafplaats toe gericht. Aan de linkerzijde heeft het dak een overstek. Op het linker dakschild bevindt zich een naar verhouding vrij grote en hoge schoorsteen. De gevels zijn wit gepleisterd. De voorgevel heeft een symmetrische indeling met in het midden een rechtgesloten dubbele deur, die donkergroen is geschilderd. Hierboven is de tekst ‘IK DOOD EN MAAK LEVEND DEUTR 32 V 39’ zichtbaar, in het Nederlands en het Hebreeuws. De deur en de tekst worden omlijst door pilasters met drie bogen, voorzien van een patroon bestaande uit meerdere kleinere rondingen. Zowel de rechter als de linker zijgevel bezit een vierruits venster. In de achtergevel is een deuropening aangebracht, voorzien van een dubbele deur met twee vierruits kijkvensters. Het interieur bevindt zich vrijwel nog geheel in de oorspronkelijke staat. De houten kapconstructie, het houten vakwerk, de kachel, de houten kast, de zitbanken en zelfs de lijkendrager zijn nog in het interieur aanwezig. Karakteristiek toegangshek: Het TOEGANGSHEK is gelegen aan de voorzijde van de begraafplaats, langs de Van Coeverdenstraat. Door de latere realisatie van enkele parkeerplaatsen en de bomen en struiken die zich erachter bevinden, is het toegangshek niet meer goed zichtbaar vanaf de openbare weg en wordt ook niet meer in zijn oorspronkelijke functie gebruikt. Het toegangshek bestaat uit twee in baksteen gemetselde, vierkante pilaren. Op de rechter pilaar bevindt zich een natuurstenen bekroning in de vorm van een bol. Het smeedijzeren hekwerk wordt gekenmerkt door een afwisseling van langere en kortere spijlen. Ongeveer in het midden bevindt zich een horizontaal bevestigde spijl. In gesloten toestand is zichtbaar dat het hekwerk aan de bovenzijde uit een halve cirkel bestaat.