Pelikaanstraat 15, Leeuwarden

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1007452300
Monumentnaam:
Pelikaanstraat 15
Plaats:
Leeuwarden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

Complex van twee identieke, dubbele herenhuizen, in 1931-’32 gebouwd naar een plan van het Bouwbureau van Kalma en Witteveen, dat vermoelijk ook optrad als initiatiefnemer. De zuidzijde van de Pelikaanstraat is nagenoeg geheel bebouwd met zeer ruime, dubbele herenhuizen. Deze zijn ook alle in dezelfde periode tot stand gekomen: de vroege jaren-1930. En, opvallend genoeg, de meeste plannen zijn getekend door de architectencombinatie van D. Kalma en D. Witteveen, een bureau dat aan de meeste uitvalswegen van Leeuwarden vergelijkbaar grote herenhuizen bouwde, soms twee-onder-een-kap en soms in iets langere rijtjes. Hier aan de Pelikaanstraat vervulden Kalma en Witteveen naast de taak van ontwerpend bureau vermoedelijk ook de rol van initiatiefnemer en projectontwikkelaar, een zeker voor die tijd bijzondere combinatie. De dubbele herenhuizen Pelikaanstraat 9-11, 17-23, 25-27 en 29-31 zijn eveneens van hun (ontwerpende) hand en er bestaan aanwijzingen dat ook deze panden voor eigen risico zijn ontwikkeld. Voor Pelikaanstraat 5-7 verleenden Burgemeester en Wethouders op 29 oktober 1931 de benodigde vergunning en reeds in december van hetzelfde jaar was de bouw al gaande, zo blijkt uit gegevens in het bouwdossier van Pelikaanstraat 13-15. De bouwvergunning voor Pelikaanstraat 13-15 werd afgegeven op 10 december 1931. Het is aannemelijk dat beide panden in 1932 gereed zijn gekomen. De beide dubbele woningen zijn gebouwd in een voor de bouwtijd karakteristieke trant van het verzakelijkte Expressionisme. De bescherming geldt het exterieur inclusief de gemetselde tuinmuren en van het interieur, voor zover in oorspronkelijke toestand, de verkeersruimten, als bepalend voor de opzet van de woonhuizen. Exterieur: Pelikaanstraat 5-7 - Het pand is boven een met een rollaag afgedekt trasraam van klinkers opgetrokken in schone, bruine baksteen, vanuit een vrijwel rechthoekige plattegrond. Het pand staat met twee bouwlagen onder met geglazuurde zwarte Romaanse pannen gedekte, uitkragende schild- en wolfdaken met schoorstenen op de nok en zinken mastgoten aan de brede overstekken. De gevels worden verlevendigd met velden van afwijkende, decoratieve metselverbanden, verdiepte lintvoegen en uitgemetselde lagen baksteen. De gevelopeningen zijn recht gesloten. De symmetrische voorgevel wordt gedomineerd door een onder een schilddak staande, brede risaliet met in de voorgevel op de begane grond twee vensters met driedelige ramen die staan onder een uitkragende betonnen luifel die over de zijkanten is doorgetrokken. De vensters staan boven rollagen en tussen bakstenen penanten met uitgemetselde baksteenlagen. De zijkanten van de risaliet bevatten een venster met tweedelig raam. De vierdelige ramen van de vensters op de verdieping staan tussen houten penanten. De middenpenant heeft een decoratief reliëf in de vorm van een verhoogd paneel met zwart geschilderd element. De hoekpenanten worden geaccentueerd door dunne ribben. De risaliet wordt beëindigd door een houten lijst, die is doorgetrokken over de gehele voorgevel. In het voorste dakschild van de risaliet staat een dakkapel met uitkragend plat dak. Aan weerszijden van de risaliet is de gevel per bouwlaag voorzien van een brede travee met een om de hoek gaand venster met vierdelig raam en houten hoekstijl. Beide delen van het venster op de begane grond staan tussen rollagen. Het in de zijgevels staande deel van het verdiepingsvenster staat onder een steekbalk, die het overstek boven de travee ondersteunt. De kopgevels zijn in grote lijnen symmetrisch opgezet en spiegelbeeldig identiek aan elkaar. In de linker hoek van Pelikaanstraat 5 en de rechter hoek van Pelikaanstraat 7 zijn echter geen vensters geplaatst. In het midden staat een brede risaliet, die slechts een deel van gevelhoogte beslaat. De risaliet bevat een uitgemetselde entreepartij, waarin de oorspronkelijke, boven een gemetseld stoepje staande rondboogdeur is voorzien van een driedelig deurlicht. Het metselwerk rond de rondboog is radiaal aangebracht. De entreepartij wordt afgedekt door een betonnen deklijst. Boven de entree ligt een brede, om de hoek gaande vensterpartij met glas-in-lood ramen en houten hoekstijlen. Pal boven dit traplicht wordt de risaliet afgedekt door een uitkragende deklijst van beton. De geveltop staat onder een ver uitkragend wolfsend en bevat een breed venster met zesdelig raam. Aan weerszijden van dit venster staat een licht uitgemetseld veld van in een decoratief patroon (tegelverband) gemetselde, gemêleerde baksteen. Links tegen de zijgevel van Pelikaanstraat 5 staat een uitbouw met plat dak die aan de achterzijde is voorzien van een deur met zijlicht. Rechts van de entree in de rechter zijgevel (Pelikaanstraat 7) bevindt zich een venster met samengesteld raam en in het lage uitgebouwde volume is een deur geplaatst. De achterzijde van het hoofdvolume van het pand is tussen de uitbouwtjes symmetrisch ingedeeld met op de begane grond twee met elkaar verbonden serres met openslaande deuren tussen zij- en bovenlichten, een venster met driedelig raam en een plat dak waarop een houten balustrade staat. Dit platte dak is te bereiken door middel van een dubbele deur met zijlichten en een enkele deur met zijlicht. Het linker en het rechter deel van de gevel zijn op de verdieping van elkaar gescheiden door een gemetselde scheimuur. In het dakschild hierboven staat een brede dakkapel met plat dak en houten middenpenant. De symmetrie aan de achterzijde wordt min of meer opgeheven door de verschillen in de uitgebouwde platte volumes. Pelikaanstraat 13-15 - Het pand is boven een met een rollaag afgedekt trasraam van klinkers opgetrokken in schone, bruine baksteen, vanuit een vrijwel rechthoekige plattegrond. Het pand staat met twee bouwlagen onder met geglazuurde zwarte Romaanse pannen gedekte, uitkragende schild- en wolfdaken met schoorstenen op de nok en zinken mastgoten aan de brede overstekken. De gevels worden verlevendigd met velden van afwijkende, decoratieve metselverbanden, diep gevoegde lintvoegen en uitgemetselde lagen baksteen. De gevelopeningen zijn recht gesloten De symmetrische voorgevel wordt gedomineerd door een onder een schilddak staande brede risaliet met in de voorgevel op de begane grond twee vensters met driedelige ramen die staan onder een uitkragende betonnen luifel die over de zijkanten is doorgetrokken.. De vensters staan boven rollagen en tussen uitgemetselde bakstenen penanten. De zijkanten van de risaliet bevatten een venster met tweedelig raam. De vierdelige ramen van de vensters op de verdieping staan tussen houten penanten. De middenpenant heeft een decoratief reliëf in de vorm van een verhoogd paneel met zwart geschilderd element. De hoekpenanten worden geaccentueerd door dunne ribben. De risaliet wordt beëindigd door een houten lijst, die is doorgetrokken over de gehele voorgevel. In het voorste dakschild van de risaliet staat een dakkapel met uitkragend plat dak. Aan weerszijden van de risaliet is de gevel per bouwlaag voorzien van een brede travee met een om de hoek gaand venster met vierdelig raam en houten hoekstijl. Beide delen van het venster op de begane grond staat tussen rollagen. Het in de zijgevels staande deel van het verdiepingsvenster staat onder een steekbalk, die het overstek boven de travee ondersteunt. De kopgevels zijn in grote lijnen symmetrisch opgezet en spiegelbeeldig identiek aan elkaar. In de linker hoek van Pelikaanstraat 5 en de rechter hoek van Pelikaanstraat 7 zijn echter geen vensters geplaatst. In het midden staat een brede risaliet, die slechts een deel van gevelhoogte beslaat. De risaliet bevat een uitgemetselde entreepartij, waarin de oorspronkelijke, boven een gemetseld stoepje staande rondboogdeur is voorzien van een driedelig deurlicht. Het metselwerk rond de rondboog is radiaal aangebracht. De entreepartij wordt afgedekt door een betonnen deklijst. Boven de entree ligt een brede, om de hoek gaande vensterpartij met glas-inlood ramen en houten hoekstijlen. Pal boven dit traplicht wordt de risaliet afgedekt door een uitkragende deklijst van beton. De geveltop staat onder een ver uitkragend wolfsend en bevat een breed venster met zesdelig raam. Aan weerszijden van dit venster staat een licht uitgemetseld veld van in een decoratief patroon (tegelverband) gemetselde, gemêleerde baksteen. In het verlengde van de zijgevel en tegen de achtergevel staat aan beide kanten een uitbouw met plat dak. De uitbouw van Pelikaanstraat 13 staat in het verlengde van de zijgevel van het hoofdvolume en bevat een drietal vensters. Rechts van de ingangsrisaliet van Pelikaanstraat 15 is een venster in de gevel opgenomen. In de eveneens in het verlengde van de gevel van het hoofdvolume staande gevel van de uitbouw staat nog een kleiner venster. De achterzijde van het pand is vrijwel symmetrisch ingedeeld met op de begane grond twee met elkaar verbonden serres met openslaande deuren tussen zij- en bovenlichten, een venster met driedelig raam en een plat dak waarop een houten balustrade staat. Dit platte dak is te bereiken door middel van een dubbele deur met zijlichten en een enkele deur met zijlicht. De uitbouw van Pelikaanstraat 11 is verbonden met een hoge schoorsteen. Het linker en het rechter deel van de gevel zijn op de verdieping van elkaar gescheiden door een gemetselde scheimuur. In het dakschild hierboven staat een brede dakkapel met plat dak en houten middenpenant. De symmetrie aan de achterzijde wordt min of meer opgeheven door de verschillen in de uitgebouwde volumes. Pelikaanstraat 5-7 en 13-15 - De vier woningen staan alle nog achter de oorspronkelijke gemetselde tuinmuren, die de voortuinen afschermen van de openbare weg. De muurtjes zijn afgelijst met een rollaag en hebben op de hoeken bij de doorgangen iets hoger opgaande penanten. Interieur: De woningen hebben grotendeels hun oorspronkelijke indeling behouden en in wisselende mate hun originele afwerking. De interieurafwerking is cultuurhistorisch waardevol. Voor de bescherming zijn in hoofdzaak de verkeersruimten van belang. De woning wordt betreden via een tochtportaal met (oorspronkelijk) een tegellambrisering en granito vloer. De deur tussen het tochtportaal en de hal is een glasdeur met een roedeverdeling. De deuren aan de hal zijn paneeldeuren. De woonkamer is een kamer en suite, waarin de ramen van de schuifdeuren in de tussenwand (met ingebouwde kasten) zijn voorzien van een roedeverdeling. De kamers zijn/waren voorzien van stucplafonds, verlevendigd met diepliggende banden die een geometrisch patroon vormen. Beiden ruimten hebben/hadden schouwen met een schoorsteenmantel. In de achterkamer zijn in de hoeken aan weerszijden van de achterpui inbouwkasten geplaatst. De woningen hebben vanaf de bouw centrale verwarming gehad. In de woonkamer van Pelikaanstraat 5 zijn de oorspronkelijke gietijzeren radiatoren nog aanwezig. In de keuken bevinden/bevonden zich ingebouwde kasten met een roedeverdeling in de glasdeuren en een doorgeefluik naar de achterkamer. De naast het tochtportaal geplaatste trap naar de verdieping is een scheluwe trap met een volwandige leuning aan het onderste trapdeel en een tussenbordes, die wordt gevolgd door een korte trap. Het trapgat is op de verdieping afgesloten door een volwandige balustrade. In de opening tussen het tussenbordes en de balustrade staat een hekwerk met houten spijlen. Ook de deuren aan de overloop zijn paneeldeuren. De trap naar de zolderverdieping is een steektrap.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Herenhuis Oorspronkelijke functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Pelikaanstraat 15 8916AD
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Pelikaanstraat 15

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven