Vredeman de Vriesstraat 3
Inleiding
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Markant op de hoek van de Emmakade en de Vredeman de Vriesstraat gesitueerd herenhuis, gebouwd in 1915-'16 in opdracht van L.G. van der Meij naar ontwerp van H.H. Kramer. Het lijkt erop dat de bekende Leeuwarder architect Hendrik Kramer al in 1912 bezig was met het ontwerpen van een huis voor de hoek die de Emmakade noordzijde met de Vredeman de Vriesstraat maakt. In Kramers bewaard gebleven rekeningenboek* worden de kosten van een voorlopig plan uit oktober 1912 door hem verrekend met die van het plan dat enkele jaren later doorgang vond. Het voorlopige plan was gemaakt in opdracht van de heer J. Koopmans, het uitgevoerde plan voor de steenfabrikant L.G. van der Meij – de blauwdruk daarvan is gedateerd “9 februari 1915”. De bouwkosten bedroegen 16.000 gulden en de bouw kwam vermoedelijk gereed in het voorjaar van 1916. Voor zijn bemoeienissen ontving Kramer in juni van dat jaar, na aftrek van de voorlopige plankosten, f 1.007,57 honorarium. Het huis heeft de voor de bouwtijd karakteristieke kenmerken van de Overgangsstijl. Ook de gemetselde erfscheidingen rondom de villa vallen onder de bescherming. De villa heeft geen woonfunctie meer. De bescherming geldt de villa (exterieur en interieur) en de gemetselde erfscheiding. Exterieur: Het vanuit een onregelmatige plattegrond, in schone, bruine baksteen opgetrokken huis staat met twee bouwlagen onder een met blauw geglazuurde gegolfde Friese pannen gedekt, samengesteld, afgeknot schilddak met op klossen liggende geprofileerde dakgoten en door zinken pironnen geaccentueerde nokhoeken. De door rollagen beëindigde gevels bevatten recht gesloten (onder rollaag) en rondboogvormige gevelopeningen, waarin de bovenramen en bovenlichten zijn voorzien van een roedeverdeling en voor een belangrijk deel tevens van glas-in-loodramen. De vensters staan boven lekdorpels van grijze hardsteen. Ook de diverse decoratieve elementen en gevelaccenten zijn vervaardigd van grijze hardsteen. De op het westen gerichte ‘kopse’ zijde van de villa toont een symmetrische gevel met afgesnoten hoeken. De twee vensterassen brede middenpartij is op de begane grond voorzien van twee brede vensters met een roedeverdeling en decoratief glas-in-lood in de bovenlichten van de samengestelde ramen. De vensters op de verdieping zijn rondboogvensters met een roedeverdeling en glas-in-lood in de bovenlichten van de samengestelde ramen. In het dakschild hierboven staat een vanaf de dakvoet in baksteen opgetrokken dakkapel met een afgeknot schilddak, een samengesteld raam met smalle vleugelramen aan weerszijden van een hoger middenraam met roedeverdeling in het hogere, getoogde middenraam, waarvan de geprofileerde omlijsting rondom is doorgetrokken. De afgesnoten linker hoek bevat op de begane grond een recht gesloten venster onder rollaag en een raam dat een smallere versie is van de ramen in de westgevel. Het venster op de verdieping heeft een korfboogvormig bovenraam met in de boog een hardstenen sluitsteen. De afgesnoten rechter hoek heeft op de begane grond een deur met een roedeverdeling en glas-in-lood in het bovenlicht. Het verdiepingsvenster is als het verdiepingsvenster in de linker hoek. De zuidgevel, gericht op het Nieuwe Kanaal en de Emmakade, wordt gedomineerd door een risaliet met een uitgemetselde middenpartij en een opvallende beëindiging. De risaliet met dwarskap is op de begane grond voorzien van een venster met samengesteld raam met roedeverdeling in de bovenlichten. Het raam in het venster op de verdieping heeft een identieke raamverdeling. Daarboven steekt een loggia door de dakrand. De opening van de korfboogvormige loggia staat boven een geprofileerde lijst, waarop een decoratief opgevat smeedijzeren hek staat. De loggia heeft een op hardstenen kraagstenen staande uitgemetselde omlijsting met een sluitsteen in het midden van de boog en een beëindiging in de vorm van een klokgevel. Deze is voorzien van een smeedijzeren sieranker en hardstenen voluten aan de gewelfde, op vlechtingen liggende uitgemetselde deklijsten en wordt bekroond door een hardstenen decoratie met pauwenstaartmotief. In de smalle travee links van de risaliet staat een smal, recht gesloten venster op de begane grond en een smal rondboogvenster op de verdieping. In de rechter gevelpartij zijn in beide bouwlagen twee recht gesloten vensters met een vergelijkbare raamverdeling opgenomen. In het oostelijke dakschild staat een vrij hoge schoorsteen. De noordwestelijke gevel, gericht op de Vredeman de Vriesstraat, is voor een deel door een muur met toegangspoort aan het oog onttrokken. Tussen deze muur en het woonhuis ligt een geheel omsloten binnenplaatsje. Rechts van het midden is de gevel voorzien van een tweezijdige, overhoekse uitbouw, die is verbonden met de muur met poort. De uitbouw heeft in de rechter zijde een smal rondboogvenster met glas-in-lood in het bovenraam. De bovenhoek van de uitbouw wordt bekroond door een hoeksteen met een bol. In de linker zijde van de uitbouw bevindt zich een kopie van de originele voordeur, toegerust met een klein, ovaal deurlicht. De deur staat onder een rondboogvormige ontlastingsboog met een met diagonaal geplaatste baksteen ingevuld boogveld waarin een steen met het jaartal 1915 is geplaatst. De gevel van het hoofdvolume hier links van bevat op de begane grond een venster met tweedelig raam en een kleiner venster met tralies. Op de verdieping is deze hoofdgevel van rechts naar links voorzien van een op de uitbouw uitkomende deur met bovenlicht, een venster met kruisraam en een smal venster met tralies. Een eveneens schuin op het hoofdvolume staande, met de overhoekse uitbouw verbonden muur bevat een rondboogvormige poortdoorgang. Deze is aan weerszijden versmald door een ‘schamppaal’ met een bolbekroning. De boog is voorzien van een sluitsteen en op de uitgemetselde bovenkant van de muur van een met zwart geglazuurde dakpannen gedekte ezelsrug. Links sluit de muur schuin aan op een lage, onder een plat dak staande uitbouw (berging) met zwart geglazuurde pannen aan de randen van het platte dak. In beide gevallen zijn de dakpannen van een onbekend type. De berging bevat aan de binnenplaats een groot venster met samengesteld raam en een originele paneeldeur in een hier iets schuin opstaande linker geveldeel. De parallel aan de muur met poort staande lange gevel van de berging aan de straatkant is voorzien van twee kleine, getraliede vensters. Op de aansluiting van de muur met de berging staat een met een bol bekroonde hoeksteen. De met de bouw van de villa opgetrokken erfscheiding bestaat uit een lage muur met uitkragende ezelsrug, hoger opgaand aan weerszijden van het toegangshek en gebogen aan de zuidwestelijke hoek van het perceel. Interieur: Het inwendige van de villa is voor een deel in de oorspronkelijke staat bewaard gebleven. De ruimte-indeling heeft wijzigingen ondergaan, maar de geprofileerde raamomlijstingen, de zware profiellijsten met kroonlijst rondom de deuren, de cassettenplafonds op de begane grond, de paneeldeuren en de trappen in het trappenhuis zijn bewaard gebleven. De hal is onder meer voorzien van een getoogde trapopgang en een onder een korfboogvormig spaarveld geplaatst kastje. De trappen naar de verdieping en de zolder zijn steektrappen met een tussenbordes. Aan het tussenbordes van de trap naar de verdieping staan een deur die een insteek afsluit, en twee kastdeuren. De trappen zijn voorzien van versierde houten trappalen, dito leuningen en balustrades met gedraaide balusters en geprofileerde, gewelfde handlijsten. Op de zolder is de kapconstructie grotendeels in het zicht gebleven.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Tuinmuur | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Los object | Voorwerpen op pleinen en dergelijke | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vredeman de Vriesstraat | 4 | – | 8921BT | – | – | – | – |
Inleiding
Inleiding
Inleiding