Hoekstersingel 1
Blokvormig gebouw, gevels gepleisterd, rechte kroonlijsten. Zesruitsvensters. Gevel rust op een dorische zuilengalerij, waartussen de begane grond later gedicht is.
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Sabbatspaaltjes werden als grenspaaltjes geplaatst ten behoeve van de Joodse inwoners van de stad, om aan te geven tot waar ze goederen mochten vervoeren op de sabbat (van vrijdagavond vlak vóór zonsondergang tot zaterdag vlak na zonsondergang). Het begrip sabbatspaal is afkomstig uit Amsterdam, waar de Joodse bevolking volgens een plaatselijke wet slechts goederen mocht vervoeren tot aan de stadsmuren. Toen de stadsmuren werden geslecht werd de plaats van de verdwenen stadsmuren gemarkeerd door paaltjes aan weerszijden van de bruggen over de walgrachten. Tussen de paaltjes konden kettingen worden gespannen, om zodoende de stad op de sabbat ‘af te sluiten’ voor vervoer van goederen door Joodse Amsterdammers. Zelfs het passeren van deze stadsgrenzen met meer dan de kleding die men droeg was niet toegestaan. Deze sabbatskettingen hadden vooral een symbolische functie, omdat ze nooit daadwerkelijk zijn gebruikt. Tijdens de bezetting zijn de meeste van deze grensmarkeringen opgeruimd, maar na de oorlog op een aantal plaatsen herplaatst. In navolging van Amsterdam werden er in Leeuwarden in de jaren ’30 ook sabbatspaaltjes geplaatst, maar deze ronde paaltjes waren van ijzer. In elk geval één, maar mogelijk twee van deze in de gemeente gevonden paaltjes herinneren nog aan het Joodse leven in Leeuwarden. Aan de noordoostzijde van de Hoeksterpoortsbrug staat nog een in de Leeuwarder stadskleuren geel en blauw geschilderd, rond ijzeren paaltje. Een tweede exemplaar heeft aan de andere kant van de weg gestaan. Deze is echter na de oorlog verdwenen. Een vergelijkbaar paaltje staat aan de weg van Leeuwarden naar Lekkum, bij de kruising Lekkumerweg/Bouwedijk. Daar dit paaltje niet aan de oude stadsgrens staat, is het onwaarschijnlijk dat het op deze locatie ooit de functie van sabbatspaaltje heeft gehad. Het is wel mogelijk dat het hier gaat om het paaltje, dat ooit als sabbatspaaltje bij de Hoeksterpoortsbrug heeft gestaan.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Sabbatspaal | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Los object | Voorwerpen op pleinen en dergelijke | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hoeksterpoort | 30 | – | 8921GC | – | – | – | – |
Blokvormig gebouw, gevels gepleisterd, rechte kroonlijsten. Zesruitsvensters. Gevel rust op een dorische zuilengalerij, waartussen de begane grond later gedicht is.
Blokvormig pand van vijf traveeën; rechte kroonlijst, omlijste ingang XIX.
Inleiding