Schoenmakersperk 2
Nieuwe Stadsweeshuis.
Gevel waarvan de vensters roedenverdeling hebben; ingangspoortje 1675.
In de linkervoorkamer grote rijk gesneden schouwboezem.
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Het tegenwoordig als onderdeel van het Natuurmuseum Fryslân in gebruik zijnde pand is vermoedelijk gebouwd in 1827-1828 als Derde Stads-Armschool. Het pand staat in elk geval aangegeven in de prékadastrale atlas van Leeuwarden uit 1832 en op de bijbehorende kadastrale minuut, als onderdeel van een ongedeeld weeshuisperceel. Het pand heeft onmiskenbaar ook het karakter van een (vroeg-19e-eeuws) schoolgebouw. Stadshistoricus Wopke Eekhoff meldt in 1845: “Volgens Raadsbesluit van den 1 October 1827 werd er nog eene Derde Stads-Armschool, bij voorraad voor een getal van ongeveer 130 kinderen, opgerigt in een der lokalen van het Nieuwe Stads-Weeshuis, waarin A. Weber tot onderwijzer werd aangesteld”. Bedoelde Eekhoff wellicht dat er simpelweg een nieuw schooltje is gebouwd als uitbreiding van het weeshuis? In 1864 kreeg het de bestemming van bijzondere school voor stadswezen. Exterieur: Het pand Schoenmakersperk 2a wijkt een eindje uit de rooilijn terug ten opzichte van het rechts (zuidelijk) ervan staande weeshuisgebouw. Het is een smal, vrij laag en diep pand, dat bijna doorloopt tot achteraan de noordelijke zijgevel van het weeshuis. Het drie traveeën brede, in schone en gepleisterde baksteen opgetrokken pand staat met één, op een souterrain staande bouwlaag onder de kap. Het betreft een afgeknot schilddak met geglazuurde platte friese pannen met keperwel. De kap is aan de voorzijde voorzien van een rechthoekige dakkapel met gemetselde wangen, een hijsstang aan de geprofileerde kroonlijst en een plat dak. Het afgeknotte schilddak ligt alleen boven de twee linker traveeën. De gevelopeningen in de voorgevel zijn recht gesloten en staan onder strekken. De twee grotere vensters staan in het linker deel van de gevel, boven twee liggende keldervensters. De grote vensters bevatten schuiframen met een roedenverdeling. Het linker geveldeel wordt beëindigd door een hoofdgestel met een geprofileerde kroonlijst. De ingangstravee bevat een boven een gemetselde stoep van geeltjes staande, overluifelde deur met een deurkozijn op hardstenen neuten. Het kalf van de deur is in de hoeken voorzien van in- en uitzwenkende klossen. De houten luifel hangt aan één stang en het bovenlicht bevat een tweeruits raam. Het voorste deel van de gevel aan de steeg aan de noordzijde van het pand is gepleisterd en voorzien van een toegevoegde deur. Daarachter is de gevel van schone, gemêleerde baksteen. De schoolvensters in dit deel van de gevel zijn getoogd en hebben de originele roedenverdeling. Ter hoogte van de trekbalken van de kapspanten zijn twee reeksen muurankers met schieters aan de gevel bevestigd. Interieur: Achter de voordeur loop een lange, met geeltjes geplaveide gang met links onder meer de toegang tot het overkapte deel van het pand. De muur tussen de gang en de ruimte achter de twee schuiframen is weggebroken. Deze ruimte is voorzien van een oude plankenvloer. Hierachter staat in de linker gangwand onder meer een rondboogvormige doorgang met uitgemetselde omlijsting. De eveneens in geeltjes opgetrokken zuidelijke wand van de gang, oorspronkelijk de buitengevel van het oude weeshuis, vormt tevens de scheimuur met het weeshuis. In dit deel van de gang bevindt zich een geprofileerd deurkozijn met getoogd, tweedelig bovenlicht boven een geprofileerd kalf. Daarachter is weinig meer van de oorspronkelijke indeling van het pand terug te vinden.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| School | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Museale gebruiksfunctie | Cultuur gezondheid en wetenschap | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Schoenmakersperk | 2 | – | 8911EM | – | – | – | – |
Nieuwe Stadsweeshuis.
Gevel waarvan de vensters roedenverdeling hebben; ingangspoortje 1675.
In de linkervoorkamer grote rijk gesneden schouwboezem.
Boshuizen gasthuis met aardige toegangspoortje en tweede poortje 1652.
Inleiding
TUINPAVILJOEN, in 1916 naar ontwerp van W.C. de Groot in de cottage-stijl gebouwd in de tuin van het als monument geregistreerde Nieuw Sint Anthony-gasthuis, monumentennummer 24160.