Oan 'e Ie 1
Pand met verdieping en schilddak met hoekschoorstenen, nokrichting evenwijdig aan het water. V.m.herberg "De Sevenster", gebouwd in 1775. Vensters met 19e eeuwse zesruitsschuiframen.
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Op de westelijke oever van de Dokkumer Ee gesitueerd complex van een schelpenschuur, een woonhuis en een opvaart voor schepen die schelpen aanvoerden voor de verwerking tot kalk. Het complex wordt van de Dokkumer Ee gescheiden door een smal pad, het oorspronkelijke jaagpad voor de trekschuiten tussen Leeuwarden en Dokkum. De zuidoostelijke kopse gevel van de schelpenschuur grenst meteen aan het jaagpad. Het noordelijk belendende woonhuis staat iets teruggerooid uit het jaagpad, zodat een kleine voorruimte is ontstaan. De haaks op de Dokkumer Ee staande opvaart ligt meteen ten noorden van het woonhuis. Het complex is het restant van een ‘kalkwerk’, een fabriek waar uit schelpen kalk voor metselspecie werd gebrand. De fabriek heeft tenminste een achttiende-eeuwse en mogelijk nog oudere oorsprong en is zeer lange tijd in eigendom geweest van de familie Buysing, vanaf 1759 tot in elk geval het midden van de negentiende eeuw. Te oordelen naar de karakteristieken dateren de schelpenschuur en het woonhuis uit omstreeks 1800 of iets later. Ze zijn dan vermoedelijk gebouwd in opdracht van Reijnder Buysing (1743-1821) of anders van zijn zoon Albertus Buysing (1782-1858). Op het bedrijfserf is een vierkante stichtingssteen aangetroffen, uit hardsteen gehouwen en met inzwenkende hoekmotieven, waarop de tekst: "Gelecht / in den jare / 1830 [de 0 is niet geheel zeker] door / Albertus / Buysing" staat. De steen bewijst dat er in 1830 een bouwcampagne is geweest. Vanwege de bijzondere oorspronkelijke functie betreft het hier een van de weinige overgebleven sporen van pre-industriële activiteiten aan de Dokkumer Ee. Het in een traditionele trant opgetrokken kalkschuurgebouw heeft louter functionele, geen bijzondere stilistische kenmerken. Het kleine belendende woonhuis heeft een classicistische uitstraling, kenmerkend voor de periode rond 1800 en de eerste helft van de 19e eeuw. Rond 2000 heeft het complex een verbouwing ondergaan, waarbij de schelpenschuur is verbouwd tot woonhuis door en voor architect Peter Walon. De bescherming geldt de casco’s (exterieur en constructie) van de kalkschuur en het woonhuis en de opvaart. Exterieur: De kalkschuur, Dokkumertrekweg 58, is een klassieke, driebeukige schuur, die vanuit een rechthoekige plattegrond is opgetrokken in voornamelijk schone, gele (langsgevels) en rode baksteen (kopgevels) met restanten van een kalk- of pleisterlaag aan beide kopgevels. De schuur staat onder een met oude, oranje holle pannen gedekt en met zinken mastgoten toegerust wolfdak, waarvan het centrale deel is vervangen (ca. 2000) door een hoger opgaand, nieuw dakdeel dat is belegd met zonnepanelen. Ook de langsgevels zijn met de toevoeging van risalerende glaspuien voor een deel opgeofferd aan de woonfunctie. Rechts in de noordwestelijke kopgevel bevindt zich een oorspronkelijke, rondboogvormige gevelopening, waarin een nieuw dubbele deur staat. Onder de linker aanzet van de rondboog is een houten hoekblok geplaatst. De hoge deuropening in het midden en het links in de gevel staande venster zijn beide recht gesloten en toegevoegd of vergroot. Van de zuidwestelijke langsgevel zijn alleen de laterale gevelpartijen bewaard gebleven. In beide geveldelen staat een toegevoegd venster. Het rechter geveldeel wordt verstevigd door een steunbeer. De zinken mastgoten aan deze gevel liggen op uitgemetselde ondersteuningen. De op de Dokkumer Ee gerichte, zuidoostelijke kopgevel is van rode baksteen en ligt pal aan een langs deze vaart lopend pad, oorspronkelijk het jaagpad naar Dokkum. In het midden van de gevel staat een forse, rondboogvormige gevelopening, waarin oorspronkelijk dubbele deuren stonden en nu een grote ruit staat. De hoeken van de deuropening worden gemarkeerd door houten blokken, die onderin en onder de aanzet van de rondboog zijn geplaatst. Aan weerszijden hiervan is een recht gesloten venster in de gevel toegevoegd. De noordoostelijke langsgevel is vrijwel geheel aan het oog onttrokken door een ermee verbonden woonhuis. Interieur: Het inwendige van de schuur is ingrijpend gewijzigd en geschikt gemaakt voor bewoning. In de schuur zijn de belangrijkste elementen, de oorspronkelijke bintconstructie en de sporenkap, grotendeels intact gebleven en in het zicht gehouden. De driebeukige schuur bevat een reeks traditionele dekbalkgebinten, die zijn verstevigd met toegevoegde schoren. Hier en daar zijn in de balken nog telmerken te vinden. In de kap zijn de gordingen en de sporen in het zicht gelaten. Overige (woonhuis): Het aan de noordoostzijde met de voormalige schelpenschuur verbonden woonhuis, Dokkumertrekweg 59, is opgetrokken in rode (later wit geschilderde) baksteen, vanuit een rechthoekige plattegrond. Het pand staat met één woonlaag onder een met oude, rode holle pannen gedekt schilddak met zeer steile dakschilden, een vernieuwde schoorsteen op beide nokhoeken en een grote, toegevoegde dakkapel in het voorste en het achterste dakschild. De dakgoten liggen op klossen. Het huis bevat recht gesloten gevelopeningen onder een koppenlaag, waarin de deuren en de ramen zijn vernieuwd binnen de oorspronkelijke kozijnen met hoekprofilering. De achterste langsgevel staat achter een transparante aanbouw en is voorzien van vergrote gevelopeningen. Het inwendige van het pand is ingrijpend gewijzigd en bevat geen vermeldenswaardige oorspronkelijke onderdelen. De kapconstructie is niet zichtbaar. Overige (opvaart): Ten noorden van het terrein van de voormalige kalkfabriek ligt nog de opvaart, die is verbonden met de Dokkumertrekvaart.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Opvaart | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dokkumertrekweg | 59 | – | 8918AA | – | – | – | – |
Pand met verdieping en schilddak met hoekschoorstenen, nokrichting evenwijdig aan het water. V.m.herberg "De Sevenster", gebouwd in 1775. Vensters met 19e eeuwse zesruitsschuiframen.
Pand met verdieping en schilddak, nokrichting loodrecht op het water, bekroond door topschoorstenen. Eerste helft 19e eeuw.
Pand onder met pannen gedekt wolfdak, eind 18e of begin 19e eeuw. In de gevel aan Oan'e Ie vensters met zes- en negenruitsschuiframen. Driedelig zoldervenster met getoogd kozijn tussen twee rechthoekige vensters.