Korfmakersstraat 15
Pand onder vernieuwde kap. Rechte kroonlijst verkropt boven de vier pilasters der grote orde met composietkapitelen, die de gevel rythmeren.
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Op het einde van zeventiende eeuw kon dankzij Tierck Scheltinga een rooms-katholieke statie of schuilkerk worden ingericht op de bovenverdieping van het achterhuis van Voorstreek 8 (of 10, dat is niet geheel duidelijk). Dit achterhuis was te bereiken via een (nog immer bestaande) steeg ten noorden van Voorstreek 6, waaraan Scheltinga meer panden bezat. De steeg maakte oorspronkelijk de achterzijde van de panden aan de Korfmakersstraat bereikbaar en liep vanaf de Voorstreek (vroeger Over de Korenmarkt geheten) door tot aan de Turfmarkt. In de loop der jaren verwierf de kerk, de statie van de H. Willibrordus, aangrenzende panden op het binnengebied om te kunnen uitbreiden. In de vroege negentiende eeuw had men uiteindelijk de beschikking over een samenstel van panden dat de gehele ruimte achter Voorstreek 6 en 8 in beslag nam en de steeg in tweeën deelde. De kerk werd in 1853 gesloten bij het herstel van de kerkelijke hiërarchie en samengevoegd met de Bonifatiusstatie op de Nieuwestad tot parochie van de H. Bonifatius. Het oude gebouw of pandencomplex bleef verschillende functies voor de Leeuwarder katholieke gemeenschap vervullen, maar rond 1910 kwam daaraan een einde toen de R.K. Schoolvereeniging het samen met het pand Tweebaksmarkt 44 voor 10.000 gulden overnam van de parochie (de verkoping geschiedde op 24 maart 1911). Alle bebouwing werd gesloopt en dankzij een grote gift van Juliana Agatha Jacoba baronesse thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg (1845-1914), douairière Lycklama à Nijeholt - zij schonk 16.000 gulden - kon op 6 april 1911 (door haar) de eerste steen gelegd worden voor een jongensschool voor Meer Uitgebreid Lager Onderwijs (MULO), die de naam Julianaschool kreeg en, volgens een plattegrond uit 1951, zeven klaslokalen telde. De ontwerper was de Amersfoortse architect Herman Kroes (1864-1952), die onder meer diverse rooms-katholieke kerken in het midden en oosten van het land heeft ontworpen. Bootsma en Van der Wal waren de aannemers die de klus moesten klaren. Op 17 augustus 1911 kon de school worden ingewijd met een mis in de Bonifatiuskerk. Naar verluidt bevond zich in de hal oorspronkelijk een groot, driedelig glas-in-loodraam met de gebrandschilderde wapens van het evengenoemde echtpaar en mogelijk ook van de aartsbisschop. Het eigenlijke schoolgebouw kwam zo tamelijk achteraf te staan, in een enclave-achtige situering, praktisch volledig omringd door oudere bebouwing. Op het perceel van Tweebaksmarkt 44 kon ‘lucht’ worden gecreëerd door de van oudsher gesloten gevelwand te openen voor een schoolplein met een erfscheiding aan de straat in de vorm van een fraai smeedijzeren toegangshek. Met de introductie van het grote schoolgebouw in het bouwblok tussen Voorstreek, Korfmakersstraat en Turfmarkt werd de eerdergenoemde steeg definitief onderbroken. Eind 1968 werd de school een MAVO en ging het gebouw over naar de gemeente. Het dient tegenwoordig als depotruimte van het Fries Museum. De bescherming geldt het exterieur en het interieur evenals het smeedijzeren hekwerk. Exterieur: De Julianaschool staat enigszins achteraf op de plaats waar voorheen een rooms katholieke statie stond. De school staat aan een ruim open voorterrein dat diende als schoolplein. Het blokvormige, vanuit een vrijwel vierkante plattegrond, in schone bruine baksteen opgetrokken schoolgebouw staat met twee hoge bouwlagen onder een plat dak. De op een schoolplein georiënteerde voorgevel (oostzijde) wordt verlevendigd door speklagen van gele verblendsteen, een steensoort die ook is gebruikt voor de rollagen boven de ijzeren lateien van de recht gesloten gevelopeningen. De gevel heeft een trasraam van klinkers, afgedekt met een rollaag. Rechts in de gevel bevindt zich de hoofdentree, die bestaat uit een stel openslaande schooldeuren met deurlicht onder een groot bovenlicht met samengesteld raam. Naast de entree, ter linkerzijde bevindt zich de stichtingssteen. De twee grote lokaalvensters links van de entree bevatten samengestelde schoolramen met een roedeverdeling. Tussen de twee vensters is in ijzeren letters de naam van de school aangegeven en steekt een ijzeren bevestigingselement uit de gevel, waaraan een lamp of de schoolbel heeft gehangen. De twee grote vensters op de verdieping zijn te vergelijken met die op de begane grond. Hier tussenin bevindt zich een smal venster met zesruits schuifraam, waarachter zich waarschijnlijk het kantoortje van de bovenmeester bevond. De zijgevels zijn vanaf het plein niet zichtbaar. In de rechter zijgevel, van gele baksteen met rode speklagen, is in het midden van beide bouwlagen een venster met samengesteld raam opgenomen. De linker zijgevel is geheel gepleisterd en bevat in het midden een aantal kleinere vensters en het met glas-in-lood ingevulde traplicht. Links van deze vensters risaleert de gevel licht. De met speklagen en rollagen van rode verblendsteen verlevendigde achtergevel (westzijde) is links voorzien van een dubbele deur die uitkomt op een achterterrein. De deuren staan onder een samengesteld bovenlicht, waarvan de onderste delen zijn ingevuld met kleurrijk glas-in-lood. De samengestelde ramen van de schoolvensters zijn te vergelijken met die in de voorgevel en staan eveneens onder ijzeren lateien. Aan de straat wordt de toegang tot het schoolplein afgesloten door een smeedijzeren toegangshek met de stilistische kenmerken van de destijds in zwang zijnde Art Nouveau. Deze erfscheiding is samengesteld uit een smal hek links en rechts, verbonden met de zijgevels van de belendende panden, met daartussen twee dubbele draaihekken die zijn bevestigd aan drie hoger opgaande ‘hekpijlers’ of penanten. Interieur: De grijze granito vloeren zijn versierd met rechte banen en vierkanten van rode granito met zwarte randen. De deuren van de klaslokalen zijn paneeldeuren met deurlicht met roedeverdeling binnen geprofileerde kozijnen. De toiletten zijn nog voorzien van de oorspronkelijke tegellambrisering en langs de gangwanden zijn profiellijsten aangebracht. De gangen zijn geleed door middel van getoogde doorgangen, waarvan de bogen rusten op hardstenen aanzetstenen. Het trappenhuis, gepositioneerd halverwege het pand ter linkerzijde (zuidelijke helft) bevat een royale trap naar de verdieping, oorspronkelijk in de vorm van een dubbele houten trap naar een breed tussenbordes, waarna een enkele trap in tegengestelde richting volgt, maar de linker helft van het onderste gedeelte is verdwenen. De trap is aan beide zijden voorzien van een houten leuning met bewerkte spijlen met dwarsverbindingen en trappalen, die op de verdieping ook rondom het trapgat zijn geplaatst. Aan het tussenbordes is een met kleurrijk glas-in-lood ingevuld traplicht in de gevel opgenomen.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| School | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Woonfunctie | Cultuur gezondheid en wetenschap | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tweebaksmarkt | 44 | – | 8911KX | – | – | – | – |
Pand onder vernieuwde kap. Rechte kroonlijst verkropt boven de vier pilasters der grote orde met composietkapitelen, die de gevel rythmeren.
Pand onder vernieuwd dwarsdak; rechte kroonlijst met consoles XVIII B; verdieping ter halver hoogte overgekraagd op telkens een boogje op twee kopjes, XVI-XVIIa.
Vijf traveeën breed PAND onder dwarsdak, aansluitend een hoekpand aan de Tweebaksmarkt. Dakkapel; rijk versierde ingangspartij, Ionische pilasters naast de ingang, rococo-ornament langs venster boven de ingang. Gevel gepleisterd. De evenzijde wordt gevormd door de zijgevel van het Griffiegebouw.