Sacramentsstraat 12, Leeuwarden

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1007416700
Monumentnaam:
Sacramentsstraat 12
Plaats:
Leeuwarden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

Op een binnenterrein achter de panden Sacramentsstraat 12 en Voorstreek 61 verrees in 1897 dit bijzondere gebouwtje. Het betreft een in opdracht van Simon Arnoldus Boudewijn Taconis (datum en initialen in rolwerkcartouches) gebouwd pandje, dat vermoedelijk heeft gediend als kantoorpand annex opslagplaats en als tuinhuis. Voor wat betreft de bedrijfsfunctie maakte het deel uit van de tabaksfabriek van Taconis, die hij exploiteerde op de begane grond en in de achterbouw van Voorstreek 61. Zulke pré- en vroeg-industriële activiteiten werden in de historische stad vaak uitgeoefend op binnenterreinen. De uit Heerenveen afkomstige Bouwe Symon Taconis heeft zich niet zo lang na het midden van de negentiende eeuw aan de Voorstreek in Leeuwarden gevestigd. Zijn naam komt in 1877 in het wijkregister voor: als beroep wordt tabaksfabrikant en -winkelier vermeld. Het dan door hem bewoonde pand Voorstreek 61 dateert uit dezelfde periode en men mag aannemen dat het in zijn opdracht is neergezet. Waarschijnlijk had Taconis zijn complete nering op dat moment op de begane grond ondergebracht. In november 1893 overleed Bouwe Taconis. Zijn zoon Simon Arnoldus Boudewijn (Leeuwarden, 1867 – 1928) nam de zaak over. Tegen het eind van de eeuw bleek enige uitbreiding gewenst. In “1897” (op rolwerkcartouche, ook cartouche met “SABT” = Simon Arnoldus Boudewijn Taconis) verrees in de noordwestelijke hoek van de tuin achter het woon- en bedrijfspand aan de Voorstreek een aardig gedetailleerd bijgebouw, dat dienst deed als kantoor en mogelijk ook een opslagfunctie had, en tegelijk waarschijnlijk een recreatieve functie als tuinhuis bezat. Een aan het eind van de negentiende eeuw gemaakte foto versterkt dit vermoeden. De naam van de ontwerper van het gebouwtje is niet bekend. De bescherming geldt het casco (exterieur en constructie) Exterieur: Het aan twee zijden door belendende gebouwen omsloten pandje heeft een ongewone, vijfzijdige plattegrond en staat met twee bouwlagen onder een plat dak. De drie in het zicht en schuin ten opzichte van elkaar staande gevels zijn opgetrokken in schone baksteen en bevatten recht gesloten, onder rollagen staande gevelopeningen. De gevels worden verlevendigd door cartouches en een decoratief gebruik van gele verblendsteen aan de hoeken, boven de vensters (‘wenkbrauwen’) en aan de gevelbeëindigingen. Het pandje heeft een vrijwel symmetrisch vooraanzicht, georiënteerd op de tuin, met in het midden een lage uitbouw, waarin de entree is opgenomen. De uitbouw was oorspronkelijk voorzien van een groot baldakijn met een rijk versierde rand en een bekroning in de vorm van siersmeedwerk, mogelijk van zink. De niet meer aanwezige openslaande deuren stonden onder een bovenlicht. In beide schuine zijden is een venster opgenomen. In de gevels aan weerszijden van de uitbouw is in beide bouwlagen een venster geplaatst. Boven de uitbouw in het hoofdvolume staat een venster, dat aan de bovenkant is voorzien van een omlijsting van uitgemetselde gele steen. Het venster in de linker gevel heeft eenzelfde omlijsting. Het venster in de rechter gevel staat onder een segmentboogvormige ontlastingsboog met sluit- en aanzetstenen. De gevels hebben een uitgemetselde, decoratieve beëindiging. De onderrand van rollagen en afwisselend gele en bruine baksteen is aan de hoeken voorzien van afhangende hoekaccenten. Op de gevels ligt een verspringende deklijst van kunststeen, die in het midden van elke gevelpartij hoger opgaat boven een cartouche. De cartouche in de centrale gevelpartij is voorzien van een gevleugelde, met slangen omwonden Mercuriusstaf (caduceus). De deklijst hierboven wordt bekroond door een gietijzeren vaas. De cartouche in de linker gevelpartij bevat de initialen SABT (Simon Arnoldus Boudewijn Taconis). In de cartouche in de rechter gevelpartij is het jaartal 1897 aangegeven. De deklijsten van beide buitenste gevelpartijen worden bekroond door een smeedijzeren, pinakelachtige decoratie. Tussen het rechter cartouche en het venster hieronder steekt een ijzeren hijsstang uit de gevel. Interieur: Het inwendige van het pandje bevat weinig bijzondere elementen en verkeert in vrijwel oorspronkelijke, maar slechte staat. De binnenmuren zijn aangesmeerd, de vloeren zijn van hout. De planken verdiepingsvloer ligt op balken en is in het midden voorzien van een luik. De verdieping is te bereiken door middel van een houten steektrap met een afsluitluik in de verdiepingsvloer. Een venster op de verdieping kijkt nu uit op een tegen het pand aan gebouwde muur. De dakconstructie is eveneens samengesteld uit planken en balken.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kantoorgebouw Oorspronkelijke functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Sacramentsstraat 12 8911GK
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Sacramentsstraat 12

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven