Tweebaksmarkt 45
Pand met verdieping en zolderverdieping onder zadeldak tegen puntgevel; geblokte vensternissen en overkraging op ornamentlijst tussen de vensters van de verdieping. Achter puntgevel.
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Oorspronkelijk herenhuis, rond 1880 gebouwd in een neoclassicistische stijl. Harde gegevens over het bouwjaar, de opdrachtgever en de architect ontbreken. In de jaren 1938, 1946, 1965 en 1971 is het monumentale pand door de districtsbouwkundige van de Rijksgebouwendienst voornamelijk inwendig verbouwd tot kantoorpand voor onder meer de Provinciale Waterstaat, die het na de oorlog betrok. In de jaren-1980 werd de Provincie Fryslân gebruiker en omstreeks 1990 werd het gebouw verhoogd met een halve bouwlaag, een mezzanino, in ritme aansluitend bij de muuropeningen op de ondergelegen bouwlagen. Nadat de Provincie het pand aan het begin van de eenentwintigste eeuw had verlaten, onderging het in 2008 opnieuw een voornamelijk inwendige aanpassing maar werd ook de oude entreepartij in ere hersteld, ten behoeve van een hotelbestemming. De bescherming geldt in hoofdzaak het exterieur aangevuld met de interieurs van twee vertrekken op de begane grond. Exterieur: Herenhuis met een voor de historische binnenstad uitzonderlijk brede gevel van zeven traveeën, waarvan de extra brede en risalerende vijfde, gerekend vanaf links, de ingangspartij bevat. Oorspronkelijk opgetrokken vanuit een nagenoeg rechthoekige plattegrond, twee bouwlagen hoog, de onderste iets hoger dan de tweede, maar later voorzien van een derde, halve bouwlaag. Muren, boven een hardstenen plint opgetrokken in gepleisterde baksteen. De meeste gevelopeningen in de voorgevel zijn getoogd en hebben kraalrandjes aan de oorspronkelijke kozijnen. De boven doorgetrokken, hardstenen lekdorpels staande ramen hierin zijn vernieuwd, maar staan nog wel in de oorspronkelijke kozijnen en hebben de originele raamindeling. De asymmetrisch ingedeelde voorgevel heeft een recht van het midden geplaatste ingangsrisaliet, waarin de gevelopeningen recht gesloten zijn en die wordt verlevendigd door schijnvoegen op de begane grond en door pilasters op de verdieping. De entreepartij heeft een hardstenen stoep en een in een portiek staande, vernieuwde paneeldeur onder getoogd bovenlicht. De portiek bevindt zich onder een geprofileerde kroonlijst en tussen twee tweedelige zijlichten met een eierlijst in de tussendorpel. De borstwering van de tweede verdieping hierboven is voorzien van spaarvelden en een stucdecoratie in reliëf in het centrale veld. Op de verdieping worden de drie vensters, een smal venster aan weerszijden van het bredere middenvenster, van elkaar gescheiden door penanten in de vorm van gecanneleerde pilasters met Ionische kapitelen. Deze dragen een geprofileerde kroonlijst. In het veld onder de kroonlijsten zijn gietijzeren rozetten bevestigd. De vensters in de beide oorspronkelijke bouwlagen staan onder velden met lijndecoraties en geprofileerde kroonlijstjes, die worden gedragen door consoles. De vensters op de begane grond in de buitenste traveeën worden geaccentueerd door een driehoekig fronton met eierlijsten. De frontons worden op de hoeken bekroond met een akroterie. De oorspronkelijke gevel is in de bovenhoeken en aan weerszijden van een profiellijst voorzien van hoekaccenten in de vorm van een dubbele kraagsteen. De toegevoegde mezzanino is nog weer later voorzien van een verhoging, met aan de voorzijde een kort, met zink gedekt dakschild. Tegen de voorgevel ligt een hardstenen stoep met een decoratief vormgegeven smeedijzeren hek. De op de Drie Kamersteeg georiënteerde linker zijgevel (noordelijke gevel) is ingrijpend gewijzigd. In de eveneens gewijzigde achtergevel (oost) is op de eerste verdieping een negentiende-eeuwse balkonbalustrade van geprofileerd hout en decoratief vormgegeven smeedijzer bewaard gebleven. Interieur: Op de begane grond is een groot vertrek links van de entree nog voorzien van een monumentaal, rijkelijk van reliëfdecoraties voorzien stucplafond. Het plafond met koof is onder meer versierd met cassetten, festoenen, lijstwerk (onder meer eier- en loofwerklijsten), bloem- en bladmotieven en hoekdecoraties, waarin portretmedaillons zijn opgenomen. De vloer in deze ruimte is bedekt met het oorspronkelijke, uit verschillende kleuren hout samengesteld parket met decoratieve patronen. Aan één van de korte wanden bevindt zich nog een schouw met een marmeren schoorsteenmantel met gecanneleerde, overhoekse hoekconsoles en een geprofileerde kroonlijst met eierlijst en een koof met festoenen. Een kleinere ruimte rechts van de entree bevat eveneens een stucplafond met koof. Centraal in dit minder overdadig versierde plafond bevinden zich reliëfs van sierlijke bloemen- en planten tussen geometrisch vormgegeven lijstwerk. Het entablement boven een verder verdwenen schouw is onder meer versierd met eierlijsten en gestileerde plant- en bladmotieven. Enkele van de oorspronkelijke deuren zijn hergebruikt op andere plaatsen in het gebouw, dat verder inwendig ingrijpend is gewijzigd.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Herenhuis | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Horecafunctie - Logiesfunctie | Woningen en woningbouwcomplexen | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tweebaksmarkt | 27 | – | 8911KW | – | – | – | – |
Pand met verdieping en zolderverdieping onder zadeldak tegen puntgevel; geblokte vensternissen en overkraging op ornamentlijst tussen de vensters van de verdieping. Achter puntgevel.
Provinciale Griffie, in pand met elf traveeën brede gevel waarvan de middelste zes een ondiep risaliet vormt, bekroond door segmentvormig fronton, 1784 opgetrokken.
Ingang omlijst met pilasters. Statenzaal met betimmering en stucplafond.
Vijf traveeën breed pand met verdieping; de gevel ingedeeld door pilasters doorlopend in verkroppingen in de geblokte kroonlijst. Voor het dwarse zadeldak tussen topgevels, waarboven schoorstenen met bord, groot tympaan met snijwerk versierd.