Spanjaardslaan 143, Leeuwarden

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1007408700
Monumentnaam:
Spanjaardslaan 143
Plaats:
Leeuwarden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

Blok van drie grote woningen op de zuidoostelijke hoek van de Spanjaardslaan, de Stienserstraat en de Steijnstraat, gebouwd in 1910-’11 in opdracht van de Leeuwarder timmerman J. van Althuis. Het blok verrees naar een plan dat door Althuis blijkens de bewaard gebleven blauwdruk in januari 1910 bij de gemeente Leeuwarden werd ingediend voor de benodigde bouwvergunning. Het ontwerp, mogelijk van de hand van K. Bouwer, behelsde oorspronkelijk “Drie Heeren- en een Burger-Woonhuis”. Het ‘burgerwoonhuis’ was gepland aan de oostelijke zijde van het grote hoekperceel, aan de Steijnstraat. Niet duidelijk is of dit deel van het bouwplan ook is gerealiseerd: hoe dit ook zij, op de bewuste locatie staat thans een jonger pand. Het blok met de drie herenhuizen met voortuinen heeft de stilistische kenmerken van de destijds in zwang zijnde Vernieuwingsstijl. De bescherming geldt het exterieur. Exterieur: Het vanuit een vrijwel rechthoekige plattegrond, in bruine baksteen en gepleisterde baksteen opgetrokken blok staat met twee en drie bouwlagen onder een samengestelde kap van afgeknotte schilddaken, platte daken en een tentdak. De gevels staan onder dakschilden die zijn gedekt met geglazuurde kruispannen. De geprofileerde gootlijsten liggen op gesneden klampen. De gevels bevatten voornamelijk recht gesloten gevelopeningen, waarvan de vensters boven hardstenen lekdorpels staan. De gevelpartijen in schone baksteen zijn voorzien van accenten van gepleisterde baksteen of in dezelfde kleur geschilderde baksteen, die contrasteren met de donkere baksteen. De gevelpartijen in gepleisterde en geschilderde baksteen zijn voorzien van accenten van schone baksteen, die contrasteren met het lichte pleisterwerk. Met name aan de linker woning (141) zijn geveldelen, die oorspronkelijk van schone baksteen waren, voorzien van een verflaag. Hierdoor zijn daar de in dezelfde kleur geverfde gepleisterde delen vrijwel weggevallen. De deuren staan boven hardstenen stoepjes en onder bovenlichten en kalven met een bloktandmotief. De op de Spanjaardslaan gerichte voorgevel is voorzien van een bruut gepleisterde plint met profiellijst en twee hoger opgaande risalieten met een dwarskap. Geheel links markeert een overhoeks staande, vierkante hoektoren de in stedenbouwkundig opzicht ook belangrijke situering van het blok. De hoektoren is op de eerste en de tweede bouwlaag aan de voorzijde en de beide zijkanten voorzien van één venster per bouwlaag. De vensters op de begane grond en de eerste verdieping bevatten schuiframen en staan onder hanekammen met een sluitsteen. Van de ramen op de begane grond zijn de bovenramen voorzien van een roedeverdeling. In de bovenste bouwlaag zijn per zijde twee vensters in de gevel opgenomen. De toren staat onder een uitkragend, met keramische schaliën (schubbendakje) gedekt tentdak, dat wordt bekroond door een weerhaan. De linker gevelpartij aan de Spanjaardslaan, rechts van de hoektoren, bevat op de begane grond een venster en een deur. Het bovenraam van het venster heeft een roedeverdeling, evenals het bovenlicht van de tussen zijlichten staande deur. Beide gevelopeningen staan onder een hanekam van schone baksteen met een diamantkop in de sluitsteen. De twee verdiepingsvensters staan eveneens onder een hanekam en bevatten driedelige bovenramen. De risaliet hier rechts van is evenals de rechter risaliet op de begane grond voorzien van een erker met schuine zijden en een venster met roedeverdeling in het bovenraam in alle drie zijden. De erker heeft een plat dak dat wordt omheind door een houten balustrade met hoekbalusters. Op het platte dak kwam oorspronkelijk een stel openslaande deuren uit die wel bewaard zijn gebleven in de rechter risaliet. Deze bredere middelste gevelopening wordt geflankeerd door een smalle gemetselde penant en een smal venster. Alle drie gevelopeningen staan onder een strek van schone baksteen. De geveltop van de risaliet is voorzien van uitkragende schouders, schijnvoegen in de punt van de gevel, twee smalle vensters met gemetselde tussenpenant, een licht uitkragende deklijst en een bekroning in de vorm van een tuit. De rechter risaliet verschilt van deze door het ontbreken van de pleistering in een veld boven de verdiepingsvensters en vanwege het feit dat de twee venstertjes in de geveltop hier één venster is met dezelfde totaalbreedte. De gevelpartij tussen de risalieten is in het midden voorzien van een rechthoekige erker met een brede vensterpartij en een afgeknot schilddak, waarop een houten balustrade is geplaatst. De deur links van de erker staat onder een rondboogvormig bovenlicht met drie ramen. Aan weerszijden van de deur staat een smal zijlicht. De deur rechts van de erker is de originele paneeldeur met roedeverdeling in het getoogde bovenste deurlicht en decoratief traliewerk voor het rechthoekige deurlicht daaronder. De deur staat onder een kalf met bloktandmotief en een bovenlicht met glas-in-lood. Op het platte dakdeel van de erker komt een midden in het veld, onder een bovenlicht met roedeverdeling en een latei staande dubbele deur uit. Aan weerszijden hiervan is een vrij klein, eveneens onder een latei staand venster in de gevel opgenomen. Recht boven de deuren van de begane grond staat een venster onder een hanekam met sluitsteen. De dakkapel in het dakschild hierboven is, evenals het daklicht ernaast, waarschijnlijk toegevoegd. De noordelijke kopse zijde van het blok bestaat links van de hoektoren uit een drie traveeën brede gevelpartij met een hoger opgaande risaliet, waarin het trappenhuis met twee ramen met middenstijl is opgenomen. De risaliet bevat een onder een segmentboogvormige ontlastingsboog staand venster. De horizontale beëindiging van de risaliet is voorzien van hoekaccenten in de vorm van robuuste pinakels. Aan weerszijden van de risaliet is in beide bouwlagen een venster in de gevel opgenomen. Het venster rechts op de begane grond heeft een roedeverdeling in het bovenraam. Het vensters er links van bevat een raam met middenstijl en driedelig bovenlicht. De vensters op de verdieping hebben een driedelig bovenraam en staan evenals de vensters op de begane grond onder een hanekam met sluitsteen. Geheel links vormt een slechts één bouwlaag hoge gevel met een vrij klein, onder een hanekam staand venster de overgang naar de achterzijde van het blok. De door een deklijst met zware hoekpinakels afgedekte bovenzijde van deze muur vormt de tevens de gesloten balustrade aan het plat boven een uitbouw van de woning Spanjaardslaan 141. De aan de bovenkant gepleisterde achtergevel van het rijtje wordt gekenmerkt door een sterke asymmetrie, die vooral wordt veroorzaakt door een hoog opgaande, uit de middenas staande risaliet, waarvan de bovenste bouwlaag in het achterste dakschild steekt. Links en rechts van de risaliet is de begane grond minder hoog dan de verdieping, waardoor ze als een serre naar achteren steken. De deuren en de vensters op de begane grond van de rechter woning staan onder en latei. Daarboven staat een houten balustrade, die aan deze zijde het plat op de uitbouw omheint. Op het plat komt een dubbele deur ronder driedelig bovenlicht en een hanekam uit. Links hiervan staat een detonerende opbouw boven een vliesgevel met een tussen boven- en zijlichten staande dubbele tuindeur. In het dakschild hierboven zijn twee dakkapellen met plat dak opgenomen. Het bovenste deel van de risaliet is terugstaand, heeft een plat dak en verdwijnt als het ware in de kap. De risaliet is op de begane grond verbonden met een lage uitbouw onder een plat dak en is op de beide verdiepingen voorzien van een venster, waarvan het venster op de eerste verdieping is gewijzigd. Ook het linker deel van de gevel bestaat uit een lager, naar achter stekend deel met een plat dak met een houten balustrade, waarop een brede gevelopening met een groot, tussen zij- en bovenlichten staand raam (oorspronkelijk openslaande deuren) uitkomt. De gevelopening staat onder een segmentboogvormige ontlastingsboog. Interieur: De interieurs (ruimtelijke opzet en afwerking) van de drie woningen zijn in uiteenlopende mate aangepast. Voor zover daterend uit de oorspronkelijke bouwtijd zijn ze weliswaar van cultuurhistorisch belang, maar ze vallen buiten de bescherming. De linker woning, Spanjaardslaan 141, is inwendig het meest ingrijpend verbouwd. Op de begane grond zijn slechts enkele originele paneeldeuren met roedeverdeling in de getoogde deurlichten en de bijbehorende omlijsting bewaard gebleven. In de middelste woning Spanjaardslaan 143 en ook in Spanjaardslaan 145 zijn meer van de oorspronkelijke onderdelen intact. De trap met tussenbordes van de begane grond naar de eerste verdieping in Spanjaardslaan 143 is overigens het resultaat van een verbouwing in 1938. Hier zijn verder op de begane grond diverse originele paneeldeuren met roedeverdeling in de getoogde deurlichten plus de bijbehorende omlijsting bewaard gebleven. In de erker is de vensterbank nog origineel. De trap van de eerste verdieping naar de zolderverdieping is ook uit de bouwtijd. Het betreft een scheluwe trap met geprofileerde handlijsten een gedraaide spijlen aan de leuning, die als balustrade is doorgetrokken rond het trapgat. In de kamers op de verdieping bevinden zich aan de plafonds nog stucreliëfs met florale ornamenten. Op de verdieping en op de zolderverdieping zijn ook de oorspronkelijke, binnen profiellijsten staande paneeldeuren nog intact.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Oorspronkelijke functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Spanjaardslaan 143 8917AS
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Spanjaardslaan 143

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven