In het midden van de negentiende eeuw was gymnastiekonderwijs als verplicht leervak nog geheel onbekend. Wel werd het stadsbestuur herhaaldelijk op het nut ervan gewezen door anderen, zoals de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, die in 1851 vergeefse pogingen in het werk stelde een stedelijk gebouw te verwerven om het tot gymnastiekzaal te verbouwen. In de wet op het lager onderwijs van 1857 werd gymnastiek wel als mogelijk leervak genoemd maar niet verplicht gesteld. Een jaar later behandelde de gemeenteraad desondanks een voorstel om gymnastiek als vak in te voeren, zij het alleen aan scholen voor kinderen van gegoede komaf! Het duurde overigens tot 1868, alvorens de oude manege in de Grote Kerkstraat geschikt kon worden gemaakt voor het geven van gymnastieklessen. Een nieuwe wet op het lager onderwijs (1878) deed de gemeenteraad opnieuw in actie komen. Het gymnastiekonderricht moest nu op alle scholen worden ingevoerd, maar de bepaling trad pas met ingang van 1885 in werking. Dat gaf de gemeente respijt om de accommodaties op het gewenste peil te brengen. De in 1873 gestichte, inmiddels afgebroken gemeenteschool aan de Schoolstraat zou worden uitgebreid met een gymnastieklokaal. De opdracht daartoe kreeg de directeur der Gemeentewerken J.E.G. Noorderdorp, die in 1881 tevens stadsbouwmeester was geworden, als opvolger van Thomas Romein. Om aan de opdracht tot uitbreiding van Gemeenteschool no. 4 te voldoen, ontwierp Noordendorp een min of meer vrijstaande gymnastiekzaal in de destijds in zwang zijnde neorenaissance stijl. Het gebouw werd in 1885 voor 6250 gulden aanbesteed en in de loop van het jaar daarop in gebruik genomen. De school heeft zijn onderwijsfunctie verloren en heeft een culturele bestemming gekregen. Exterieur: Het voormalige gymnastieklokaal is een vanuit een rechthoekige plattegrond opgetrokken, vrijstaand gebouw met één bouwlaag onder een met gesmoorde kruispannen gedekt zadeldak. De kap wordt verfraaid door middel van rode kruispannen die in een decoratief patroon zijn gelegd. Alle gevels waren oorspronkelijk opgetrokken in schone baksteen (staand verband). Ze zijn voorzien van recht gesloten gevelopeningen en een uitgemetselde plint met een deklaag van kalkzandsteen en onder kalkzandstenen lateien staande ventilatieopeningen. De gevels worden verlevendigd door tegelfriesjes, uitmetselingen en decoratieve accenten in rode en gele steen en gepleisterde/geschilderde baksteen of kunststeen. Ten behoeve van de toetreding van frisse lucht in het lokaal zijn de vensters tussen de onderdorpels van de onderramen en de kozijnen voorzien van ventilatieopeningen. De representatieve, op de straat gerichte voorgevel is een symmetrische topgevel van het type tuitgevel. De gevel bevat drie vensters met roedenverdeling in de originele kruisramen met bewerkte stijlen en regels. Ze staan boven gemetselde lekdorpels van rode kalkzandsteen en onder korfbogen en boogtrommels met metselmozïeken van rode en gele baksteen. Tussen de vensters zijn vierkante tegeltjes geplaatst. De handgeschilderde, mogelijk door de firma Tichelaar vervaardigde tegels zijn voorzien van voorstellingen van diverse turn- en gymnastiekoefeningen. Boven het centrale venster is een plaquette met “GYMNASTIEKSCHOOL no 4.” in de gevel opgenomen. De geveltop is voorzien van een uitgemetselde, klimmende keperlijst met bloktandfriesjes en een venster met roedenverdeling in het originele, dubbele raam. Het venster staat onder een rondboog met uitgemetselde lijst en een boogtrommel met een invulling van decoratief metselwerk. Het venster staat tevens tussen twee gemetselde ruiten met cartouches, waarin “ ANNO” en “1886” staat vermeld. De geveltop wordt afgedekt door een uitgemetselde rollaag en bekroond door een overhoekse tenant (schilddrager), die rust op een kraagsteen (console) met het stadswapen in reliëf. De geveltop is verder voorzien van uitkragende schouderstukken met geprofileerde kraagstenen en een deklijst in de vorm van een ezelsrug. De geveltop wordt tevens verlevendigd door een zestal decoratief vormgegeven muurankers. In de linker zijgevel staan vijf, gelijkmatig over het muurvlak verdeelde vensters. Ze zijn vergelijkbaar met de vensters in de voorgevel, maar staan hier onder segmentboogvormige ontlastingsbogen en boogtrommels met decoratieve invulling. Ook hier staan hand-geschilderde tegels tussen de vensters. De dakgoot ligt boven een uitgemetselde gevelbeëindiging die wordt doorsneden door kleine consoles van metselwerk. De zichtbare delen van de rechter zijgevel zijn voorzien van dezelfde gevelbehandeling en detaillering als de linker zijgevel. De achtergevel is gepleisterd en is iets links van het midden voorzien van de originele dubbele paneeldeur, alsmede twee staande, zesruits zoldervensters, uitgemetselde schouders en een tuit. De drie grote vensters die ooit in deze gevel stonden zijn dichtgemetseld. Interieur: Het ongedeelde inwendige is in grote lijnen nog intact. Het zichtbare muurwerk is ook hier voorzien van decoratieve patronen in gele baksteen. De dubbele deuren in de rechter zijgevel en de achtergevel staan binnen geprofileerde kozijnen. In de noordwestelijke hoek, ter hoogte van een trapbordes, bevindt zich een afgeschuinde hoek, waarin een opening is opgenomen. Op ongeveer 1.5 meter hoogte is een geprofileerde houten lijst aangebracht. Een vernieuwde trap voert naar een zolder. De kap is vanaf de zolder niet meer zichtbaar en bevindt zich tegenwoordig achter een nieuw plafond. De kapspanten zijn ook weggewerkt en bevinden zich achter een oude, uit kraalschroten samengestelde betimmering met geprofileerde ribben en hangende houten knoppen op de plafondribben. Tegen de rechter zijgevel staat een moderne aanbouw met entree die buiten de bescherming valt.