Wilhelminaplein 1
Paleis van Justitie. Naar ontwerp van stadsarchitect Thomas Romein in 1846-'52 opgetrokken in neo-griekse stijl.
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Kingma’s Bank, een voortzetting uit 1919 van de in 1869 gestichte Kassierszaak Gebr. Kingma uit Makkum, was tot 1981 gevestigd in een reeks panden aan het Ruiterskwartier. Het cluster in de gevelwand tussen de Ipe Brouwerssteeg en de Oude Doelesteeg bestaat uit drie, van oudsher zelfstandige panden met uiteenlopende leeftijd en uitstraling. Deze zijn in de loop van de twintigste eeuw door opeenvolgende verbouwingen inpandig met elkaar verknoopt geraakt. Het meest westelijke, linker pand, een drie lagen hoog volume onder een plat dak, met oorspronkelijk het adres Ruiterskwartier 85 (-87) werd in 1916 gebouwd als kantoorpand in opdracht van IJ. Jelsma. Bouwtekeningen van de nieuwbouw ontbreken, maar in 1919 was een kantoor van de Levensverzekeringsmaatschappij Victoria in het pand gevestigd, zodat het aannemelijk is dat ‘Victoria’ ook de eerste gebruiker was. Na een verbouwing en uitbreiding aan de achterzijde door timmerman/aannemer A. Lindeboom ging het voormalige kantoorpand in 1951 deel uitmaken van Kingma’s Bank. Het tweede, ‘middelste’ volume, het kleinste element met als oude adres Ruiterskwartier 89, verrees in 1909-’10 als winkelruimte met bovenwoning voor D. de Vries (volgens een bouwtekening betrof het een “vertimmering”). De Vries runde er een sigarenwinkel. In 1939 werd het pand in opdracht van de nieuwe eigenaar J.M. Kingma van Kingma’s Bank naar een ontwerp van architect A.J. Feddema.samengevoegd met Ruiterskwartier 91 en ging het dienen als bankgebouw. In het vroegere winkelhuis kwam de directie te zitten. Het meest oostelijke, rechter pand, Ruiterskwartier 91, dat enigszins oogt als een laat-negentiende-eeuws herenhuis, kwam in 1916 tot stand naar een plan van architect Hero Feddema in opdracht van de Amsterdamsche Bankvereeniging. Het ging fungeren als Leeuwarder vestiging (“bijkantoor”) van de Amsterdamsche Bank (C. Prins was bouwheer en directeur). Daarbij werd als het ware gedeeltelijk om Ruiterskwartier 89 heen gebouwd: ook achter dit pand kwamen bankvertrekken. In 1937 werd het pand verworven door Kingma’s Bank. Twee jaar later volgde een verbouwing en samenvoeging met Ruiterskwartier 89 door architect A.J. Feddema. Het zo ontstane cluster panden werd ook nadien nog herhaaldelijk aangepast, in 1946, de eerdergenoemde verbouwing van 1951 en in 1958, de laatste onder regie van architect A. Baart jr. In 1981 werd Kingma’s Bank ingelijfd door de Algemene Bank Nederland (ABN). Het oorspronkelijke kantoorpand Ruiterskwartier 85 (-87) is gebouwd in een voor de bouwtijd (1916) karakteristieke maar voor Leeuwarden zeldzame trant van het Um 1800 Traditionalisme, dat enige verwantschap vertoont met de Sezession. De bescherming geldt het exterieur en de constructie. Het vanuit een vrijwel rechthoekige plattegrond in schone en geschilderde, grauwbruine en rode baksteen, alsmede in deels geschilderde hardsteen opgetrokken, hoge en smalle pand staat met drie bouwlagen onder een plat dak. De gevelopeningen zijn recht gesloten. De eerste bouwlaag is voorzien van een nieuwe borstwering van gepolijste natuursteen. Daarboven is de pui voor een belangrijk deel opgebouwd uit geschilderd natuursteen, waartussen enkele eveneens geschilderde gemetselde velden staan. Rechts in de pui staat een ondiepe portiek met kwartronde bovenhoeken en een vernieuwde entree. De vensterpartij hier links van bevat een origineel, zesdelig raam, waarvan de bovenramen eveneens zijn voorzien van kwartronde hoeken. De pui wordt beëindigd door een brede, geprofileerde cordonlijst. De twee bouwlagen hierboven zijn drie traveeën breed en bevatten per bouwlaag drie recht gesloten identieke vensters tussen lateien en onderdorpels van grijze hardsteen. De lateien van de vensters op de eerste verdieping, worden evenals de lekdorpels van de vensters op de tweede verdieping geaccentueerd door hoekblokken. De borstweringen onder de vensters van de tweede verdieping worden verlevendigd door decoratieve metselverbanden. De penanten worden over de gehele hoogte van de beide bouwlagen verhoogd door pilasters in kolossaalorde, die worden bekroond door hardstenen fantasiekapitelen met kleine voluten. Op de buitenste pilasters zijn hardstenen hoekblokken geplaatst. De gevelbeëindiging hiertussen staat boven een dunne lijst met bloktanden, maar is achter platen van trespa verdwenen. De zijgevels en de achtergevel zijn opgetrokken in helder rode steen. In het inwendige van het pand zijn geen behoudenswaardige zaken bewaard gebleven.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Kantoorpand | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Horecafunctie | Handelsgebouwen opslag en transportgebouwen | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ruiterskwartier | 91 | – | 8911BR | – | – | – | – |
Paleis van Justitie. Naar ontwerp van stadsarchitect Thomas Romein in 1846-'52 opgetrokken in neo-griekse stijl.
Inleiding
Inleiding
PRAKTIJK MET BOVENWONING, thans reisbureau met kantoor op de hoek van Ruiterskwartier en de smalle Doelesteeg, in februari 1936 in Zakelijk Expressionistische stijl ontworpen door Piet de Vries als tandartsenpraktijk van M. van Kollem met bovenwoning.