Oostergrachtswal 129, Leeuwarden

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1007391300
Monumentnaam:
Oostergrachtswal 129
Plaats:
Leeuwarden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

Herenhuis, gebouwd in 1871 naar ontwerp van H.R. Stoett. Opdrachtgeefster was de weduwe Sloterdijck-Andreae. Zij liet het huis bouwen voor haar zoon Johannes Leonardus Sloterdijck, kantonrechter te Leeuwarden. Het pand staat op een ankerpunt van de beschermde stadsgezichten van de binnenstad en het Nieuwe Kanaalgebied. Vóór 1890 maakte het huis deel uit van een aaneengesloten rij 19e-eeuwse herenhuizen, waardoor de singelbebouwing in deze zuidoostelijke hoek van de stad gesloten was. Voor de aanleg van het Nieuwe Kanaal, onderdeel van de verbetering van het grootscheeps vaarwater naar Groningen, moest een aantal van die herenhuizen wijken. Het betreffende herenhuis, gesitueerd op de hoek van de Oostergrachtswal en de Emmakade NZ, bleef het lot van sloophamer gespaard, maar moest in 1890 in plaats van een gesloten zijmuur worden voorzien van een zichtgevel (zuidelijke zijgevel). Het huis heeft een bijzondere geschiedenis omdat hier in de Tweede Wereldoorlog de roemruchte overval op de gevangenis de Blokhuispoort is georganiseerd. Voor de oorlog waren in het pand de theehandel van R.H. Dijkstra en “Ons Gebouw” van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij gevestigd. Na de oorlog was het decennia lang onderkomen van Het Baken, een voorlichtingscentrum op huishoudelijk en opvoedkundig gebied. Het monumentale huis is gebouwd in een voor de bouwtijd karakteristieke eclectische trant. De bescherming geldt het casco en het exterieur. Exterieur: Het hoekpand is vanuit een rechthoekige plattegrond opgetrokken in gepleisterde baksteen, boven een grijs geverfde, waarschijnlijk hardstenen plint. Het huis staat met twee bouwlagen onder een afgeknot schilddak, gedekt, met platte Friese pannen met keperwel en opstaande vertikale lijnen. Het huis heeft een symmetrische, op de oostelijke stadsgracht gerichte voorgevel, geleed door pilasters en een cordonlijst, en een iets jongere, eveneens gepleisters zijgevel die op de beide bouwlagen is verlevendigd met schijnvoegen. De vensters in beide gevels bevatten de oorspronkelijke kozijnen, waarin grotendeels vernieuwde ramen met geprofileerde onderdorpels zijn gezet. De vijf traveeën brede voorgevel heeft risalerende hoektraveeën en is op de beide bouwlagen verschillend gedetailleerd. Boven de plint is de gevel voorzien van bruut pleisterwerk (vermoedelijk van jongere datum). Daarboven staan gecanneleerde pilasters. De gevelopeningen in deze bouwlaag zijn getoogd. De vensters aan weerszijden van de entree zijn voorzien van T-ramen binnen profiellijsten met decoratieve sluitstenen in de vorm van een kuif. De vensters in de met schijnvoegen verlevendigde risalieten staan dieper in de gevel en worden eveneens omsloten door een profiellijst. De vernieuwde entree (die oorspronkelijk in de linker risaliet zat) bevat een voordeur in een portiek met een hardstenen stoepje. De beide bouwlagen zijn van elkaar gescheiden door een geprofileerde cordonlijst. De vijf vensters op de verdieping zijn recht gesloten. De drie vensters in het terug staande centrale deel van de gevel staan binnen profiellijsten met geprononceerde schouders en een decoratieve bekroning met onder meer een gestileerde palmet. De pilasters aan weerszijden van deze vensters zijn voorzien van composietkapitelen. De vensters in de risalieten staan onder een geprofileerde kroonlijst met tandlijst, die rust op kleine consoles. De gevel wordt beëindigd door een entablement met een geprofileerde kroonlijst, die kornist over de risalieten. De kornissen rusten op gepaarde sierconsoles. De vlakken tussen de consoles zijn versierd met decoraties in reliëf. Het fries is tussen de kornissen voorzien van liggende spaarvelden en kleinere reliëfdecoraties in het verlengde van de pilasters. Centraal in het voorste dakschild staat een dakkapel met geprofileerde daklijst aan het platte dak, houten vleugelstukken en een getoogd venster binnen profiellijst met sluitstuk. De pilasters die voor de geleding van de zijgevel zorgen, zijn vergelijkbaar met die aan voorgevel, maar zijn breder. De linker gevelpartij risaleert ten opzichte van de bredere rechter gevelpartij en is op beide bouwlagen voorzien van één venster met T-raam. De rechter gevelpartij, die blijkens oude foto’s ooit was voorzien van een breed balkon, is drie vensterassen breed. Ook de cordonlijst en de kroonlijst aan deze gevel zijn te vergelijken met die aan de voorgevel en de dakkapel in het dakschild hierboven is identiek aan die boven de voorgevel. Het tuintje aan deze zijde is omheind door een gebogen, gemetselde erfscheiding met betonnen deklijst, waarop een nieuw ijzeren hek is geplaatst. De linker zijgevel (noord) is opgetrokken in schone gele baksteen, waarin staafankers (schieters) en enkele kleine, recht gesloten vensters zijn opgenomen. De achterzijde van het pand is in de jaren-1960 vernieuwd. Het inwendige van het huis is ingrijpend gewijzigd, waarbij de ruimte-indeling is veranderd en de karakteristieke 19e-eeuwse onderdelen zijn verwijderd.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Herenhuis Oorspronkelijke functie
Woonfunctie Woningen en woningbouwcomplexen Huidige functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Oostergrachtswal 129 8921AC
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Oostergrachtswal 129

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven