Nieuwestad 63
In aanleg 18e eeuws, drie bouwlagen tellend, pand op rechthoekige plattegrond, onder pannen gedekt dwars zadeldak tussen puntgevels. Gewijzigde onderpui; negenruitsschuifvensters en vierruitsvensters geprofileerde gootlijst.
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Volgens de doorgaans redelijk betrouwbare vogelvluchtkaart van Leeuwarden uit 1603 door Johannes Sems stond indertijd op de bewuste locatie een huis onder een zadeldak tussen een trapgevel (voor) en een tuitgevel (achter). Uit archieven is bekend, dat dit woonhuis aan de Deinumer Zuupmarkt in 1808 in het bezit was van de familie Beekkerk. Het deel van de Nieuwestad waar de Deinumer Zuupmarkt deel van uitmaakt, maakte in de loop van de negentiende eeuw een gentrificatieproces door. Het ontwikkelde zich tot het Wassenaar van Leeuwarden. In 1819 ging het pand door verkoop over naar Catharina Johanna Aebinga van Humalda te Beetsterzwaag, weduwe van jonkheer Reinhard baron van Lynden. Na het overlijden van Catharina in 1836 werd het pand toebedeeld aan Clara Feyona van Eysinga, gehuwd met mr. M.J.P.D. van Harinxma thoe Slooten. Door vererving kwam het pand op z’n laatst in 1876 in het bezit van Johan Sippo van Harinxma thoe Slooten (1848-1904). Het was deze Johan Sippo, die opdracht moet hebben gegeven tot een fikse modernisering van het woonhuis. Op 3 december 1878 verscheen in de Leeuwarder Courant een advertentie tot "AANBESTEDING van het afbreken der Huizinge letter K no. 65, op de Deinumer Zuupmarkt te Leeuwarden, en het ter plaatse bouwen van een Woonhuis. [...] terwijl de teekeningen ter inzage liggen ten huize van den Architect H.R. Stoett Fz.” De aanbesteding zou op 12 december plaatshebben. Architect Herman Rudolph Stoett was in zijn tijd een van de twee meeste vooraanstaande architecten in de stad. Ofschoon in de advertentie het woord afbreken is gebruikt, moet dat niet te letterlijk worden genomen: er was dan vaak sprake van ingrijpende verbouw en zo was het ook hier. De verbouw behelsde in dit geval bovendien het belendende woonhuis Nieuwestad 67, waarbij de beide panden min of meer tot een bouwkunstige eenheid werden gesmeed (er zijn aanwijzingen dat de panden al eerder inpandig zijn samengetrokken). Het is aannemelijk, mede op grond van archiefstukken, dat ook van dit pand Nieuwestad 67 Johan Sippo van Harinxma thoe Slooten de eigenaar was. De feitelijke werkzaamheden in 1879 behelsden onder meer het wijzigen van de voorgevel. In verband met de samenvoeging met nummer 67 werd de voorgevel hoger opgetrokken en de gevelbeëindiging van het buurpand doorgetrokken (aan de westzijde van de kroon- en gootlijst van het buurpand is het omgecorniste profiel, identiek aan de oostzijde, nog herkenbaar). Bovendien zijn de daken van beide panden vervangen door een afgeknot schilddak en de achtergevels in één architectonisch gebaar decoratief gepleisterd. Blijkens een advertentie in de Leeuwarder Courant werden Nieuwestad 65 en 67, evenals een daarachter staand pand aan de Bagijnestraat, in december 1899 te koop aangeboden. De verkoop gebeurde op verzoek van mr. M.J.P.D. baron van Harinxma thoe Slooten, de zoon van Johan Sippo, die ook genoemd wordt in de advertentie, als degene bij wie de woonhuizen en de achtergelegen tuin c.a. in eigen gebruik waren geweest. Johan Sippo was van 1892 tot 1898 burgemeester van Leeuwarden geweest en bij benoeming van 25 mei 1898 burgemeester van Den Haag geworden. Het is niet onwaarschijnlijk, dat de verhuizing naar Den Haag de aanleiding is geweest om het huis aan de Nieuwestad te verkopen. De bescherming geldt het casco (exterieur en constructie) en ook de hardstenen stoep met stoeppalen. Exterieur: Woon- en bedrijfspand met een souterrain, een bel-etage, een verdieping en een zolder onder een met zwart geglazuurde, gegroefde platte Friese pannen gedekt, afgeknot schilddak (1879). De voorgevel is opgetrokken in bruine baksteen in kruisverband met oorspronkelijke snijvoeg en wordt beëindigd door een geprofileerde gootlijst op klossen en een kroonlijst. Het metselwerk is thans wit geschilderd. Het souterrain heeft twee vensters en een entree die bereikbaar is via een, vijf optreden hoge, hardstenen trap. De bel-etage heeft twee vensters en een portiek die bereikbaar is via een, vier optreden hoge, uitgebouwde hardstenen trapstoep, een smal hardstenen bordes en een drie optreden hoge ingebouwde hardstenen trap. De trapstoep heeft gietijzeren hekken. Boven de portiek bevindt zich een raam met gekleurd glas-in-lood. De verdieping heeft drie vensters, waarvan twee met H-schuiframen (XIXd) en één, de middelste, met stolpramen die door een kalf van het bovenraam zijn gescheiden. De kozijnen hebben een kwartrond profiel. Op de onderdorpels zijn lage gietijzeren hekjes geplaatst. Alle vensters worden door anderhalfsteens hanekammen ontlast en worden recht gesloten. Beide bouwlagen worden gescheiden door een geprofileerd fries met dubbelconsoles ter plaatse van de muurdammen. De zolder heeft een eenvoudige dakkapel (XXd). De ruimte vóór de vensters van het souterrain wordt ingenomen door een hardstenen stoep, omheind door drie hardstenen stoeppalen die vroeger onderling verbonden waren door kettingen of stangen. De achtergevel is met Portland Cement gepleisterd in blokverband en wordt beëindigd door een houten geprofileerde goot met tandlijst en een gepleisterde vlakke kroonlijst. Ook deze gevel is in 1879 gelijk getrokken met de achtergevel van Nieuwestad 67. Blijkens verfrestanten was de achtergevel okergeel of zandsteenkleurig geschilderd. De begane grond is door aanbouwen aan het oog onttrokken. De verdieping heeft een deur (oorspronkelijk een venster) en twee vensters. De zolder heeft een dakkapel met vleugelramen (XXd). Interieur: Het interieur is in dit kader buiten beschouwing gebleven.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Herenhuis | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nieuwestad | 65 | – | 8911CK | – | – | – | – |
In aanleg 18e eeuws, drie bouwlagen tellend, pand op rechthoekige plattegrond, onder pannen gedekt dwars zadeldak tussen puntgevels. Gewijzigde onderpui; negenruitsschuifvensters en vierruitsvensters geprofileerde gootlijst.
Vijf traveeën breed pand met verhoogde voorbouw onder dwarskap. Boven de glaspui rijk versierde middentravee, gedateerd 1747. Op de kroonlijst consoles waarvan de middelste verdubbeld zijn. Dakkapellen uit de bouwtijd.
Inleiding
WINKELHUIS, in 1885 ingrijpend vernieuwd in stijlzuivere Hollandse neorenaissance die zelfs zijn opmerkelijke, oorspronkelijke winkelpui heeft behouden. Door stijlvergelijking kan het ontwerp toegeschreven worden aan W.C. de Groot of H.H. Kramer.