Nieuwe Oosterstraat 28, Leeuwarden

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1007387200
Monumentnaam:
Nieuwe Oosterstraat 28
Plaats:
Leeuwarden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

Een in de trant van de Neo-Hollandse Renaisance gebouwde kosterij van de Evangelisch Lutherse Kerk. In 1681 kreeg de Lutherse gemeente in Leeuwarden van de Staten het recht op vrije godsdienstoefening en verrees aan de zuidzijde van de Nieuwe Oosterstraat een Luthersche kerk, die in 1774 werd gesloopt en vervolgens werd vervangen door de huidige zaalkerk (rijksmonument) van de Evangelisch Lutherse Gemeente. Aanpalend zou ten westen van de kerk een kosterij worden gerealiseerd. Deze verrees in 1843, maar werd 50 jaar al weer grotendeels vervangen. De ontwerper hiervan was de Leeuwarder architect Willem Cornelis de Groot, die in 1894 werd verzocht om een 'nieuwe' kosterij te ontwerpen, waarin delen van de oude kosterij moesten worden opgenomen. In feite werd het een soort voorzetstuk ter uitbreiding van het hogere en oudere gebouw waarin de eerste kosterij huisde. De steeg, die zich bevond tussen de kerk en de eerste versie van kosterij, is bij deze gelegenheid, met uitzondering van het laatste stuk naar de achtertuin, verdwenen. Exterieur: Het op de straat gerichte, vanuit een scheluwevormig grondplan opgetrokken voorste deel van het pand staat met één bouwlaag onder een zadeldak, dat met rode, verbeterde holle pannen is gedekt. Deze kap steekt in een ouder volume erachter, waarvan de kap is gedekt met gesmoorde holle pannen. De symmetrische voorgevel is een met gele steen verlevendigde, decoratief opgevatte trapgevel, voorzien van voor de bouwtijd karakteristieke details in de stijl van de Neo-Hollandse Renaissance. De boven een hardstenen plint in schone baksteen opgetrokken voorgevel is verdeeld in drie traveeën en heeft een getrapte top met vleugelstukjes op geprofileerde deklijsten. De gevel is geleed door speklagen van gele baksteen en een cordonlijst van kunststeen. In hetzelfde materiaal zijn ook de afdekplaten en de klauwstukken op de trappen uitgevoerd, terwijl de hoogste trap, met een toppinakel op een geprofileerde kraagsteen, wordt bekroond door een driehoekig fronton. Als laatste versieringen zijn in de top rolwerkcartouches met "ANNO" en "1894" ingemetseld. De gevelopeningen zijn recht gesloten. De vensters met T-ramen staan onder halfronde ontlastingsbogen met sluit- en aanzetstenen en kleurig metselmozaïek in de boogtrommels. De originele voordeur is een in houtimitatie geverfde, onder een geprofileerd kalf en bovenlicht staande paneeldeur en verkeert nog in goede staat. Het hoger opgaande volume achter het voorste deel van de kosterij is de oude kosterij en is niet zichtbaar vanaf de straat. De oude kosterij heeft een symmetrische achtergevel van het type afgeknotte puntgevel. De gevel is opgetrokken in gepleisterde baksteen en in beide bouwlagen voorzien van twee recht gesloten vensters, waarin zesruits schuiframen zijn geplaatst. In de geveltop is één kleiner venster met zesruitsraam opgenomen. De gevel wordt geleed door een eenvoudige cordonlijst. Interieur: Van het interieur zijn de gang en de consistoriekamer vermeldenswaard. De gang heeft nog geheel de laat 19e-eeuwse sfeer. Er ligt een vloer van marmeren tegels, die evenals de plint grijs is dooraderd. Bij wijze van lambrisering is de muur boven de plint tot kinhoogte voorzien van een geelbruine marmerimitatie. De paneeldeuren staan binnen een geprofileerde omlijsting. In het bijzonder in de consistoriekamer zijn waardevolle interieuronderdelen te vinden. Deze kamer bevindt zich in het oudere deel van de kosterij aan de tuinzijde. Hier vinden behalve de kerkeraadsvergaderingen, koorrepetities en andere bijeenkomsten plaats. Meest bijzonder is de tegen de noordwand staande rococo schouw met een zwierige kuif in rocaille-vorm, geschilderd in zandkleurig marmer. Boven de schouw bevinden zich 18e-eeuwse schildjes met de Lutherroos. De schouw wordt aan twee zijden geflankeerd door een kastenwand met dubbele paneeldeuren. De schouw dateert volgens bronnen uit 1774, het jaar waarin de huidige kerk verrees, en schijnt ooit te zijn aangevuld met onderdelen uit een huis aan de Tuinen. Het plafond is voorzien van een stucdecoratie. De verdieping in het achterste deel van het pand is bereikbaar via een houten trap. Deze verdieping heeft een gewijzigde indeling met een vergrote gemeenschapsruimte, maar bezit nog de oorspronkelijke deuren en een deel van de lambrisering. De eveneens door middel van een houten trap bereikbare zolder is voorzien van houten wanden en bevat nog een bedstee in het zolderkamertje.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kosterswoning Oorspronkelijke functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Nieuwe Oosterstraat 28 8911KN
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Nieuwe Oosterstraat 28

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven