Legedyk 2, Wirdum

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1007385600
Monumentnaam:
Legedyk 2
Plaats:
Wirdum

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

Representatief woonhuis voor een notabele dorpeling, gesitueerd nabij het kruispunt van de oude hoofdstraat van het dorp, de Greate Buorren, en de Werpstervaart/Tsjaerdervaart. De Legedyk vormt het verlengde van de Greate Buorren in westelijke richting en is de negentiende-eeuwse uitvalsweg uit Wirdum naar de Overijsselseweg die Leeuwarden met Zwolle verbindt. Aan die uitvalsweg staan meer van dergelijke woningen, veelal gebouwd voor en door de dorpselite. Ze vormen tezamen een representatief ensemble. Legedyk 2 is omstreeks 1885 gebouwd in een eclectische stijl en had, gebaseerd op de aanwezigheid van een forse melkkelder, mogelijk ook een agrarische bestemming. Nog in het laatste kwart van de negentiende eeuw is het pand uitgebreid aan de achterzijde. In 1898 is het huis door J.A. Palsma verkocht aan P.K. Sybrandy. In de loop der tijd heeft het pand ook enkele bedrijfsfuncties gehad. Daardoor is er vooral inwendig veel aan de structuur en de inrichting gewijzigd. Zo is het pand aan de achterkant (noordzijde) uitgebreid ten behoeve van een gortmaalderij en is het deel rechts achter de voorgevel lange tijd in gebruik geweest als winkel voor fournituren. In het pand is ook een timmermanswerkplaats gevestigd geweest. De ingreep ten faveure van het grote winkelvenster is inmiddels weer ongedaan gemaakt: de twee oorspronkelijke vensters in dit deel van de gevel zijn gereconstrueerd. Anno 2010 is het pand opnieuw als woning in gebruik. Exterieur: Het vijf traveeën brede voorste deel van het diepe pand, opgetrokken vanuit een rechthoekige plattegrond in schone roodbruine baksteen, staat met één bouwlaag onder een afgeknot en met zwart geglazuurde Friese gegolfde pannen en platte Friese pannen gedekt schilddak. De kap is voorzien van schoorsteenpijpen met profiellijst en vonkvanger op drie nokhoeken en van houten dakkapellen met plat dak in twee van de vier dakschilden. De met een gepleisterde plint toegeruste, symmetrische voorgevel heeft de ingangspartij in een hoog opgaande middenrisaliet onder een uitkragend, met zink gedekt zadeldak met geprofileerde dakrand. De voordeur staat in een portiek met een gewelfde omlijsting van geprofileerd, getrokken pleisterwerk boven poeren van granito, een materiaal dat ook is gebruikt voor het stoepje en de lambrisering van de portiek. De omlijsting heeft afgeronde hoeken en een gebogen bovenrand. De granito lambrisering heeft een geprofileerde bovenrand, waarboven de gestucte wanden zijn voorzien van panelen met profiellijsten. De originele, binnen een geprofileerd kozijn staande paneeldeur met deurlicht staat onder een geprofileerd kalf en een licht getoogd bovenlicht met afgeronde hoeken. Boven de portiekingang ligt een paneel van kunststeen met een brede diamantkop. Boven een onversierde lijst in het bovenste deel van de risaliet (een Vlaamse gevel) staat een venster met openslaande zesruits ramen en afgeronde bovenhoeken in de profiellijst. De vensters aan weerszijden van de ingangsrisaliet bevatten onder strekken staande, vernieuwde schuiframen met afgeronde bovenhoeken in de originele kozijnen. De hoeken van de gevel worden geaccentueerd door onversierde lisenen. De gevel wordt beëindigd door een hoofdgestel dat kornist over de hoeklisenen en wordt doorsneden door de middenrisaliet. Het bij de woning horende rechter deel van gevel staat onder een geprofileerde, op gesneden klossen rustende gootlijst, die ook is te vinden boven de achtergevel en de oostelijke zijgevel. De gevel is in het rechter deel voorzien van twee vensters, die vergelijkbaar zijn met die in de voorgevel, hoewel de ramen in de zijgevel zijn vernieuwd. Het hoger opgaande geveldeel daarachter, onderdeel van de maalderij, bevat op de begane grond twee rondboogvensters met roedeverdeling en spitsboogtracering in de ijzeren ramen. Op de verdieping staan drie recht gesloten vensters met vernieuwde, onder een rollaag staande openslaande ramen met bovenraam. Het linker deel van de gevel risaleert en heeft een schuine linker bovenrand, die deel uitmaakt van het dakschild boven de achtergevel. De achtergevel is links voorzien van een deur met gedeeld bovenlicht onder rollaag. De pseudo-porte brisée met stolpnaald en hardstenen stoepje in het midden van de gevel staat onder een ongedeeld bovenlicht en een rollaag. De openslaande inrijdeuren rechts in de gevel waren oorspronkelijk hoger of voorzien van bovenlichten. Links van deze deuren is een klein toiletvenster in de gevel opgenomen. De rechter (oostelijke) zijgevel is in het linker deel voorzien van twee vensters. Het linker bevat een vernieuwd raam. Het rechter is voorzien van een T-raam. Hieronder ligt een keldervenster met afgeronde bovenhoeken. In het rechter deel van de gevel bevinden zich drie, lager in de gevel staande vensters met vernieuwde zesruits ramen onder strek. In dit deel van het pand zijn op plafondhoogte reeksen muurankers met schieters bevestigd. In de linker gevelpartij zijn ze vlak onder de dakgoot bevestigd. Aan straatzijde bevindt zich een erfscheiding in de vorm van een hek van smeed- en gietijzer. Interieur: Hoewel het pand inwendig sterk gewijzigd is, zijn er toch originele onderdelen bewaard gebleven. Aan de lange middengang staan nog de paneeldeuren binnen een geprofileerde omlijsting. De gang wordt geleed door een doorgang (toog), bestaande uit een op lisenen geplaatste, liggende ellipsboog met geprofileerde lijst. Dieper in de gang bevindt zich een recht gesloten doorgang met zware profiellijst. Achter deze doorgang zijn de plafonds lager en is sprake van een afwijkende vloerhoogte. Hier begint waarschijnlijk het gedeelte dat ooit een bedrijfsfunctie had. Een nis in dit onder een balkenplafond gesitueerde deel van de gang is eveneens voorzien van een op lisenen geplaatste, liggende ellipsboog met geprofileerde lijst. Vóór in de gang bevinden zich de deuren naar de woonkamers. De kamer in het zuidwestelijke deel van het pand is nog voorzien van een houten bedstedewand, een balkenzoldering en een schouw met een zwart marmeren schoorsteenmantel met een met sjabloondecoraties versierde ijzeren haardwand, en een houten boezem. Ook in andere vertrekken zijn de balken van de plafonds in het zicht gehouden. Op de zolder is de spantconstructie vrij gelaten en zijn een aantal originele, houten wanden bewaard gebleven. Op de zolder is een deel van de oorspronkelijke, in gele baksteen opgetrokken buitenmuur (achtergevel) zichtbaar. Ook sommige houten vloeren dateren nog uit de bouwtijd van het pand. In de voormalige maalderij zijn eveneens originele onderdelen behouden. Enkele oude houten wanden zijn nog voorzien van de oorspronkelijke verflaag en ook de paardenstal daarachter is nog aanwezig. De kaaskelder onder het voorhuis bevat in gele baksteen gemetselde stellingen met geglazuurde estriken op zowel de vloer als op de vlakke stellingdelen.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Oorspronkelijke functie
Woonfunctie Woningen en woningbouwcomplexen Huidige functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Legedyk 2 9088AB
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Legedyk 2

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven