Vredeman de Vriesstraat 3
Inleiding
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Rijtje middenstandswoningen, gebouwd omstreeks 1915, naar zeggen mede door leerlingen van de Middelbare Technische School die er vroeger tegenover stond. Die technische school was kort tevoren, in 1914-’15 (de opening had in februari 1915 plaats), verrezen naar een ontwerp van de Leeuwarder architect Hendrik Kramer. De bouwgegevens van het woningblok zijn niet gevonden, maar het is mogelijk dat ook dit door Kramer is getekend. De overlevering wil ook, dat de woningen gebouwd zouden zijn voor huisvesting van (onder)officieren van de in de binnenstad gesitueerde Prins Frederikkazerne, maar dat berust op een misverstand. De woningen zijn gebouwd in een voor de bouwtijd karakteristieke Overgangsstijl. De bescherming geldt het exterieur met de nadruk op de straataanzichten en delen van het interieur (in het bijzonder van Jakob van Aakenstraat 22 en 28). Exterieur: Op een ongeveer rechthoekige plattegrond opgetrokken rijtje van vijf woningen waaronder een markante, afwijkende hoekwoning. Vier woningen staan met één bouwlaag onder een met plaatjes bitumen (oorspronkelijk leien) gedekt doorgaand schilddak met een noordelijk eindschild. De uitkragende dakranden rusten op schoren. De hoekwoning staat gedeeltelijk met één bouwlaag onder een zadeldak (dit is de voortzetting van de reeks van vier) en gedeeltelijk met twee bouwlagen onder een uitkragend plat dak met een daklijst op klampen (het hoekvolume). Het lagere deel met de vier kleinere woningen is aan de voorzijde symmetrisch van opzet en heeft twee hoger opgaande risalieten onder iets uitkragende, zadeldakvormige steekkappen. Ter linkerzijde bevindt zich de hoekwoning, waarvan de zuidgevel, een tweede hoofdgevel naast die aan de Jakob van Aakenstraat, is georiënteerd op de Cornelis Frederiksstraat. De gevels hebben een trasraam van bruine klinkers in schoonwerk (onderste geveldeel) en pleisterwerk (bovenste geveldeel). De gevelopeningen zijn voornamelijk recht gesloten en staan onder strekken van verblendsteen. De vier lage woningen vormen een duidelijke eenheid. De eindrisalieten zijn op de begane grond voorzien van een driezijdige erker met schuine zijden en met glas-in-lood ingevulde bovenramen. De erker is naar boven toe doorgetrokken, waar het de gesloten balustrade van een ondiepe, rondboogvormige loggia vormt. De in verblendsteen uitgevoerde boog contrasteert met de omringende witte pleisterlaag en omvat de bovenramen van de openslaande deuren. De bovenramen zijn voorzien van een roedeverdeling en bevatten geel glas. De punt van de gevel is bekleed met een plankenbeschot in rabat. Boven de zijgevels van de risalieten liggen de overstekken met bewerkte gootlijsten op bewerkte schoren. Naast de risalieten bevinden zich de entrees van de betreffende woningen. De deuren (alleen die van 28 is nog origineel, met roedeverdeling in het deurlicht) zijn voorzien van een tweedelig zijlicht en een bovenlicht, ingevuld met glas-in-lood (alleen bij 22 en 28). De twee in het midden van de gevel geplaatste deuren zijn eveneens voorzien van een tweedelig zijlicht en een bovenlicht. Tussen deze deuren staat een gemetselde liseen, die als scheimuurtje fungeert. De erkers aan weerszijden van deze deuren verschillen van elkaar. De vijfzijdige linker is groter dan de rechter en heeft een gemetselde basis en een geprofileerde kroonlijst. De kleinere, zwevende rechter erker is driezijdig en is te vergelijken met die aan de risalieten. Boven deze erkers is een dakkapel in het dakschild opgenomen. Deze dakkapellen hebben een schilddak en verkeren voor een deel niet meer in oorspronkelijke staat. Een afwijkende dakkapel met geprofileerde daklijst aan het platte dak is tussen deze dakkapellen in geplaatst. Links van de rechter risaliet is nog een kleine dakkapel in het dakschild opgenomen. Van de achtergevel en de invulling van de gevelopeningen in deze gevel zijn slechts delen in de oorspronkelijke staat bewaard. De hoekwoning heeft, vooral door de afwijkende hoogte, een zekere mate van zelfstandigheid ten opzichte van de andere woningen. De op de Jakob van Aakenstraat gerichte gevel van deze woning bevat een originele deur met roedeverdeling in het deurlicht. De deur staat onder een hardstenen latei en twee, onder strekken staande bovenlichten. Het hier rechts van in de gevel staande venster is voorzien van een hardstenen lekdorpel. De houten dakkapel in het hier boven liggende dakschild heeft een plat dak met geprofileerde daklijst. De hoger opgaande linker gevelpartij is per bouwlaag voorzien van een onder rollaag staand venster met hardstenen lekdorpel. De hoek van het pand is afgesnoten en heeft op de begane grond een driezijdige erker met een houten bovenbouw waarop een houten balkonbalustrade is geplaatst. Op de verdieping bevindt zich een stel openslaande deuren tussen boven- en zijlichten onder een rollaag. De afgesnoten hoek wordt geaccentueerd en beëindigd door een segmentboogvormige welving van de daklijst. De op de Cornelis Frederiksstraat gerichte gevel bevat eveneens een driezijdige erker met een stel onder een rollaag en tussen boven- en zijlichten staande openslaande deuren, te vergelijken met die in de afgesnoten hoek. Aan de achterzijde van het hoekpand zijn de gevelopeningen voorzien van een vernieuwde invulling. Interieur: In enkele woningen is een deel van het interieur bewaard gebleven, vooral in Jakob van Aakenstraat 22 en 28. Alle woningen hadden oorspronkelijk een kamer en suite met in beide kamers een schouw met schoorsteenmantel. De erkers zijn voorzien van een houten paneelbekleding en een geprofileerde omlijsting met hoekconsoles. Zowel op de begane grond als rondom de overloop van de zolderverdieping zijn paneeldeuren gebruikt. De zolderverdieping is bereikbaar door middel van een scheluwe trap met houten balustrade rond het trapgat. Enkele woningen bezitten nog (deels) de oorspronkelijke serre met tussen de serre en de achterkamer een glazen wand met roedeverdeling. In de gemetselde zijwand van de serre van de rechter woning is een rondboogvenster opgenomen.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Middenstandswoning | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Woonfunctie | Woningen en woningbouwcomplexen | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jakob van Aakenstraat | 26 | – | 8921BE | – | – | – | – |
Inleiding
Inleiding
Inleiding