Harlingerstraatweg 11, Leeuwarden

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1007379400
Monumentnaam:
Harlingerstraatweg 11
Plaats:
Leeuwarden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

De Harlingerstraatweg is de oude uitvalsweg naar Franeker en Harlingen. De straat ontwikkelde zich vanaf de late negentiende eeuw tot een woongebied voor de gegoede burgerij in de vorm van lintbebouwing. Grote, vrijstaande woonhuizen met ruime, diepe tuinen bepalen er het beeld, afgewisseld door enkele dubbele of driedubbele woningen. Het merendeel van de woningen dateert uit de periode van het Interbellum, de jaren tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, maar er zijn ook een paar panden uit de vroegste periode behouden gebleven. De villa Harlingerstraatweg 11 is zo’n pand uit de vroegste ontwikkelingsjaren. Het is gebouwd tussen 1890 en 1900, mogelijk naar een ontwerp van de Leeuwarder architect H.H. Kramer. De vroegst bekende verbouwingen dateren uit 1912 en 1920 en waren bestemd voor respectievelijk kastelein W.S. Radersma en de weduwe Wassenaar, die de oorspronkelijke, houten serre liet vervangen. In 1927 onderging de villa een verbouwing door de architect W.B. van der Kooi, waarbij het pand aan de achterzijde werd vergroot in opdracht van H. Santee Bloembergen. Verbouwingen in 1933 en 1936 werden uitgevoerd in opdracht van dezelfde eigenaar. De verbouwing in 1933 was een ontwerp van architect G.A. Heldoorn, die van de serre aan de linker zijgevel een in baksteen opgetrokken ‘zitje’ maakte. In 1953 volgde een verbouwing tot dokterswoning met polikliniek voor de oogarts P. Leffertsma. Bij deze door architect Joh. Boonstra uitgevoerde verbouwing kreeg het pand onder meer een patiënteningang in de rechter zijgevel van het hoofdvolume en werd de aanbouw aan de achterzijde (gedeeltelijk) vervangen en verbouwd. In 2003 is de villa opnieuw verbouwd en gerestaureerd. De villa is gebouwd in een voor de bouwtijd karakteristieke, eclectische stijl. De bescherming geldt het exterieur en het interieur en ook de oorspronkelijke tuinhekken van gietijzer om de voortuin. De lage aanbouwen aan de achterzijde van de villa vallen buiten de bescherming. Exterieur: De villa is oorspronkelijk opgebouwd vanuit een nagenoeg vierkante (of mogelijk L-vormige) grondslag. De gevels zijn van het type lijstgevel en zijn boven een hardstenen plint (voorgevel) en wit geverfde hardstenen of gepleisterde plinten (zijgevels) opgetrokken in schone bruine baksteen, verlevendigd met contrasterende accenten van grijze hardsteen, kunststeen en gepleisterde baksteen. De villa staat met één bouwlaag onder een afgeknot schilddak, dat is gedekt met gesmoorde Lucas IJsbrand-pannen (voorgevel en zijgevels) en geglazuurde Friese golfpannen (dakschilden aan achterzijde). De vier traveeën brede voorgevel bestaat uit een linker deel met de entree en een risalerende rechter gevelpartij. De gevel wordt geleed door wit en grijs geverfde pilasters met een hardstenen basis met spaarvelden en met gietijzeren rozetten tussen de opgelegde velden. De gevel wordt beëindigd door een hoofdgestel met spaarvelden, een bloktandlijst en een geprofileerde kroonlijst, die kornissen over de pilasters. De twee vensters in de risaliet staan binnen een geprofileerde omlijsting en boven een hardstenen borstwering met consoles onder de lekdorpels. De bovenramen van de tweedelige ramen bevatten glas-in-lood ramen uit de jaren-1930 en staan onder kroonlijsten met hoekconsoles en kuiven. Het linker raam in de linker gevelpartij is hieraan identiek. De deur staat in een portiek met gepleisterde wanden en een hardstenen stoepje en portiekvloer. De getoogde portiekopening is aan de bovenkant voorzien van een wit geschilderde omlijsting van in pleister uitgevoerde rustica stenen met een sluitsteen met lijndecoraties. De deur en het zesdelige, getoogde bovenlicht staan binnen een gemeenschappelijk, geprofileerd kozijn. De deur heeft nog een extra profiellijst, die evenals de paneeldeur met ovaal deurlicht vermoedelijk dateert uit de jaren-1930. Links van de entree is een met hardsteen bekleed muurtje aan de gevel bevestigd. In het dakschild boven de risaliet staat een origineel zinken dakkapelletje met vleugelstukken met voluten, een ijzeren raam in de vorm van een gespiegelde rondboog binnen een profiellijst met een gietijzeren maskeron als bekroning, diamantkoppen in de zwikken en een geprofileerde, gebogen fronton. De linker hoek van de voorgevel is afgesnoten. Het venster hierin en de dakkapel hierboven zijn identiek aan de vensters in de voorgevel en de dakkapel boven de risaliet. Van de twee vensters in de drie traveeën brede, linker zijgevel is het rechter venster blind en ingevuld met baksteen. Het linker is ingevuld met jaren-1930 glas-in-lood in de bovenramen van het vijfdelige stalen raam (oorspronkelijk een T-raam). Beide vensters zijn getoogd en staan binnen een eveneens getoogde, geprofileerde omlijsting met een kuif in de hoge kroonlijst. Tegen de blinde, licht risalerende linker travee staat een rechthoekige aanbouw met plat dak. Hiervan zijn de vensters in de voor- en de zijkant dichtgemetseld. Hier bevond zich de oorspronkelijke serre, die in 1920 is verbouwd en in 1933 nogmaals is vernieuwd. De vensters in dit bouwdeel zijn dicht gemetseld. De dakkapel in het dakschild boven de linker zijgevel is een jonge toevoeging. Aan de achterzijde zijn diverse bouwfasen zichtbaar. De laat-negentiende- en vroeg-twintigste-eeuwse geveldelen zijn gepleisterd en voorzien van schijnvoegen. Tegen het slechts voor een klein deel nog zichtbare linker deel van de oorspronkelijke gevel staat een aanbouw uit de jaren-1950 van schone baksteen onder plat dak. Tussen deze aanbouw en de uitbreiding naar achteren uit 1953 bevindt zich een ingangsportaal met een roedeverdeling in de deur en zij- en bovenlichten. De achtergevel van de uitbouw bevat een getoogd venster met roedeverdeling en glas-in-lood. Rechts hiervan is een klein venster in de gevel geplaatst. De gevel is voorzien van een diepe, moderne aanbouw (niet van monumentale waarde) in de vorm van een onder plat dak staande serre. In de gevelpartij boven de serre is nog het bovenste deel van een hoge, recht gesloten gevelopening zichtbaar. De oudere geveldelen worden beëindigd door een profiellijst en een bloktandlijst onder de geprofileerde gootlijst. De rechthoekige dakkapellen zijn jonge toevoegingen. Links in de rechter zijgevel staat een venster met glas-in-lood in de bovenramen van het zevendelig stalen raam. Dit venster heeft een omlijsting als die van de vensters in de linker zijgevel. De onderdorpel van dit venster is doorgetrokken over de gehele breedte van de gevel. Rechts in de gevel staan een klein getoogd venster met glas-in-lood raam. Daar rechts van bevindt zich een deur, die in 1953 een venster verving. De boven een stoep staande deur is de originele deur uit de jaren-1950 met een kruisraam als deurlicht en een getoogd bovenlicht met tweedelig raam. De deurpartij staat binnen een getoogde omlijsting van kunststeen, bekroond door een sluitsteen. De rechter gevelhoek wordt geaccentueerd door een pilaster als die van de voorgevel. De pilaster wordt doorsneden door de aan deze zijde blinde aanbouw met plat dak uit 1953. De villa heeft een erfscheiding in de vorm van gietijzeren spijlenhekken, die de voortuin begrenzen. Interieur: Het interieur is herhaaldelijk verbouwd, maar er zijn desondanks waardevolle onderdelen uit uiteenlopende bouwperioden bewaard gebleven. De gang en de westelijke voorsalon zijn grotendeels oorspronkelijk (jaren-1890). De gang loopt nog steeds over de volle diepte van het pand. De deur aan de achterzijde is vervangen door een venster. Aan de voorzijde is de omlijste paneeldeur nog aanwezig. De binnen profiellijsten staande paneeldeuren van de kamers aan weerszijden van het voorste deel van de gang zijn verfraaid met kuifstukken. Boven de deuren zijn eveneens decoratieve stuclijsten aangebracht. In de gang staan twee rondboogvormige doorgangen. In de gangwand zijn een rondboogvormige opgang naar de verdieping en een recht gesloten dwarsgang (een toevoeging uit 1933) opgenomen. De doorgangen in de gang zijn versierd met hoekpilasters met lijstkapitelen, profiellijsten en kuifstukjes. In één van de bogen hebben de sluitstukken de vorm van vrouwenkopjes en in de zwikken zweven engelen. De wanden zijn met decoratief stucwerk in de vorm van ketens van schijfjes in vakken verdeeld. De vakken zijn binnen de hoeken voorzien van rozetten. In het midden van deze vakken hebben ornamenten gezeten, die in de jaren-1960 zijn verwijderd. Ook het plafond is overdadig versierd met stucwerk in de vorm van meervoudig geprofileerde lijsten met blad-, eier- en kraalmotieven, en hoek- en middenornamenten met bloemmotieven. De westelijke voorkamer, de oorspronkelijke salon, is een lange periode gebruikt als wachtkamer. Deze ruimte verkeert voor een deel nog in de laat-negentiende-eeuwse staat. Het plafond is weliswaar weggetimmerd, maar in de vensternissen zijn de diepe vensterbanken met fraai gesneden consoles en de luiken van de vouwblinden nog aanwezig. De drie vertrekken: de zitkamer, slaapkamer en de tuinkamer, aan de oostzijde van de gang zijn in de jaren-1950 door architect Boonstra tot twee kamers verbouwd en van inmiddels weer verwijderde betimmeringen en kasten voorzien. De voormalige tuinkamer kreeg in 1933 aan de oostzijde een voor die tijd karakteristieke, maar inmiddels opnieuw gewijzigde uitbouw met aan de noord- en zuidzijde grote vensters met in lood gezette witte ruitjes en aan de oostzijde een boven in de betimmering met kasten en bank opgenomen, meervoudig bovenlicht met decoratief glas-in-lood. Bovendien werd aan de tuinzijde (zuidzijde) een ruime, vierkante serre van glas in stalen regelwerk aangebouwd. Ook deze is inmiddels vervangen. In het brede bovenlicht met glas-in-loodraam, tussen de serre en de achterkamer, staat een gebrandschilderde afbeelding van een zeventiende-eeuws schip. De trap naar de verdieping en de indeling en vertrekken op de verdieping zijn ingrijpend gewijzigd.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Villa Oorspronkelijke functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Harlingerstraatweg 11 8913AA
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Harlingerstraatweg 11

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven