Harlingerstraatweg 54, Leeuwarden

Monumenttype:
Gemeentelijk monument
Monumentnummer:
1007378600
Monumentnaam:
Harlingerstraatweg 54
Plaats:
Leeuwarden

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Beschrijving

De Harlingerstraatweg is de oude uitvalsweg naar Franeker en Harlingen. De straat ontwikkelde zich vanaf de late negentiende eeuw tot een lintvormig woongebied voor de gegoede burgerij. Grote, vrijstaande woonhuizen met ruime, diepe tuinen bepalen er het bebouwingsbeeld, afgewisseld door enkele dubbele of driedubbele woningen. Het merendeel van de woningen dateert uit de periode van het Interbellum, de jaren tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, maar er zijn ook een paar panden uit de vroegste periode behouden gebleven. Huis ‘De Zonnewijzer’ is gebouwd in 1936 voor U. Koopmans van Koopmans Meelfabriek. Het vrijstaande woonhuis met kantoor is ontworpen door de Leeuwarder architect G.A. Heldoorn. Het heeft de stilistische kenmerken van een destijds gangbare, ambachtelijk-traditionele trant, die we kennen onder de verzamelnaam Interbellum-architectuur. In 1957-’58 heeft een verbouwing plaatsgehad naar een plan van architect J.J.M. (Jo) Vegter. Vegter wijzigde het interieur door relatief bescheiden ingrepen in de indeling, waaronder links naast de entree waar de toegang tot het toilet werd veranderd, en door de aanpassingen van de afwerking, zoals het toevoegen van een haardpartij met inbouwkasten in de voorkamer en het vervangen van een smeedijzeren trapleuning. Opdrachtgever was de fabrikant mr. G.J. van der Meij. In 1973 is bovendien de kap voorzien van een daklicht. De bescherming geldt het exterieur inclusief de gemetselde tuinmuur langs de openbare weg en de verkeersruimten als wezenlijk onderdeel van de inpandige structuur. Exterieur: Het vanuit een globaal gezien P-vormige plattegrond, in schone, gemêleerde donkerbruine baksteen opgetrokken woonhuis staat met één, twee en drie bouwlagen onder een uitkragende, met rode Romaanse pannen gedekte kap met dakschilden en wolfseinden van variabele lengte, een schoorsteen op de nok en een schoorsteen op het achterste dakschild. De gevels hebben een trasraam van donkere, deels gesinterde baksteen en bevatten voornamelijk recht gesloten gevelopeningen, die grotendeels nog de oorspronkelijke invulling hebben. De op de straat gerichte gevel is een asymmetrische topgevel onder een wolfseind. Links is de gevel laag met een uitgemetselde dakaanzet onder het lange dakschild boven de linker zijgevel. Links in de gevel staat een stalen rondboogdeur met smalle zijramen, glas-in-lood deurlicht en een sluitsteen met een kinderkopje. Rechts daarvan bevindt zich een groot, om de hoek gaand venster met samengesteld raam. Boven het rondboogvenster is een zonnewijzer aan de gevel bevestigd in de vorm van een trapeziumvormige gietijzeren plaat met Romeinse cijfers en het bovenschrift “WIJST DE TIJD” (de tekst dateert uit 1958: voordien stond er “BEIDT UW TIJD”). Daarboven bevindt zich in de vorm van een dunne, eveneens gietijzeren plaat in segmentboogvorm de naam van het huis “DE ZONNEWIJZER”. Op de eerste verdieping staan drie vensters met tweedelige ramen tussen verlengde houten dorpels en onder een rondboog en een boogveld, ingevuld met in keperverband gemetselde rode baksteen. Ook hier zijn de sluitstenen voorzien van kinderkopjes. Het brede, pal onder het uitkragende wolfseind liggende venster op de tweede verdieping bevat een zesdelig raam. Het lage rechter deel van de linker zijgevel bevat twee vensters met een enkelvoudig raam en een met een luik behangen venster met glas-in-lood raam er links van. Ook de hoofdentree staat in dit deel van de gevel. Het betreft de oorspronkelijke, in uitgemetselde velden en boven een gemetseld stoepje met hardstenen stoepplaat staande rondboogdeur met een roedeverdeling in het deurlicht. De deurboog staat tussen onbewerkte houten zwikken. Het links van de deur geplaatste venster is eveneens een met een luik behangen venster met glas-in-lood raam. Het overstek boven dit deel van de gevel maakt deel uit van het lange dakschild en heeft een dakgoot met kwarthol profiel. De dakgoot is doorgetrokken tot voorbij de voorgevel, waar het op de uitgemetselde hoek ligt. Het overstek boven de deur snijdt als het ware door het hoog opgaande, linker deel van de gevel. Deze gevelpartij bevat links op de verdieping een venster met een raam met roedeverdeling en rechts ervan een groot traplicht met glas-in-lood in een stalen raam met roedeverdeling. Dit deel van de gevel staat onder een concaaf gewelfd deel van de kap en is met de aan de kap verbonden rechter zijde voorzien van een rondboogvormig oeil de boeuf. Tegen het linker deel van de achtergevel staat een lange uitbouw, waarin onder meer een garage is opgenomen. Het rechter deel van de achtergevel van het hoofdvolume bevat twee staande vensters met stalen ramen en een kleiner liggend venster. Alle vensters in de achtergevel staan boven lekdorpels van grèstegels. Rechts op de verdieping staan twee smalle vensters met stalen raam. Links daarvan wordt de gevel geleed door een uitgemetselde schoorsteen. De schoorsteen doorsnijdt het uitkragende wolfseind en is verbonden met de volwandige, gemetselde borstwering met glazen windschermen van een balkon. Dit balkon is als het ware verzonken in het dak van de aanbouw. Op de tweede verdieping staan rechts van de schoorsteen een klein venster en een deur met roedeverdeling in het grote deurlicht. De deur komt uit op een balkon met een betonnen voetplaat en een ijzeren hek. De rechter zijgevel van het huis wordt gedomineerd door een onder een steekkap met wolfseind staande risaliet aan een deels gebogen, betegeld terras met een gemetselde muur met betonnen deklijsten en plantenbak. De risaliet is op de begane grond voorzien van een rechts om de hoek gaande vensterpartij met samengesteld raam en openslaande stalen deuren in de rechter zijkant. In de linker zijde van de risaliet staat een rondboogvormige gevelopening met glas-in-lood in de stalen deur met smalle zijlichten en een dierenkopje in de sluitsteen van de boog. Rechts van de deur is een gevelsteen van rozerode natuursteen aangebracht met de tekst ”OP 16 MEI 1936 / LEGDE WILHELMINA / CATHARINA / KOOPMANS / DE EERSTE STEEN VAN / DIT GEBOUW”. De brede overstekken boven de zijkanten rusten op houten korbelen. Hierboven bevindt zich een grote, transparante, met luiken behangen gevelopening, die is ingevuld met stalen ramen en deuren met een roedeverdeling. Hiervoor ligt een balkon met een zeshoekige betonnen voetplaat, waaraan een stalen spijlenhek is bevestigd. De gevelpartij links van de risaliet bevat het korte deel van de om de hoek gaande gevelpartij in de voorgevel. Rechts van de risaliet bevat de gevel twee vensters met roedeverdeling in de stalen ramen, die boven lekdorpels van grèstegels staan. De gevel wordt min of meer voortgezet in de gevel van de uitbouw. Dit langgerekte, geknikte volume staat onder een uitkragend zadeldak met rode Romaanse pannen. De vier vensters links van de knik staan per twee boven een gemeenschappelijke lekdorpel van grèstegels en bevatten stalen kruisramen. Rechts van de knik vertoont de gevel een krimp en staat daar onder een laag afhangend, bij de garage horend dakschild. Aan de andere kant is deze ‘vleugel’, links van de knik voorzien van de recht gesloten garagedeuren en rechts van de knik van twee deuren met een roedeverdeling in de deurlichten. Geheel rechts is de vleugel door middel van een uitbouw met het woonhuis verbonden. Deze onder een lessenaardak staande uitbouw met aangemetselde plantenbak bevat een om de hoek gaande vensterpartij met roedeverdeling in de stalen ramen. De ramen staan boven lekdorpels van grèstegels. De erfgrens wordt gemarkeerd door een gemetselde muur met een betonnen deklijst. Interieur: Het inwendige van het pand is maar voor een deel in de oorspronkelijke toestand uit de jaren-1930 gebleven. Van belang is vooral de inpandige ruimtelijke structuur. Daarvoor zijn vooral de verkeersruimten met het min of meer centraal geplaatste trappenhuis bepalend, waar de andere ruimten omheen gegroepeerd zijn. Met de hal en tochtportaal bevindt dit zich aan de westzijde achter de hoofdentree. De trap naar de eerste verdieping is een dubbele steektrap met een royaal tussenbordes. De trap naar de zolderverdieping is een scheluwe trap met een zeshoekig trapgat. Rondom de overloop van de tweede verdieping staan de oorspronkelijke paneeldeuren met driedelige deurlichten.

Bron: Fenicks B.V.

Specificaties

Bron: Fenicks B.V.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Villa Oorspronkelijke functie
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Harlingerstraatweg 54 8916BE
Bron: Fenicks B.V.

Tijdlijn Harlingerstraatweg 54

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Andere monumenten in de buurt

Naar boven