Verlengde Schrans 2
Inleiding
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Het schoolgebouw van het Christelijke Gymnasium in Huizum-West is gebouwd in 1921-’22, in opdracht van de Vereeniging voor Middelbaar en Hooger Onderwijs Leeuwarden. De ontwerpers van het destijds nog in de gemeente Leeuwarderadeel staande gebouw waren de Leeuwarder architect A. Nauta en zijn uit Bolsward afkomstige collega W. van Straten. Verantwoordelijk voor de uitvoering was aannemer Geveke. Voor de bouwtijd, waarin zeer uiteenlopende bouwstijlen floreerden, was het een vrij streng gebouw in een stijl die het beste kan worden omschreven als Interbellumarchitectuur. Aan weerszijden van de hoofdingang is in de gevellantaarns gebruik gemaakt van de veel frivolere, in de jaren ’20 in Nederland weinig toegepaste Art Décostijl. Ook de terracotta tegels in de voorgevels zijn voorzien van motieven in deze stijl. In het opmerkelijk goed bewaard gebleven inwendige van de school zijn nog bijzondere vooroorlogse en naoorlogse elementen, in de vorm van muurschilderingen en glas-in-loodramen behouden. De bescherming beperkt zich tot het oorspronkelijke volume van de school, die tegenwoordig de naam Christelijk Gymnasium Beyers Naudé draagt. Exterieur: Het vanuit een rechthoekige plattegrond, in schone, grauwbruine baksteen opgetrokken schoolgebouw staat met twee bouwlagen onder een met leien (in maasdekking) gedekt, afgeknot en uitkragend schilddak, waarvan het overstek rust op lange, gekeperde gootklampen. Op de nok van de kap staan met zink beklede luchtschachten met koepeldakjes. De gevels zijn voorzien van een trasraam met terugliggende banden en een rollaag van staande stenen. De lekdorpels van de recht gesloten gevelopeningen zijn van graniet. De vensters waren oorspronkelijk voorzien van stalen ramen, die in de jaren-1990 zijn vervangen door kunststof exemplaren naar hetzelfde model. De gevels worden beëindigd door een fries van kepervormig gemetselde gele koppen. De symmetrische voorgevel heeft een breedte van zeven traveeën, waarvan de middelste drie met de entreepartij risaleren. Ook aan de achterzijde risaleert de middenpartij. De entree bevindt zich in een ondiepe portiek, boven een granieten stoep (bordes). De dubbele deur bevat deurlichten en staat tussen twee, in Art Décostijl uitgevoerde, terracotta lantaarns met bolglaasjes. Hoog in de portiek ligt een reeks van vijf bovenlichten met glas-in-loodramen en stijltjes van terracotta. De in terugstaande gevelpartijen geplaatste vensters staan per tweetal of drietal onder hoge rollagen van staande steen en worden van elkaar gescheiden door dunne, gemetselde penanten. De ramen hebben een regelverdeling. In de borstwering onder de verdiepingsvensters zijn zestien terracotta tegels met symbolische (geest, geloof, wijsheid, arbeid, wiskunde, natuurkunde etc.) reliëfdecoraties opgenomen. De hoeken van de gevels worden geaccentueerd door gekeperd metselwerk. De rechter zijgevel heeft een onregelmatige gevelindeling met rechts van het midden een entree in een rondboogvormige portiek, waarin een dubbele glas-/paneeldeur is opgenomen. In de zij- en bovenlichten rond de deuren zijn glas-in-loodramen met wapenschilden verwerkt van de firma “m.v.s.v. v/h Joh.s van der Meulen”, Leeuwarden. De linker zijgevel bevat op de begane grond een reeks van zeven en op de verdieping een reeks van vijf vensters. In de dakschilden boven de zijgevels steekt een grote, rechthoekige dakkapel met een plat dak (oorspronkelijk met drie schilddakjes) en wangen die zijn bekleed met leien in maasdekking. De achtergevel wordt grotendeels aan het oog onttrokken door een grote aanbouw met plat dak, die buiten de bescherming valt. Interieur: Het inwendige van de school is voor een belangrijk deel in de oorspronkelijke staat bewaard gebleven. Via een tochtportaal wordt een kleine voorhal bereikt met twee deuren, waaronder die van de kamer van de rector. De portaaldeuren tussen het tochtportaal en de voorhal staan onder een bovenlicht met onder meer uiltjes en een afbeelding van het Parthenon in de glas-in-loodramen. Ook de lichten in de openslaande deuren en de zijlichten bevatten glas-in-lood. Hierin zijn brandende kaarsen en uiltjes opgenomen. Naast de deur van de rectorkamer bevinden zich een spreekuurbord en bel. Daarachter ligt een grote vide, waaromheen klaslokalen, rondboogvormige doorgangen en een docentenkamer. Aan weerszijden van de rondboogvormige doorgang tussen de voorhal en de vide zijn de muren voorzien van schilderingen, die in 1947 zijn aangebracht door de kunstenaar Louis Boermeester. In de bovenhoeken van de geprofileerde deurkozijnen zijn de letters CG of GG in een logo verwerkt. De rectorkamer verkeert grotendeels in originele staat, met hoge paneellambriseringen en kasten uit de bouwtijd. Ook de docentenkamer bevat de oorspronkelijke lambriseringen en kasten. Hierin zijn onder de ramen de vensterbanken van gepolijste natuursteen en de oude, beweegbare waterbakken van de radiatoren van het centrale verwarmingsysteem nog aanwezig. De plafonds in de rectorkamer en de docentenkamer zijn verlevendigd met decoratieve profiellijsten van stucwerk, met het logo van de school in de hoeken. De plafonds in de klaslokalen zijn verlaagd, maar ook hier zijn nog oorspronkelijke kasten aanwezig. In de centrale hal (vide) bevindt zich een royale, uit staal en graniet samengestelde keizerstrap met breed tussenbordes en smeedijzeren trapbalustrades, waarop houten handlijsten liggen. De granieten traptreden zijn afgerond aan de onderkant en zijn geplaatst tussen een constructie van balken met H-profiel. Deze liggen op kolommen van geklonken staal met gekeperde consoles. Tussen de vide en het tochtportaal van de zijgevel bevindt zich een rondbogige doorgang met een stijlenverdeling in het bovenlicht en hoeken van donkere, geglazuurde steen. De tegelvloeren zijn verlevendigd met decoratieve patronen en de binnenmuren hebben een tegellambrisering. Ook op de verdieping zijn de tegelvloer en de deuren met geprofileerde kozijnen nog in oorspronkelijke staat. De zolderverdieping is verbouwd in de jaren-1990. De vide is doorgetrokken door de weggebroken zoldervloer en rondom de vide zijn nieuwe lokalen gebouwd. In het dak boven de vide is een lichtkap geplaatst. Overige: Het schoolplein heeft aan Gymnasiumstraatzijde een niet-oorspronkelijke erfscheiding in de vorm van een laag, gemetseld muurtje met rollaag, waarop omstreeks 2008 een ijzeren hekwerk met ruitvormen is geplaatst. Deze erfscheiding valt buiten de bescherming.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| School | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Onderwijsfunctie | Cultuur gezondheid en wetenschap | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gymnasiumstraat | 36 | – | 8932GW | – | – | – | – |
Inleiding
Inleiding
KOETSHUIS met kas, waarschijnlijk gelijktijdig met de praktijkvilla gebouwd, aan een zijstraat van de Verlengde Schrans (Carel van Manderstraat).
Omschrijving
STATIONSGEBOUW uit 1864 met middendeel uit 1904. Het gebouw dateert uit de eerste aanleg van de Staatsspoorwegen en behoort tot het type 3e klasse. Hoofdgebouw op vierkante plattegrond, twee verdiepingen hoog met afgeknot schilddak.