Westersingel 10
Inleiding
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Reeks van acht ruime middenstandswoningen, gebouwd in opdracht van de Leeuwarder aannemer J.G. Visser onder architectuur van het bureau van G.A. Heldoorn, die in de Vosseparkwijk veel van zijn ontwerpen zag gerealiseerd. Heldoorn ontwierp aan de Goudenregenstraat een met het project aan de Fonteinstraat zeer vergelijkbare, maar iets minder rijk gedetailleerde rij woningen. Het woningblok aan de Fonteinstraat is tot stand gekomen in twee bouwfasen. De uit 1937 daterende bestektekening voor Fonteinstraat 9a t/m f geeft weer, dat het linker deel van de reeks, de twee woningen Fonteinstraat 7 en 9, al eerder is gebouwd, waarschijnlijk in 1933. De naadloze verbinding tussen beide delen geeft tegelijkertijd aan, dat de reeks wel als een geheel is ontworpen. Mogelijk is de crisis spelbreker geweest voor een voorspoedige verkoop. Het blok is gebouwd in een voor de bouwtijd karakteristieke, expressionistische trant, die wel wordt aangeduid als Interbellumstijl. De bescherming geldt het exterieur. Exterieur: Het vanuit een rechthoekige plattegrond, in schone, gemêleerde, deels gesinterde roodbruine baksteen met verdiepte lintvoegen opgetrokken blok staat met twee bouwlagen en een zolderverdieping onder een met gesmoorde, holle pannen gedekt, uitkragend schilddak met zinken mastgoten, vier korte schoorstenen op de nok en drie hogere schoorstenen op het achterste dakschild. Omdat de dakschilden boven de kopgevels aanmerkelijk korter zijn dan de andere dakschilden, kan voor de kap ook de benaming zadeldak met wolfseinden worden gebruikt. De gevels worden verlevendigd door een decoratieve toepassing van baksteen en zijn voorzien van recht gesloten en rondboogvormige gevelopeningen, waarvan een deel stalen ramen bevat. De hoofdentree van de rechter woning bevindt zich in de op de Jacob Catsstraat en het westen gerichte kopse gevel. De brede voorgevel is op de begane grond per woning voorzien van een ingangstravee met rondboogdeur en een brede erker met om de hoek gaande raampartij. Op de verdieping staat een over de gehele breedte van de gevel doorgetrokken balkon met een gemetselde balustrade. In de gevel hierachter staat een reeks van vensters en openslaande deuren. Op de entrees van de in vele opzichten afwijkende hoekwoningen na zijn de entrees en de meeste erkers van de woningen gepaard in de gevel opgenomen. De linker woning (Fonteinstraat 7) is voorzien van een links in de voorgevel staande deur, die evenals de andere voordeuren een rondboogdeur is met een staand, vierdelig deurlicht. De deuren staan in een wit geschilderd houten veld, dat sterk contrasteert met de donkere baksteen van de gevel. De erkers zijn boven een gemetselde borstwering in de voorzijde voorzien van een spiegelruit en aan de korte zijden van een (inmiddels voor een deel vervangen) stalen raam met roedeverdeling. De grote erkerramen worden van elkaar gescheiden door een smalle, gemetselde penant ter plaatse van de woningscheiding. De begane grond wordt overdekt door het over de gehele gevelbreedte doorgetrokken balkon. Het balkon rust op uit de gevel stekende steekbalken, waarop buiten het balkon evenwijdig aan de gevel liggende balken zijn gelegd. Daarop ligt weer een pergolaconstructie van haaks op de gevel staande rondstaven. De balkonbalustrade van ‘gevlochten’ metselwerk wordt afgedekt door een deklijst van geglazuurde grès-muurafdekkers. Op het balkon van de linker woning komen twee driedelige gevelopeningen met balkondeuren uit. De overige woningen zijn, op de rechter hoekwoning na, per woning voorzien van een stel openslaande balkondeuren met zijramen en een venster met kruisraam. De balkons werden oorspronkelijk van elkaar gescheiden door glazen schermen in een stoeltjesprofiel, maar hooguit één scherm verkeert nog in de originele staat. De woning Fonteinstraat 7 bezit in het sterk uitkragende voorste dakschild nog een originele dakkapel – deze komt ook voor op de bestektekening – en de dakkapel van Fonteinstraat 9 lijkt identiek en eveneens oorspronkelijk. De overige dakkapellen zijn later aangebracht. De linker kopgevel bestaat uit twee delen. Het hoger opgaande rechter deel bevat een drietal kleine vensters met glas-in-loodraam en twee boven elkaar staande traplichten met kleurig glas-in-lood in de stalen ramen. Links onder bevindt zich een recht gesloten, tweede toegangsdeur met vierdelig raamlicht. Het lagere, risalerende linker deel van de gevel is aan de voorzijde voorzien van één venster per bouwlaag. Beide geveldelen staan eveneens onder een sterk uitkragend overstek. De gevel aan de achterzijde bestaat om en om uit risalerende delen en gevelpartijen met tuindeuren onder balkons. De risalerende delen begrenzen telkens de brede gevelopeningen met balkons van twee woningen (bij de middelste vier woningen) of van één woning (bij de tweede en de zevende woning). Op de begane grond is de gevel per woning voorzien van een brede vensterpartij, waarin een deur naar de achtertuin is opgenomen. Op de verdiepingen hierboven liggen de balkons, die per woning een brede gevelopening met openslaande deuren tussen zijlichten bevat. De aan elkaar grenzende balkons (per twee) van de vier middelste woningen worden van elkaar gescheiden door een gemetseld scheimuurtje. De balkons hebben ijzeren balkonhekken. Tussen deze gevelpartijen staat een voor telkens twee woningen bestemd volume van twee bouwlagen onder een plat dak. In beide bouwlagen zijn deze uitbouwen op de hoeken voorzien van om de hoek gaande vensters. Aan de achterzijde is een lage uitbouw (schuurtje) met plat dak tegen dit volume aangebouwd: deze zijn merendeels en soms herhaaldelijk gewijzigd en vallen buiten de bescherming. De rechter woning is aan de achterzijde bovendien voorzien van een lage uitbouw onder schilddak. Boven de uitbouw is op de verdieping een met een glas-in-loodraam ingevuld venster geplaatst. In het dakschild boven de achtergevel ligt een over bijna de gehele breedte van de kap doorgetrokken ‘dakkapel’ met plat dak en reeksen van vier ramen tussen houten penanten. De op de Jacob Catsstraat gerichte, rechter kopgevel met de entree van Fonteinstraat 9f verschilt sterk van de linker kopgevel. De oorspronkelijk opengewerkte hoek op de begane grond is later dichtgezet. Op de bestektekening staat tot voorbij de voordeur een pergola-achtige constructie, zoals tegen de voorgevel. Hiervan resteert nu alleen nog een balk met inkepingen rechts naast de deur. De centraal in de gevel geplaatste entree is evenals de andere voordeuren een rondboogvormige deur met vierdelig deurlicht. De deur staat hier tussen zijlichten met glas-in-lood en onder een later toegevoegde, op schoren rustende luifel met lessenaardak. Links van de entree staat een ondiepe erker met een roedeverdeling in de ramen van de schuine zijden. Rechts van de entree is een klein venstertje met glas-in-loodraam in de gevel opgenomen. Boven de entree staat een hoog, tot onder het dakoverstek doorgetrokken traplicht met kleurrijk glas-in-lood in een stalen raam met roedeverdeling. Links op de verdieping bevinden zich een veld van decoratief metselwerk, dat een voortzetting is van de balkonbalustrade van de voorgevel, en een venster met tweedelig raam. De rechter hoek is op de verdieping hoger opgetrokken in de vorm van een schoorsteen. Rechtsachter loopt de gevel op de begane grond door in de gevel van een al eerder genoemde, onder schilddak staande schuur. De woningen zijn voorzien van een voortuintje, dat van de openbare weg was afgescheiden door muurtjes. De woningen Fonteinstraat 7 en 9d t/m f bezitten deze oorspronkelijke erfscheiding in de vorm van gemetselde muurtjes aan weerszijden van het toegangspad nog. Deze zijn weliswaar van cultuurhistorische waarde, maar vallen niet onder de bescherming. Interieur: De ruimtelijke indeling en interieurafwerking van de woningen verkeren in wisselende mate in de oorspronkelijke staat. Ze zijn wel van cultuurhistorisch belang, vanwege de samenhang met het exterieur, maar vallen buiten de bescherming.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Middenstandswoning | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Woonfunctie | Woningen en woningbouwcomplexen | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Fonteinstraat | 9 | d | 8913CT | – | – | – | – |
Inleiding
HERENHUIS in 1905-'07 in Overgangsstijl gebouwd op de hoeken van de Westersingel, de Fonteinstraat en aan de achterzijde van de Elisabethstraat naar ontwerp van architect Hendrik Kramer.
Inleiding