Nieuweburen 118
Pand met verdieping onder hoog zadeldak tegen topgevel met verminkte toppilaster. Op de hoek van de Breedstraat.
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Pand met een waarschijnlijk vroeg-negentiende-eeuws uiterlijk om een mogelijk oudere kern. Een oudere kern is niet onaannemelijk, gelet op de situering van het pand in een deel van de historische stad dat al in de late Middeleeuwen volop tot ontwikkeling was gekomen. De vroeg-negentiende-eeuwse datering is gebaseerd op de neoclassicistische kenmerken en ook op de schuiframen in de achtergevel met een voor de periode rond en kort na 1800 gangbare roedeverdeling. Het pand is vermoedelijk in de gehele negentiende eeuw in gebruik geweest als slagerij met bovenwoning. Uit de kadastrale minuutplans van Leeuwarden, die in 1825 zijn vervaardigd (zie Kadastrale Atlas fan Fryslân uit 1832), blijkt dat het pand in dat jaar (als “Huis en Erf”) in handen was van slager Hermanus Lensing. Het minuutplan laat zien, dat het bebouwde oppervlak op dat moment al de omvang had, die het nog steeds heeft, zodat voorzichtig de conclusie kan worden getrokken, dat het huidige pand er al vóór 1825 stond. Wat de functie betreft, staat gebruik als slagerij ook vast vanaf de late negentiende eeuw tot aan de Tweede Wereldoorlog: in 1880 werd een hinderwetvergunning afgegeven voor de slagerij van H. Ramkema, in 1896 dienden de slagers Herman Schaap en Joh. Davids van der Pol een aanvraag voor een hinderwetvergunning in en in de jaren-1920 bevond zich hier de paardenslagerij met slagerswinkel van Fokke Anema. In 1937 is door architect W.B. van der Kooi een verbouwing aan het pand uitgevoerd en veranderde naar alle waarschijnlijkheid de bestemming in bakkerij. In 1940 was het pand in gebruik als bakkerij van A. Fokkema. Het pand is gebouwd in een voor de vroege negentiende eeuw gangbare trant met neoclassicistische stijlkenmerken. De bescherming geldt het exterieur en (de genoemde) delen van het interieur. Exterieur: Het pand is opgetrokken vanuit een vrijwel rechthoekige plattegrond en staat met twee bouwlagen onder een afgeknot schilddak met de originele, gesmoorde holle pannen. De gevels zijn opgemetseld in schone baksteen en bevatten recht gesloten gevelopeningen. De voorgevel is een lijstgevel en heeft een winkelpui met gepleisterde plint en een houten puibalk (XIX). Rechts van het midden bevindt zich de entree naar de winkel. De winkeldeur met glas-in-lood bovenlicht staat links van een boven een rollaag staand etalagevenster met een tweedelig, eveneens met glas-in-lood ingevuld bovenraam. Links van de deur bevindt zich een brede etalage met zesdelig etalageraam, waarvan de drie bovenramen eveneens glas-in-lood bevatten. Het middelste deel van het venster bevatte ooit een deur. Op de verdieping staan vier vensters met zesdelige schuiframen. De gevel wordt beëindigd door een houten hoofdgestel met profiellijst en uitkragende kroonlijst met bloktand. In het voorste dakschild staat een houten dakkapel met vleugelstukken en plat dak met uitkragende profiellijst. De blinde, ooit verhoogde linker zijgevel is grotendeels opgetrokken in gele baksteen en wordt geleed door een uitgemetselde ‘liseen’. De achtergevel is deels gepleisterd. Op de begane grond bevinden zich een venster met T-raam en twee stel openslaande deuren met bovenlicht. De rechter deuren, elk met driedelig deurlicht, zijn hoger en staan tevens onder een geprofileerd kalf. De vensters op de tweede bouwlaag bevatten originele schuiframen met een roedeverdeling (bovenramen 1x3, onderramen 4x3) en hebben houten lekdorpels {XIX-A). De gevel wordt beëindigd door een geprofileerde kroonlijst. Interieur: In het inwendige van de winkelwoning zijn belangrijke onderdelen van de historische structuur en waardevolle onderdelen bewaard gebleven, waarvan sommige mogelijk dateren van voor de negentiende eeuw. In de ongedeelde winkelruimte zijn geen elementen bewaard gebleven die herinneren aan de oorspronkelijke inrichting. De via een gang bereikbare ruimte linksachter de winkel was voorheen in gebruik als bakkerij met erboven een meelzolder. De bakkerij en de werkruimte ernaast zijn door middel van een rondboogvormige muuropening met elkaar verbonden. Deze werkruimte bevat nog een schouw met een negentiende-eeuwse houten schoorsteenmantel (XIXa, of mogelijk iets ouder), waarvan het fries onder meer is versierd met florale decoraties. Een fraaie houten trap met tussenbordessen voert van de begane grond naar de woonverdieping en door naar de zolder. De trap heeft een rijk versierde trappaal (mogelijk ouder dan negentiende-eeuws) en eenvoudige gedraaide balusters, waarop een geprofileerde handlijst ligt. Aan de overloop staan paneeldeuren binnen een geprofileerde omlijsting. Op de verdieping is in de voorkamer weinig van het negentiende-eeuwse interieur bewaard gebleven. In de achterkamer bevinden zich nog de oorspronkelijke houten vloer, delen van een stucplafond en een schouw met een schoorsteenmantel van natuursteen en een geprofileerde houten kroonlijst. Op de zolderverdieping is de meidenkamer nog herkenbaar aanwezig. Een houten wand tussen het trappenhuis en de zolder is voorzien van een getoogde opening. De opgeklampte deuren op de zolder zijn nog voorzien van houten knoppen. De kapconstructie en het dakbeschot zijn voor een belangrijk deel in het zicht gelaten.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Woonhuis | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Winkelfunctie | Woningen en woningbouwcomplexen | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Breedstraat | 52 | – | 8911GJ | – | – | – | – |
Pand met verdieping onder hoog zadeldak tegen topgevel met verminkte toppilaster. Op de hoek van de Breedstraat.
Isr. SYNAGOGE. In 1865 herbouwde enig nog gespaard synagoge-gebouw in Friesland. Gevel in strak metselwerk geleed door middenrisaliet; halfcirkelvormige gesloten vensters; stichtingsstenen.
Vier traveeën breed pand waarvan de linkerhelft onderkelderd is XVII. Vier gevelstenen; zes zesruitsvensters.