Monumenten in Zaandam
Huis met ingezwenkt van zijmeanders voorzien voorschot boven een bakstenen pui, XIXa. Ingang met bovenlicht tussen gegroefde pilasters.
Bakstenen huis, XIX, bestaande uit twee vleugels met schilddak, haaks op elkaar en een vlak afgedekt gedeelte in de binnenhoek. Gevelsteen met Anno 1726 en de voorstelling van een arend en drie gebeeldhouwde omlijstingen van ovale vensters; herbezigd.
Grotendeels houten huis met verdieping en schilddak, XVIII. Bakstenen lijstgevel met middenrisaliet, waarin een omlijste ingang met bovenlicht.
Huis in L-vorm; de linkervleugel van hout met ingezwenkt voorschot, versierd met zijmeanders en een bekronend fronton en opzij een dakkapel; de rechtervleugel met bakstenen voorgevel, een hoekvenster en een ingang tussen pilasters, XIX A.
Herenhuis, XVIIIb, gebouwd voor de reder Nicolaas Calf. Bakstenen voorgevel met rijk versierde hogere middenpartij in régence- en Lodewijk XV-stijl, en zijtraveeën met houten attiekverdieping. IJzeren stoephek.
Gebouw van de Kamer van Koophandel. Fraai herenhuis, laat 19e eeuws.
Westzijderkerk. Kruiskerk, gebouw van 1638-'40, en in 1672 en 1680, resp. in westwaartse en oostwaartse richting verlengd. Sierlijk houten torentje in gotische trant op de kruising. Gevels met bekronende frontons en een geleding die doet denken aan de trant van Vingboons.
Doopsgezinde Vermaning. Houten gebouw met schilddak, opgetrokken in 1687,in 1862 voorzien van een bakstenen voorbouw met portalen en vergaderzaal. Inwendig aan drie zijden galerijen. Orgel met Hoofdwerk en Bovenwerk, in 1782 gemaakt door J.P. Kunckel. Kerkbanken, XVII.