Alle monumenten springlevend! Het Restauratiefonds heeft voor elk monument een passende financiering. Bezoek Restauratiefonds.nl
Herbestemming.nu helpt initiatiefnemers van herbestemmingen met kennis, praktijkvoorbeelden en een netwerk van specialisten. Bezoek Herbestemming.nl

De Hoge Sluis, Beesd

Rijksmonument
Monumentnummer:
530037
De Hoge Sluis
Beesd
Afbeeldingen toevoegen

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Voeg uw verhaal toe

Beschrijving

Omschrijving onderdeel 28: BOERDERIJ 'DE HOGE SLUIS'.

In een bocht van de Appeldijk aan de Linge ligt een 18de-eeuwse bakstenen boerderij van het hallehuistype met dwars geplaatst woonhuis (krukhuis), die al in de 15de-eeuwse pachtboeken van Mariënwaerdt genoemd wordt. Oorspronkelijk lag het goed aan een aftakking van de Linge, die met een zijtak het klooster omsloot en waarvan thans een sloot gelegen voor het voorhuis (west) resteert. Het op rechthoekige grondslag opgetrokken woonhuis met gedeeltelijk gepleisterde plint bestaat uit één bouwlaag en een kapverdieping onder een met rode pannen gedekt zadeldak tussen topgevels met een gemetselde schoorsteen op de nok. De naar de weg gekeerde drie-assige voorgevel (zuid) heeft links een toegangsdeur met zesruits bovenlicht, rechts daarvan twee negenruits vensters en in de top -met vlechtingen- een twintigruits venster; in de oostgevel meerruits vensters. De vensters hebben hardstenen lekdorpels.

De op rechthoekige grondslag opgetrokken stal is overkapt door een rieten wolfdak en heeft een uitgebouwd, onderkelderd verdiepingloos voorhuis onder een met rode pannen gedekt schilddak waarvan de nok lager ligt dan die van de stal. In het voorhuis en uitbouw bevinden zich vernieuwde meerruits vensters. De zuidelijke zijgevel heeft drie kleine stalvensters; de noordelijke zijgevel heeft een kelderdeur in het voorhuis en het achterhuis (stal) een deels opgetild dak rustend op een nieuwere gevel waarin twee loopdeuren met een vierruits zijlicht en twee vierkante vensterlichten zijn aangebracht. De symmetrisch ingedeelde achtergevel (oost) met vlechtingen heeft dubbele deeldeuren onder een tot een latei gedichte segmentboog geflankeerd door een rondboog stalvenster en loopdeur.

Waardering

De BOERDERIJ 'DE HOGE SLUIS' behorend tot de historische buitenplaats Mariënwaerdt is van algemeen belang:

- wegens de ouderdom;

- als voorbeeld van een 18de-eeuws boerderij-ensemble:

- als onderdeel van een historisch gegroeid stedenbouwkundig en landschappelijk gebied;

- wegens de beeldbepalende ligging aan de Appeldijk;

- wegens de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Bron: Rijksmonumentenregister

Specificaties

Monumentnummer:
530037
Artikel ZKP:
rijksmonument
Provincie:
Gelderland
Gemeente:
West Betuwe
Plaats:
Beesd
Bron: Rijksmonumentenregister

Complex eigenschappen

Complexnaam:
Mariënwaerdt
Complexnummer:
513559
Complex beschrijving:

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde HISTORISCHE BUITENPLAATS MARIËNWAERDT met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), DIENSTGEBOUW (3), GRAFZERK (4), TUINMUUR (5), KOUDE BAKKEN (6), POMP (7), DRUIVENKAS (8), KAS (9), PRIEEL (10), DIENSTWONINGEN (11), BOERDERIJ 'NIEUWE BOUWING' (12), SCHUUR (13), TWEE KAPBERGEN (14A en 14B), BOERDERIJ 'ABTSBOUWING' (15), BOERDERIJ 'LINGENHOF' (16), VLOEDSCHUUR (17), HOUTEN SCHUUR (18), WOONHUIS (19), BOERDERIJ 'DE HOGE SPIJCK' MET AANGEBOUWD BAKHUIS (20), KAPBERG (21), BOSWACHTERSWONING 'PRINKEL' (22), TOEGANGSHEK (23), BOERDERIJ 'DE MOUWE' (24), VLOEDSCHUUR 25), KAPBERG (26A) en HOOIBERG (26B), BOERDERIJ 'DE LAGE SLUIS' (27), BOERDERIJ 'DE HOGE SLUIS' (28), SCHUUR (29), SLUIS (30), VLOEDSCHUUR (31), BOERDERIJ DE NEUST (32).

Ten oosten van het dorp Beesd aan de Linge ligt de historische buitenplaats Mariënwaerdt ter plaatse van de in 1129 gestichte Praemonstratenserabdij Mariënwaerdt. Dit klooster, bestaande uit een uitgebreid complex van gebouwen met kerk en klokkentoren, werd tussen 1566 en 1567 verwoest en afgebroken. De goederen werden daarna beheerd door het Kwartier van Nijmegen. In 1704 verhief de Landdag Mariënwaerdt tot een heerlijkheid met hoge, middelbare en lage jurisdictie om het goed beter te kunnen verkopen. Graaf van Bylandt kocht de plaats in 1734 en liet tussen 1734 en circa 1790 op het terrein een buitenhuis bouwen, met gebruikmaking van restanten van de abdij. Aan de noordoostzijde van het huis werd een parkbos met slingerlanen aangelegd.

Een overzichtskaart uit circa 1624 (aanwezig op het huis) en een kaart van landmeter Bajonville uit 1664 tonen de omgrenzing, de percelering, de ligging van de goederen en de lanenstructuur van het oude kloostercomplex, zoals thans nog gaaf bewaard en in één bezit is gebleven.

Op deze gronden is in de achttiende eeuw de buitenplaats gesticht, waarvan de markante kern gevormd wordt door de omgeving van het huis met parkbos, moestuin en toegangslaan, geflankeerd door weilanden en doorsneden door twee dwarslanen. De verwevenheid van de buitenplaats met het oude kloostergoed (thans landgoed) is kenmerkend en vrij uniek te noemen.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. Aan de zuidkant is de Linge de begrenzing. Aan de oostkant vormt de Bisschopsgraaf de begrenzing: de watergang waarover de bisschop van Utrecht klooster Mariënwaerdt kon bereiken.

Waardering van het complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS MARIËNWAERDT is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:

- wegens de ouderdom;

- wegens de ontwikkelingsgeschiedenis;

- wegens de middeleeuwse restanten van het abdijencomplex;

- wegens de gaaf bewaard gebleven historische infrastructuur;

- wegens het 18de-eeuwse hoofdgebouw in classicistische stijl;

- wegens de aanleg in landschapsstijl en het moestuinensemble;

- wegens de inpassing in en de samenhang met het omringende landschap;

- wegens de visuele samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Bron: Rijksmonumentenregister
Voeg uw verhaal toe

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Boerderij(M1) Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Marienwaerdt Appeldijk 1 – 4153 RV Beesd – – Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
– C 557 – Beesd
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) – Hallehuisboerderij
Bron: Rijksmonumentenregister

Tijdlijn De Hoge Sluis

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.
Voeg een verhaal toe over dit monument

Andere monumenten in de buurt