Omschrijving van het complex
Het complex HISTORISCHE BUITENPLAATS MILDENBURG EN 'T REIGERSNEST is als zodanig vanaf 1919 ontstaan uit een afsplitsing van circa de noordoostelijke helft van een buitenplaats, die in zijn totaliteit voordien bekend stond onder de naam Mildenburg. Volgens nu bekende bronnen is de geschiedenis van Mildenburg te herleiden tot 1699. In het laatstgenoemde jaar wordt huis Mildenburg, dat toen waarschijnlijk uit een eenvoudige hofstede bestond, met schuur, bos en boomgaard verkocht. In 1724 kwam het goed in bezit van baron Diederik van Leijden, die de hofstede liet afbreken en er een onderkelderd rechthoekig en een enkele bouwlaag hoog landhuis onder omgaand schilddak liet optrekken. Wellicht met afbraak van de oude hofstede of met afbraak van de al aan het einde van de 16de eeuw gesloopte burcht van Oostvoorne werd even ten westen van de huisplaats de huidige nog bestaande uit kloostermoppen opgebouwde moestuinmuur opgetrokken. Het huis Mildenburg werd in 1947 gesloopt. In de periode van Diederik van Leijden en diens zoon Helenus Willem werd het grondgebied aanzienlijk uitgebreid en werd een grootschalige formele aanleg gerealiseerd. Deze aanleg is zichtbaar op een gedetailleerde kaart van de buitenplaats uit 1785. Deze aanleg is in structuur tot op heden voor een groot deel herkenbaar gebleven en bestaat uit de open huisplaats, aan de achter (west-)zijde afgesloten door een dubbele rij linden waarachter een imposante dubbele eikenlaan als hoofdas, die tot aan de duinen voert, naar een (verdwenen) belvedère. Voorts zijn uit deze tijd nog enkele dwarslanen (eik) en de karakteristieke invulling van bosvakken met rabatten tussen de lanen herkenbaar. Ook de in curven verlopende eikenlaan - een van de enkele elementen in landschapsstijl op de kaart uit 1785-, die vanaf de hoofdas aan de westhoek van ''t Reigersnest ontspringt en die in de richting van het hoofdgebouw 't Reigersnest voert, alsmede enkele andere vroeg-landschappelijke elementen, zijn bewaard gebleven. Op de kaart is verder door middel van een cirkelvormige aanplant langs de Zwartelaan de fundering en het restant van de achtzijdige middeleeuwse vuurtoren aangegeven, die toen waarschijnlijk als romantisch ruïneus stoffage-object in het park stond opgesteld. De ruïne is in de loop der tijd overwoekerd en in 1964 wederom opgegraven. De kaart geeft voorts aan de ZW-hoek van het terrein een variant van een sterrenbos met lanen en bosvakken aan, dat een kopie blijkt te zijn van het labyrint op Versailles volgens een afbeelding van Ch. Perrault uit 1679. Van dit sterrenbos zijn in het park enkele laangedeelten bewaard gebleven. De zuidzijde van dit lanenstelsel werd omstreeks 1900 geofferd aan stedelijke uitbreiding van Oostvoorne en is in het stratenpatroon nog gedeeltelijk terug te vinden. Tussen 1814, wanneer na een openbare verkoop de buitenplaats wordt verkocht aan de familie Lette, en 1832 (Kadastraal Minuutplan), vond er een verdere verlandschappelijking van het park plaats. De huisplaats Mildenburg kreeg zijn huidige druppelvormige structuur, in het huidige park van 't Reigersnest werd een niervormige vijver met omringende glooiende heuvelpartijen aangelegd, het bos van het huidige Mildenburg werd verrijkt door een patroon van slingerpaden en slingerlanen en aan de grens tussen aanleg en duinen werd de manteling beplant met beuken: al deze elementen zijn in het park van Mildenburg en 't Reigersnest bewaard gebleven. In 1919 werd een gedeelte van Mildenburg aangekocht door de familie Hudig. In 1920 werd naar ontwerp van P. Vorkink en Jac. Ph. Wormser (leerlingen van Berlage) het huidige in Amsterdamse Schooltrant opgetrokken landhuis 't Reigersnest gebouwd, alsmede een tuinmanswoning en toegangshek in zelfde stijl. In 1930 kwam ook het overige deel van Mildenburg in handen van familie Hudig, die de hoofdas met parkdeel ten zuiden hiervan in 1938 weer verkocht. Sinds 1953 is de Stichting het Zuid-Hollands Landschap eigenaar van dit deel van het park. Bij de bouw van het nieuwe landhuis werd op zeer ingetogen wijze op het terrein van 't Reigersnest een nieuw park aangelegd, dat het gehele terrein ten noorden van de hoofdas van het park van Mildenburg beslaat. Rondom het landhuis werden enkele open ruimten geschapen voor de aanleg van sierweiden met borderbeplanting en in curven verlopende zandpaden en voor de aanleg van cirkelvormige een oprit. Voorts werden op strategische plaatsen een aantal sierbomen geplant waaronder een Chinese mammoetboom, water- en moerascypres, bruine beuk, paardekastanje en vleugelnoot. Naar de mode van die tijd, waarin het oorspronkelijke landschap deel van de aanleg kon gaan uitmaken, werd ook het duinlandschap in de aanleg betrokken: op een duintop verrees eveneens in Amsterdamse Schooltrant naar ontwerp van P. Vorkink en Jac. Ph. Wormser een duinkoepel, die via slingerpaden in het duinlandschap bereikbaar was (koepel werd afgebroken door de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog). De basis van deze nieuwe tuin- en parkaanleg op 't Reigersnest is uit een samenwerking tussen de architecten Wormser en Vorkink en de toenmalige eigenaar tot standgekomen.
Het complex HISTORISCHE BUITENPLAATS MILDENBURG EN 'T REIGERSNEST bestaat uit de volgende onderdelen: HOOFDGEBOUW 'T REIGERSNEST (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG MILDENBURG EN 'T REIGERSNEST (2), TUINMANSWONING 'T REIGERSNEST (3), HOUTEN TOEGANGSHEK 'T REIGERSNEST (4), MOESTUINMUUR MILDENBURG (5), FUNDERING EN RESTANT VUURTOREN LANGS ZWARTEWEG (6).
De omgrenzing van het complex alsmede de locatie van de complexonderdelen staan op de bij de bescherming behorende kaart aangegeven.
Waardering van het complex
De HISTORISCHE BUITENPLAATS MILDENBURG EN 'T REIGERSNEST is in cultuurhistorisch opzicht van algemeen belang;
- vanwege de grootschaligheid en ouderdom van het park Mildenburg en 't Reigernest met herkenbare aanleg uit de 18de eeuw en eerste helft 19de eeuw in formele en landschappelijke stijl
- vanwege gaafheid en in architectonisch opzicht grote kwaliteit van het in Amsterdamse schoolstijl opgetrokken landhuis 't Reigersnest met tuinmanswoning en toegangshek in dezelfde stijl.
