Omschrijving onderdeel 2: HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG uit de eerste helft van de 19de eeuw behorende bij kasteel Elsloo.

De 19de-eeuwse landschappelijke aanleg strekt zich uit ten zuiden van kasteel Elsloo. De omgrenzing van de historische buitenplaats volgt met uitzondering van de noordgrens die van het beschermde dorpsgezicht Elsloo. Voor een nauwkeurige aanduiding van de omgrenzing wordt verwezen naar bijgevoegde kaart. De aanleg vertoont een langgerekte vorm en is ingedeeld met gemengd loofbos, natuurlijke watervalletjes, bronnen en vijvers die door de Hemelbeek met elkaar worden verbonden. De Maashelling sluit aan de oostzijde de parkaanleg af en de dijk langs het Julianakanaal de westkant. Slingerende paden lopen in het dal van de Hemelbeek en op de Maashelling; de noordelijk gelegen paden zijn geasfalteerd, de zuidelijke onverhard. Vanaf de paden heeft de wandelaar op verschillende lokaties boeiende uitzichten op het kasteel, over de vijvers, gazons en op de Maashelling. Verder biedt de aanleg ruimte aan grazige hellingen (ten oosten van de Hemelbeek, aan de voet van het hellingbos), grasland (op beide oevers van de Hemelbeek) en een zich in oostelijke richting uitstrekkende gazon met beuk en plataan. In westelijke richting belet de volumineuze dijk van het Julianakanaal enigszins het panoramisch genoegen. Slechts vanaf de Maashelling bestaat de mogelijkheid over de dijk in westelijke richting te kijken. Het park is een gemengd loofbos cq. hellingbos. In het voorjaar bloeien er aronskelk, bosanemoon, daslook, helmbloem, rapunzel, speenkruid; in het hellingbos groeit een zeldzame moerasflora vanwege de vele bronnen die er ontspringen. Aan de zuidzijde gaat de parkaanleg geleidelijk over in het stroomgebied van de Hemelbeek en bestaat een visueel-diffuse transgressiezone tussen parkaanleg en "vrije" natuur, zijnde het Bunderbos. Een architect van de 19de-eeuwse landschappelijke aanleg is niet bekend. Op de plaats van de vroegere Franse stijltuin is in 1969 een educatieve kruiden- en heemtuin van circa 50 grote en kleine perken ter grootte van bijna 1 ha ingericht onder leiding van plantenkenner P. Habets; de kruiden- en heemtuin maakt geen onderdeel uit van het beschermde park.

Waardering

DE HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG uit de eerste helft van de 19de eeuw behorende bij kasteel Elsloo is van algemeen belang wegens:

- de ouderdom;

- zowel de zelfstandige tuinhistorische waarde als de complementaire tuinhistorische waarde ten opzichte van kasteel Elsloo;

- het voor Nederland zeldzame verschijnsel van een hellingbos als substantieel onderdeel van de totale historische tuin- en parkaanleg;

- het totale en rijk geschakeerde ensemble van historische ervarings- en belevingsmomenten dat, al wandelend, zich aan de beschouwer presenteert.