Inleiding

Het SLUISWACHTERSHUISJE behorende bij het gemaalcomplex 'Buma' werd gebouwd in 1939-1941 in opdracht van Rijkswaterstaat, Afdeling Rijksdienst IJsselmeerpolders (R.IJ.P.). Het ontwerp voor de in een functionalistische stijl opgetrokken behuizing van het sluiswachtershuisje, zowel als de ontwerpen voor het gemaal en de andere complexonderdelen was van ir. D. Roosenburg (Den Haag). Verantwoordelijk voor de constructie van het complex was de Dienst der Zuiderzeewerken afdeling Noordoostpolderwerken. Het afwerken van het aan het bovenhoofd van de sluis, tegenover de schotbalkenloods staande sluiswachtershuisje en de overige gebouwen werd in 1940 gedaan door de fa. Rietveld & Verdoorn's Aannemersbedrijf uit Papendrecht. De sluis kon worden gebruikt door de scheepvaart vanaf 10 november 1940.

Omschrijving

Vanuit een rechthoekige plattegrond, in baksteen boven een betonnen onderbouw opgetrokken sluiswachtershuisje. Het huisje staat onder een met verbeterde Hollandse pannen gedekt, uitkragend zadeldak, waarvan de nok langer is dan de dakvoeten en ruime overstekken aan de kopse zijden vormt. De naar de polder gerichte zijde van de betonnen onderbouw bevat een deur met een zijlicht aan weerszijden. De achterzijde ligt meer op dijkniveau, waar de onderbouw slechts een klein deel van de gevel toont. De onderbouw is blind aan de linker kopse zijde. De andere kop wordt grotendeels bedekt door een trap. De gemetselde bovenbouw heeft aan de polderzijde een brede, erkerachtige vensterpartij die om de hoek loopt en ook de rechter kopgevel (sluiszijde) en een deel van de achterzijde beslaat. De vensterpartij voorziet in een ruim blikveld en is voornamelijk georiënteerd op de sluis. De vensterpartij is voorzien van schuin geplaatste ramen onder met de gevel verbonden lessenaarsdakjes. Het rechter deel van de achtergevel bevat een onder een rollaag staande deur en een rond venster met houten lijst. Het terugliggende linker deel bevat een deel van de om de hoeken lopende vensterpartij. De linker kopgevel bevat drie smalle, tussen rollaag en betonnen onderdorpels staande vensters. Het inwendige van het huisje valt buiten de bescherming van rijkswege.

Waardering

Het sluiswachtershuisje is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en de architectuurhistorische waarde.

- Het sluiswachtershuisje heeft cultuurhistorische waarde omdat de bouw ervan het begin van de Noordoostpolder markeert en het derhalve tot de oudste nog bestaande bouwwerken in de Noordoostpolder behoort.

- Het huisje heeft architectuurhistorische waarde vanwege de specifieke, voor de bouwtijd karakteristieke vormgeving en constructie en als belangrijk werk uit het oeuvre van een vooraanstaand architect.

- Het huisje heeft ensemblewaarde vanwege de bijzondere visuele en functionele samenhang met de overige onderdelen van het complex en de locatie.

- Het sluiswachtershuisje is van belang vanwege de herkenbaarheid en de gaafheid.