Inleiding.

Centraal op het Mariaplein te Helden-Dorp staande POMP uit 1865, gegoten
door ijzergieterij Giesbers en Van Deun. Stilistisch vertoont de waterpomp
invloeden van de Neo-Renaissance. IJzergieterij Giesbers en Van Deun was
gevestigd in Roermond, halverwege de negentiende eeuw de tweede
industriestad van Limburg. De firma Giesbers en Van Deun goot indertijd voor
diverse gemeenten waterpompen. Hiervan zijn er thans nog maar enkele bewaard
gebleven. Na een renovatie in de jaren negentig van de twintigste eeuw,
waarbij het binnenwerk van de waterpomp werd verwijderd, heeft de voorheen
verplaatste pomp haar oorspronkelijke situering op het plein teruggekregen.
Indertijd betrok ze haar water van een nabijgelegen, ruim zes meter diepe
welwaterput. Het oorspronkelijk zo waterrijke Mariaplein staat in de
volksmond nog steeds bekend als 'De Pool' (waterkuil, waterplas).

Omschrijving.

De ranke, gietijzeren waterpomp beslaat een vierkante plattegrond met
afgeschuinde hoeken en is opgebouwd uit een breder tweedelig basement, het
pomplichaam en een bekronende hoed met groot overstek. Voor de pomp ligt een
gefrijnde hardstenen waterbak. Basement en hoed zijn omzoomd met
sierlijsten. In het basement het opschrift 'VAN DEUN / ROERMOND / 1865'. Het
versoberde pomplichaam bestaat uit casementen. Aan de voorzijde een
decoratieve zwanenhoofdkraan, aan de zijkant de zwengel met gebogen
handgreep. De hoed wordt bekroond met een palmet.

Waardering.

De pomp aan het Mariaplein is van algemeen belang. Het object heeft
cultuurhistorische waarden als uitdrukking van de historische collectieve
watervoorziening en als herinnering aan de ijzergieterijen en industriële
ontwikkeling van Roermond in de tweede helft van de negentiende eeuw.
Daarnaast is het object van belang voor de typologische ontwikkeling van
Limburgse dorpspompen. Het object bezit kunsthistorische waarde vanwege de
esthetische kwaliteiten van het ontwerp en de sierlijke detaillering van met
name de zwanenhoofdkraan. Het object bezit ensemblewaarde vanwege de
karakteristieke stedenbouwkundige ligging centraal op het dorpsplein van
Helden-Dorp. Het object bezit zeldzaamheidswaarde als voorbeeld van thans
nog maar sporadisch bewaard gebleven, maar ooit in serie geproduceerd
straatmeubilair, en als relief van de geschiedenis van de
drinkwatervoorziening.