Inleiding
Complex "Landhuis Oud-Bussem" bestaande uit vijf onderdelen: HISTORISCHE PARK- EN TUINAANLEG, LANDHUIS, DIENSTWONING, GARAGE en HEKPIJLERS. De buitenplaats Oud Bussem is als hofstede gesticht in de 16de eeuw, maar heeft door ontwikkelingen in parkaanleg en bebouwing in de 19de en 20ste eeuw het huidige aanzien verkregen. De nabijgelegen 18de-eeuwse hallenhuisboerderij aan de Flevolaan, die onderdeel uitmaakt van het complex "Melkerij Hofstede Oud-Bussem", is een opvolger van de 16de-eeuwse hofstede. Waarschijnlijk is in de 18de eeuw op ongeveer de huidige lokatie een landhuis gebouwd. Rond 1800 is rond het huis en in het zuidelijk deel van het Bikberger bos een vroege landschappelijke aanleg gerealiseerd, mogelijk naar ontwerp van J.D. Zocher sr. In 1825 kocht Abraham Bredius de buitenplaats toen 107 ha groot en hij wist het landgoed tot zijn dood in 1863 te vergroten tot 306 ha. Hij gaf in het midden van de 19de eeuw opdracht om ook de nog bestaande formele sterrenbossen van het landgoed in landschapsstijl te transformeren. In 1902 werd het gedeelte van het landgoed met de oude hofstede en het landhuis bij veiling verkocht aan Joannes van Woensel Kooy, die bij de oude boerderij in 1903 de proefboerderij "Melkerij Hofstede Oud-Bussem" stichtte, waarvoor K.P.C. de Bazel het ontwerp maakte. In 1908 en 1909 werden delen van het landgoed verkocht ten behoeve van de ontwikkeling van villaparken; het herenhuis met park en daarachter gelegen bos Bikbergen werd aangekocht door de NV Onroerend Goed Exploitatie Maatschappij "Het Bosch van Bredius".
In 1910 maakte L.A. Springer een ontwerp voor de park- en tuinaanleg rond het huis waarbij hij enkele bestaande oudere lanen en bomen als basis gebruikte. In 1930 kwam het landhuis en bijbehorend park in handen van de heer P. van Leeuwen-Boonkamp. Hij liet op de plaats van het oude landhuis in 1930 naar ontwerp van de architect prof. dr. ir. D.F. Slothouwer het huidige huis in historiserende trant bouwen. In 1931 verkocht hij het bos van Bikbergen aan het Goois Natuurreservaat. Direct na de Tweede Wereldoorlog is het landhuis door de Staat der Nederlanden ingericht als opvangtehuis voor vluchtelingen. In 1950 werd het gebouw als kliniek in gebruik genomen en recentelijk is er een kantoor in gevestigd. N.B. De aangebouwde kliniek uit 1961-1962 is voor de bescherming van ondergeschikt belang.
Complexomschrijving
Het landhuis ligt centraal in de parkaanleg in de middenas van de als rechte toegangslaan aangelegde Oud Blaricummerweg. Het landhuis heeft een onregelmatig rechthoekige plattegrond met diverse aanbouwen en risalieten, gepleisterde gevels en telt twee bouwlagen en een zolderverdieping onder een kap. De dienstwoning en garage liggen noordelijk van het huis, de hekpijlers staan bij de entree van het terrein vanaf de Oud Blaricummerweg. De dienstwoning heeft een rechthoekige plattegrond en telt één bouwlaag onder een kap, de garage is opgetrokken in hout onder een kap. De parkaanleg wordt begrensd door de Oud Blaricummerweg in het zuiden, door de Flevolaan in het westen, door de Oud Bussummerweg in het oosten en het terrein van de voormalige modelboerderij "Hofstede Oud-Bussem" in het noorden.
Waardering
Het complex "Landhuis Oud-Bussem", bestaande uit een historische park- en tuinaanleg, landhuis, dienstwoning, garage en hekpijlers is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als representatief voorbeeld van een in oorsprong uit de 16de eeuw daterende buitenplaats die door ontwikkelingen in aanleg en bebouwing in de 19de en 20ste eeuw het huidige aanzien heeft verkregen. Het complex heeft hoge situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging in de landgoederenstrook in de noordflank van Het Gooi.
