Dorpsstraat 16, Oosterhout

Omschrijving

PASTORIE met TUSSENLID (B), bezit een vierkante plattegrond uitgelegd met een smalle rechthoek op een der hoeken. De gevels van de twee bouwlagen tellende pastorie zijn evenals die van de kerk, opgetrokken in baksteen (Noors verband) en draagt overeenkomstige, eerder vermelde detailleringen. Het zadeldak is belegd met shingles.

In de centrale as van de VOORGEVEL bevindt zich een inpandig portiek dat door een dubbele hardstenen latei wordt afgesloten waartussen twee gemetselde stijlen zijn gevat die de lichtopening in drieën verdeelt. De fraaie paneeldeur is omgeven door in drieën gedeelde boven- en zijlichten (type melkmeisje) waarin glas in loodruitjes. Het deurkozijn rust op hardstenen neuten en dito dorpel. De zijlichten zijn gevat tussen een streklaag en rusten op vensterdorpeltegels zoals dat voor alle vensters geldt. Op de verdieping bevindt zich een stolpraam onder 4x2-ruits bovenlicht. De topgevel eindigt met een venster met vier gekoppelde drieruits ramen waarvan alleen de buitenste als draairaam zijn uitgevoerd. Onder de kruin van de top herhaalt een driehoekig raampje de vorm van de gevelbeëindiging. Langs de schuine zijden van het dak komt een klimmend fries voor dat onder het driekante raampje door, aansluiting vindt. Links van de middenas komt per bouwlaag een driestrooksvenster voor, waarvan de zijramen draairamen betreffen. De 2x2- en 4x2-ruits bovenlichten zijn alleen op de begane grond in glas in lood uitgevoerd, zoals dat overigens voor het hele pand geldt. De rechterbeuk van de voorgevel bevat de vijfzijdige erker waarvan alleen de drie zijden aan de voorkant zijn beglaasd. Alleen zijramen zijn schuivend en hebben 3x2-ruits bovenlichten; het middenraam bevat 4x2-ruits bovenlichten. Op de erker sluit een balkon met gemetselde borstwering aan waarop balkondeuren onder een vierruits bovenlicht met ter weerszijden tweeruits door een horizontale roede voorzien zijlicht.

De LINKER ZIJGEVEL bezit drie vensterassen met identieke van 4x2-ruits bovenlichten voorziene stolpramen die verder als standaardtype zal voorkomen. Alleen begane gronds ontbreekt een stolpraam in deze verder evenwichtige gevelindeling.

De ACHTERGEVEL wijkt door de aanwezige serre, een tweelaags uitbouw en diverse venstertypen af van de voorafgaande en besproken gevels die zich kenmerkte door evenwichtige indelingen. De linkerzijde van de achtergevel bevat een uitbouw op rechthoekige plattegrond. Het platte dak is voorzien van een bakgoot met gesneden klossen. De voorzijde heeft drie stolpramen waarvan twee begane gronds (waarin, afwijkend van de standaard, glas in loodvulling in de bovenlichten ontbreekt) en het derde boven het linker op de verdieping. Op de linker zijkant sluit het tussenlid naar de kerk aan maar is verder tot aan het uitgebouwde schoorsteenkanaal blind uitgevoerd. De rechterkant bevat bovenaan twee ongelijke kleine lichtspleten. De middenas gevat tussen uitbouw en serre heeft links een meerruits deur en rechts een toiletraampje. Op de verdieping nemen twee lichtspleten met klapraampje de ruimte in. De serre rechts bezit in het midden dubbele, beglaasde deuren onder drieruits bovenlichten; boven de grote zijramen komen 4x2-ruits bovenlichten voor. De serre is drie vensterassen diep. Boven het platte dak (waarbij de borstwering ontbreekt) komt een identiek venster als in de voorgevel boven de erker voor. De topgevel is eveneens identiek aan de voorgevel.

Op de RECHTER ZIJGEVEL sluit het tussenlid aan dat van links gezien vooraf wordt gegaan door twee stolpramen. Op de verdieping komen drie stolpramen voor. Aansluitend het tussenlid zijn dubbele deuren met drieruits bovenlichten aanwezig.

Het TUSSENLID telt aan de straatzijde drie (moderne) ramen met oorspronkelijke 4x2-ruits, glas in lood bovenlichten. Alleen aan deze zijde is er een gemetselde borstwering aanwezig. In de hoek met de pastorie bevindt zich een deur onder drieruits bovenlicht. De tuinzijde van het tussenlid bezit nog wel twee originele stolpramen rechts. Naar de toren volgen een 2x3-ruits beglaasde paneeldeur en een stolpraam met 3x2-ruits bovenlicht. Geheel links is in de hoek van tussenlid en kerk een platgedekte uitbouw met per zijde een deur een 3x2-ruits bovenlicht.

Het INTERIEUR valt op door de gave ruimtelijke indeling en de bewaard gebleven waardevolle onderdelen. Vanuit de hal, die door vestibuledeuren met glas in loodraampjes van de gang voorzien van stucplafonds en betegelde lambrisering wordt gescheiden, zet zich begane gronds de betegelde vloer in het gehele huis, tussenlid, tot in de kerk voort. In de keuken bevindt zich een radiator met bordenwarmer, alle paneeldeuren in het huis zijn bewaard gebleven. In de kamer en suite komen schuifdeuren met glas in loodraampjes voor, alsook geornamenteerde stucplafonds. De kluis voor de kerkschatten is eveneens nog aanwezig. De bordestrap in de gang van het door glas in lood beschenen trappenhuis, bevat scheluw treden en een fraaie trappaal. De pastorie bevat drie kelders (bewaar-, kolen- en wijnkelder).

Waardering

PASTORIE en TUSSENLID, tegelijkertijd gebouwd met de kerk 1932-1935.

- Van architectuurhistorisch belang als voorbeeld van een goed en gaaf bewaarde pastorie in één dezelfde door het expressionisme beïnvloede stijl als de kerk.

- Van stedenbouwkundig belang vanwege zijn ligging aan de Dorpsstraat en vanwege de ensemblewaarde van de samenstellende onderdelen.

- Van cultuurhistorische waarde vanwege de bestemming die verbonden is met de religieuze ontwikkeling in Oosterhout.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
523907
Complexnaam
St. Leonarduskerk
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Het kerkcomplex St. Leonardus bestaat uit de volgende beschermde onderdelen:

- KERK (A)

- PASTORIE (B)

- H. HARTBEELD (C)

Kerk en pastorie zijn gebouwd van 1932-1935 in overwegend expressionistische stijl van de Amsterdamse School door architect Clemens Hardeman uit Oldenzaal. Kenmerkend is de toegepaste sobere baksteen bouwtrant met, hier, bescheiden siermetselwerk. Het kerkgebouw bezit door de diverse dakvlakken een duidelijke moderne expressiviteit terwijl daarentegen de toren weer door traditionele romano-gotische invloeden wordt bepaald. De afzonderlijke bouwmassa's laten in expressionistische vormentaal de achterliggende interne functies zien. De grootte van de raampartijen in de pastorie is vervolgens weer kenmerkend voor de enigszins ingetogen romano-gotische bouwstijl.

Kerk en pastorie, die met een tussenlid met elkaar zijn verbonden, zijn gebouwd ter vervanging van een oude kerk uit 1855 die was gesitueerd in de huidige achtertuin van de pastorie, naast het kerkhof. Het H.Hartbeeld ontworpen door J. Custers in kunststeen, is toen verplaatst. Kerk en pastorie zijn in het dorp Oosterhout gelegen op de hoek Dorpsstraat en Savenijelaan. De kerk, met Christusbeeld op het voorplein en de pastorie worden respectievelijk door het kerkplein en een tuin van de straat gescheiden. Aan de achterzijde bevindt zich het kerkhof en de achtertuin. Begraafplaats en aanleg van kerkplein en tuin met muur vallen echter niet onder de rijksbescherming. De Dorpsstraat eindigt in zuidelijke richting bij de dwars gesitueerde Waaldijk.

Omschrijving

De kerk ligt ten opzichte van de pastorie naar achter geplaatst en de gebouwen zijn uitgelegd op een samengestelde plattegrond. Het samenstel van gebouwen valt op door de vrije ligging en de markante, centraal gepositioneerde toren tussen de lagere door een zadeldak gedekte kerk en pastorie. Beide zijn in een door het expressionisme beïnvloede stijl opgetrokken. Detailleringen in buitengevels als een trasraam, muizetand en een klimmend fries in de topgevels en in het interieur gekleurde vloertegels komen in kerk, tussenlid en pastorie voor.

Complexwaardering

Het uit drie onderdelen bestaande complex van KERKGEBOUW en de middels een tussenlid verbonden PASTORIE is gebouwd in 1932 door de architect architect Clemens Hardeman. Het uit 1855 daterende H. HARTBEELD is afkomstig van de voorganger van de kerk.

- Het complex is van architectuurhistorische waarde vanwege de goed bewaard gebleven hoofdvorm, met bijzondere detailleringen Het complex is als goed voorbeeld van een parochiekerk met pastorie uit eind eerste helft van de 20ste eeuw gebouwd in een door het expresionisme beïnvloede stijl. De beschermde onderdelen vormen een waardevol ensemble dat gelijktijdig en in een zelfde samengestelde stijlvorm tot stand is gekomen.

- Van stedenbouwkundige waarde vanwege zijn prominente ligging in de dorpskern aan de belangrijke Dorpsstraat en de ensemblewaarde van de samenstellende onderdelen. Bovendien vormt dit complex door de afmetingen en silhouet een karakteristiek beeld in de dorpskern en valt het op door de kwaliteit van de bebouwing en de historisch-ruimtelijke relatie.

- Van cultuurhistorische waarde vanwege de bestemming die verbonden is met de religieuze ontwikkeling in Oosterhout.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Pastorie(F) Religieuze gebouwen Kerkelijke dienstwoning oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Dorpsstraat 16 6678 BH Oosterhout Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
L 1033 Valburg
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1932 1932 vervaardiging
Naar boven