Inleiding

Het VERENIGINGSGEBOUW van het type zondagsschool, genaamd Eben Haëzer, is in 1885 gesticht door de familie Hooft. In 1912 bouwde de in dat jaar opgerichte Stichting Eben Haëzer het catechisatielokaal met beheerderswoning, die niet bij de bescherming betrokken zijn. In de jaren vijftig verbouwde de Stichting het verenigingsgebouw tot gymnastieklokaal en vergaderzaal. Al eerder was het gebouw als zodanig in gebruik. Door de weeks werd het pand gebruikt door jongens- en meisjesverenigingen. Ook in jaren zeventig hebben wijzigingen plaatsgevonden. In jaren tachtig is het verenigingsgebouw intern ingrijpend verbouwd onder leiding van architect J. de Jong te Woudenberg.

Het verenigingsgebouw is gesitueerd op de hoek van de Schoutstraat en de Middenstraat, met de nok evenwijdig aan de Schoutstraat. Op de hoek bevindt zich een ijzeren spijlenhek. Het pand is gelegen tegenover de in oorsprong Middeleeuwse, laat-gotische kerk.

Omschrijving

Het verenigingsgebouw is in schoonmetselwerk opgetrokken vanuit een rechthoekige plattegrond. Het pand van één bouwlaag heeft een zadeldak. De gevels in kruisverband hebben een rondom aangebrachte gecementeerde en geschilderde plint en de gevel aan de Schoutstraat is voorzien van geblokte hoeklisenen. De tuitgevels hebben geprofileerde deklijsten en een keperboogvormige tuit. Op de tuit bevindt zich een piron bestaande uit een bol met een siersmeedijzeren spits. De gevelschouders zijn verrijkt met convex- en concaaf gevormde randen. De langsgevels zijn afgesloten met lijstwerk en uitkragende gootlijsten.

De langsgevel aan de Schoutstraat (westzijde) is door geblokte pilasters in drie traveeën onderverdeeld. In de linker travee bevindt zich een licht getoogd venster onder strek met een zesruits houten T-schuifraam en met houten lekdorpel. In de twee andere traveeën bevinden zich dito vensters met kruiskozijnen waarin vijftienruits schuiframen geplaatst zijn.

De kopse gevel aan de Middenstraat (zuidzijde) bevat een getoogd driedelig venster onder anderhalve strek met door roeden verdeelde schuiframen en rondboogvormige bovenramen. De strek is uitgevoerd met gecementeerde aanzetstenen en ruitvormige verbindingsstenen. Daarboven bevindt zich een gestuukt spaarveld met geprofileerde rand waarin de naam 'Eben Haëzer' aangebracht is. In de top bevindt zich een cirkelvormig, gecementeerd venster met stalen rozet. Rechts bevindt zich een gemetseld tussenlid, waarin zich de oorspronkelijke entree bevindt, met keperboogvormige, gecementeerde afsluiting. Op de punt bevindt zich een metalen akroterie. De keperboogvormige entree bevat een deur met tweedelig bovenlicht. De keperboog is deels gecementeerd. De kopse gevel aan de noordzijde bevat twee vensters met zesruits schuiframen. In het midden bevindt zich een gestuukt spaarveld met geprofileerde rand met opschrift '1885' en daarboven een keperboogvormig venster met een stolpraam.

De langsgevel aan de oostzijde bezit een aantal aanbouwen.

Het interieur heeft diverse wijzigingen ondergaan.

Waardering

Het verenigingsgebouw is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als uitwendig redelijk gaaf voorbeeld van een verenigingsgebouw van het type zondagsschool uit 1885 in de stijl van het Eclecticisme.

Het verenigingsgebouw heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de beeldbepalende ligging op de hoek van de Schoutstraat en de Middenstraat, tegenover de in oorsprong Middeleeuwse laat-gotische kerk.