Inleiding

Tweelaags R.K. PASTORIE van de H. Clemensparochie, gebouwd in 1910. De blokvormige pastorie is opgetrokken in Overgangsstijl.

Het gebouw ligt direct ten zuiden van het kerkgebouw.

Omschrijving

Het gebouw heeft een rechthoekige plattegrond, is twee bouwlagen hoog en heeft een platdak met schilden, waarop lei in Maasdekking is toegepast. De risalerende hoekpartij met hoge schoudergevel bepaalt het aanzien van de gevel. Tegen de risaliet is op de begane grond een driezijdig gesloten erker onder lessenaardak geplaatst. Het gedeelte van de gevel ter linkerzijde van deze risaliet bestaat uit twee vensterassen.

Rechts van de risaliet ligt een terugliggend en lager bouwdeel met het portiek, deels onder zadeldak met verbeterde Hollandse pannen. Twee op het dak geplaatste schoorstenen, alsmede een tweetal tegen het dakschild geplaatste met zinken pirons bekroonde dakkapellen, verlevendigen het silhouet.

De gevel is opgetrokken uit baksteen en heeft een hardstenen plint. De schoudergevel wordt bekroond door een hoge hardstenen trap, waarop een smeedijzeren windvaan is geplaatst. In het gehele pand zijn houten kruisvensters toegepast, voorzien van openslaande vensters met bovenlichten, rolluiken en kunststenen strekken. In de risaliet zijn afwijkende vensters: boven de erker is een samengesteld houten kruisvenster met de dubbele breedte van de overige vensters. Daarboven verrijzen drie smalle en hoge rondboogvensters. Het middelste venster heeft ongeveer de dubbele hoogte van de flankerende.

Het portiek is gevat in een tegen de zijgevel van het hoofdgebouw teniet lopende rondboog. In het portiek een gevelsteen met de inscriptie: "prim. lap. pos. / A. van Grinsven past. / A.J. Prinsen / AED. F. de Greef / H. Sanders / A. van Kemenade / 29 maart 1910. In het portiek ligt een granito-vloer en zijn een marmeren brievenbus en een schoenschraper in het metselwerk opgenomen. Het plafond is kruisvormig gestuct. Tegen de noordelijke gevel is een gerabatte houten serre op bakstenen plint aangebouwd. Het tot het oorspronkelijk bouwplan horende gebouwtje heeft een platdak.

De achtergevel heeft dezelfde kruis- en gekoppelde kruisvensters als in de voorgevel. Hier is in de openslaande delen van de vensters echter een extra regel aangebracht. Aan de achterzijde van de aanbouw met het portiek bevindt zich een voormalig koetshuis.

In het interieur zijn onder meer van belang: een tochtportaal met paneeldeur en gegraveerd glas, een aangrenzende, aan de zuidzijde van het gebouw gelegen spreekkamer, de in plattegrond kruisvormige hal met aan de zuidelijke zijde een glasin-lood-venster, voorstellende de Goede Herder , geflankeerd door engelen, de dito vensters in het trapportaal, voorstellende gestileerde bloemen, de kamer-en-suite aan de achterzijde van het huis, met paneelschuifdeuren. In de hal en de belangrijkste kamers is een met ijzer beslagen plafond met kooflijst. Bijzonder is dat het een licht reliëf heeft doordat het plaatijzer kruisvormig gestempeld is.

Waardering

De pastorie is van algemeen belang. Zij heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang voor de typologische ontwikkeling van de pastorie. Zij heeft architectuurhistorische waarde vanwege de stijl en de detaillering. Het gebouw heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere betekenis door de situering naast de kerk, nauw verbonden met de ontwikkeling/uitbreiding van Nuenen en vanwege de samenhang met de overige bebouwing aan het Park.