Complex eigenschappen

Complexnaam:

Begraafplaatshek e.d.

Complexnummer:

517031

Complex beschrijving:

Inleiding.

Op de r.-k. begraafplaats aan de Rietbeemdweg te Schijndel bevinden zich vijf objecten die voor bescherming in aanmerking komen: het BEGRAAFPLAATSHEK, waarin het TOEGANGSHEK, met HEKPIJLERS en SCULPTUREN (1), een KRUISBEELD (2), een GRAFMONUMENT (3), een FAMILIEGRAF (4) en nog een GRAFMONUMENT (5).

De begraafplaats beslaat een rechthoekige, op het zuidoosten georiënteerde plattegrond en ligt ingeklemd tussen de Rietbeemdweg, de Deken Baekersstraat, de Mgr. Bekkersstraat en het belendende perceel in het noordoosten.

Onder invloed van de ideeën van de Verlichting veranderde in de loop van de achttiende eeuw de gewoonte om de doden in en om de kerken te begraven. Na eerdere, vruchteloze pogingen werd in 1810, na de inlijving van ons land door de Fransen, een definitief algeheel verbod van kracht welk uiteindelijk ook in Schijndel een einde maakte aan het begraven in en om de kerk. Na het vertrek van de Fransen volgde in 1829 een gelijkluidend Koninklijk Besluit dat het begraven van de doden binnen de bebouwde kom verbood. In Schijndel werd uitgeweken naar voornoemd terrein dat diende ter vervanging van de rondom de Sint Servatiuskerk aan de Markt aangelegde begraafplaats.

Omschrijving.

De begraafplaats ligt op een rechthoekig terrein dat aan drie zijden is omzoomd met een coniferenhaag en aan de Rietbeemdweg -de voorzijde- is afgezet met het hekwerk tussen pijlers voorzien van sculpturen. In dit hekwerk bevinden zich twee toegangen waarachter twee laantjes naar de achterzijde van de begraafplaats voeren. Achter de rechtertoegang staan aan weerszijden van dit laantje beuken en bevindt zich direct achter de toegang een halfrond plaatsje met beukenhaag. Aan het einde van dit rechter laantje staat het kruisbeeld. Langs het rechter laantje liggen veel vrij recente graven. De indeling van de begraafplaats aan het linker laantje is strikt hiërarchisch naar maatschappelijke positie. Aan het linker laantje liggen van achteren naar voren: kindergraven, graven van de geestelijkheid (waaronder het te beschermen grafmonument van pastoor Antonius van Alphen), graven van notabelen (waaronder twee te beschermen grafmonumenten van de familie Bolsius) en graven van de overigen.

Waardering

Het complex, bestaande uit een begraafplaatshek, waarin toegangshekken met pijlers en sculpturen, verder een kruisbeeld en drie grafmonumenten, is van algemeen belang.

Het heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van de rooms-katholieke grafcultuur in de tweede helft van de negentiende eeuw en, in het geval van de grafmonumenten, van een sociale ontwikkeling.

Verder is het cultuurhistorisch waardevol daar in het complex technische en typologische -en daarmee innovatieve- ontwikkelingen tot uitdrukking komen.

Het complex bezit kunsthistorische waarden wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteit, de bijzondere ornamentiek van diverse ontwerpen en het zeer gevarieerde materiaalgebruik (onder andere hardsteen, (geprofileerde) baksteen, cementsteen, zandsteen, kalksteen, marmer, smeed- en gietijzer).

Het complex is van belang wegens de gaafheid van de te beschermen objecten en de zeldzaamheid van enkele onderdelen.