Inleiding

In de bebouwde kom van Lisse gesitueerde, uit een r.k. kerk met bijbehorende PASTORIE en klooster bestaand kerkelijk complex. De Sint Agathakerk is gebouwd in de jaren 1902-1903 naar een ontwerp van de architect J.H.H. van Groenendael, een leerling van Pierre J.H. Cuypers. Rechts van de in Neo-Gotische stijl opgetrokken "Kathedraal van de Bollenstreek" staat de pastorie, die een jaar eerder, maar door de zelfde architect is gebouwd in een aan de Hollandse Neo-Renaisance verwante bouwtrant met Laat-Gothische invloeden. De pastorie verrees eerder dan de kerk omdat bouwpastoor Klekamp de bouw ervan op de voet wilde volgen. De vertrekken op de begane grond zijn nog voor een belangrijk deel in oorspronkelijke staat bewaard gebleven. De privévertrekken op de verdieping zijn inwendig sterk gewijzigd en vallen derhalve buiten de bescherming van rijkswege.

Omschrijving

Een in grauwe baksteen met accenten van gele baksteen, rode verblendsteen en natuursteen opgetrokken pand van twee bouwlagen onder met leien (Maasdekking) gedekte zadeldaken en een eveneens met leien gedekt, deels afgeknot schilddak. Trasraam met hardstenen deklijst.

De asymmetrsiche voorgevel bestaat uit vijf vensterassen met links een drie assen brede risalerende trapgevel voor een zadeldak met gemetselde schoorsteen op de nok. Op de begane grond van de risaliet twee rechtgesloten vensters met T-ramen, zandstenen boven- en onderdorpels en kraalprofielen in dagkanten van rode verblendsteen. Het glas-in-lood van de bovenramen is waarschijnlijk van latere datum. Aan weerszijden van de vensters speklagen van gele baksteen, boven de vensters liggende ellipsbogen met archivolten en siermetselwerk in de boogtrommels; iets uitgemetseld gevelveld vanaf de boogaanzetten met op overhoekse uitmetselingen staande, zandstenen kraagstenen. De bogen worden over de gehele gevel in beide bouwlagen met elkaar verbonden door een dunne lijst van geglazuurde terracotta. De entree in portiek met hardstenen trapje bevindt zich in de rechter vensteras van de risaliet. De rondbogige portiekopeningen met kraalprofiel in de dagkant heeft een op een hardstenen blok staande hoekzuil van gepolijst graniet met zandstenen bladwerkkapiteel. Oorspronkelijke, onder vierruits, met glas-in-lood ingevuld rondboog-bovenlicht staande vleugeldeur met siersmeedwerk voor de deurramen. In de rechter portiekopening, tussen de zuil en de gevel een smeedijzeren hekje. Boven de entreepartij een zandstenen profiellijst met bladmotieven en een gevelsteen met rolwerk en de vermelding 'Ao Di MCMII'. Drie vensters op de verdieping vergelijkbaar met die op de begane grond. Tussen de vensters een profiellijst op de plaats van een speklaag. In de rechter zijkant van de risaliet een smallere versie van de vensters aan de voorzijde. Over de gehele breedte van de gevels doorgetrokken, ook als cordonlijst fungerende zandstenen onderdorpel. Boven de verdiepingsvensters eveneens een cordonlijst. Geveltop met natuurstenen dekplaten op de geveltrappen, twee blinde, ronde vensters met natuurstenen diamantkoppen in het boogveld en een rechtgesloten middenvenster onder een rondboog met drie rondbogen in de boogtrommel. Een op de rug van deze boog rustende, overhoekse uitmetseling, die oorspronkelijk waarschijnlijk deel uitmaakte van een tenant.

De terugliggende rechter gevelpartij heeft details en vensters als in de risaliet; bovenramen echter met roedenverdeling in plaats van glas-in-lood. Decoratief uitgemetselde gevelbeëindiging met hardstenen gootlijst (met afvoergootjes) in het verlengde van de bovenste cordonlijst van de risaliet. In het dakschild hierboven een houten, met leien beklede dakkapel met steil zadeldak en kruisraam.

Rechter zijvel met terracotta deklijst op trasraam en vier vensters per bouwlaag als die in de voorgevel. In de boogtrommels decoratieve vullingen van gele baksteen boven rollagen van eveneens gele baksteen. Rechts van de linker-, en links van de rechter vensteras een liseen met een aanzet met rondboogvormige uitsparing ter hoogte van de bovenramen van de vensters op de begane grond. Gevelbeëindiging als die van het rechter deel van de voorgevel, maar verkropt over het uitgemetselde bovenste deel van de lisenen.

Achtergevel met terracotta rand op het trasraam. Links aan de gevel een serre aan een terras met hoge hoekkolommen op de gemetselde terrasmuren. Serre met decoraties van gele baksteen in de gemetselde zijkanten, waartussen een invulling van hout en glas met glas-in-lood in de acht rondboog-bovenlichten van de openslaande tuindeuren en de ramen aan weerszijden. Rechts van de serre een boven een hardstenen trapje staande, diepliggende porte brisée onder een met glas-in-lood ingevuld bovenlicht en een liggende ellipsboog met baksteendecoratie in de boogtrommel. Rechts in de gevel een breed venster met hardstenen onderdorpel en roedenverdeling in de bovenramen onder een liggende ellipsboog met een decoratieve invulling van de boogtrommel. Op de verdieping in het midden een openslaande balkondeur met een met glas-in-lood ingevuld bovenlicht boven een niet oorspronkelijk balkon. Boven de deuren een liggende ellipsboog met decoratieve baksteenversiering in de boogtrommel. Aan weerszijden twee vensters met een detaillering die vrijwel identiek is aan die van de balkondeuren. Gevellijst identiek aan de andere rechte gevelbeëindigingen. In het dakschild hierboven twee dakkapellen als die boven de voorgevel.

Linker zijgevel met in het midden een voor het trappenhuis staand, hoog opgaand risaliet met puntgevel aan dwarskap. Op de begane grond van het risaliet twee kleine rondboog-vensters met een invulling van glas-in-lood. Daarboven per bouwlaag een rondboog-vensters met glas-in-lood en een klein rechtgesloten venster. Bovenste deel van de gevel met kraagstukken en een geveltop met schouderstukken, deklijsten van natuursteen en pironbekroning. In de geveltop een tweedelig veld met in het onderste deel drie spitsboogvensters, waarvan twee blind en de middelste met glas-in-lood. Eén spitsboogvenster in het bovenste deel van de met een hardstenen piron bekroonde top. Rechts van de risaliet op de begane grond een klein, hoog geplaatst venster en een venster als die op de verdieping van de achtergevel. Links van de risaliet een laag tussenlid met gemetselde kantelen en plat dak, dat de pastorie met de kerk verbindt. Op de verdieping, rechts van de risaliet, een venster als de verdiepingsvensters in de achtergevel en links van de risaliet één identiek venster. In het dakschild links van de risaliet een dakkapel als die in de overige dakschilden.

INTERIEUR nog voor een deel in oorspronkelijke staat. Tochtportaal met openslaande portaaldeuren tussen boven- en zijlichten met art nouveau glas-in-lood. Gang met terrazzo vloer en plafond met profielranden. Rondbogen voor de trapopgang en tussen het ingangsportaal en de gang. Ontvangstzaal en suite met paneel-schuifdeuren en plafonds met geprofileerde stucranden, schouw van zwart marmer en een boezem met driepassen in rondbogen onder een uitzwenkende geprofileerde kroonlijst. Vertrekken op de begane grond met paneeldeuren binnen profiellijsten. Naar de privévertrekken voerende trap met gesneden trappaal en houten trapbalusters.

Rechts van de pastorie en hieraan bevestigd de oorspronkelijke smeedijzeren HEKKEN die toegang geven tot de pastorietuin. In de tuin onder meer een halfronde ring van rode beuken. Vóór de pastorie de eveneens oorspronkelijke, gemetselde ERFSCHEIDING met ezelsruk en korte hekpijlers met hardstenen koppen. Het bijbehorende hekwerk is niet meer aanwezig.

Waardering

- De pastorie is van cultuurhistorisch belang als een bijzondere, representatieve uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling en als onderdeel van een kerkelijk complex.

- Het pand met bijbehorend interieur is architectuurhistorisch van algemeen belang als een laat maar mooi voorbeeld van kerkelijke bouwkunst met de stilistische kenmerken van de Hollandse Neo-Renaissance en de Neo-Gotiek, vanwege de bijzondere ornamentiek en vanwege het materiaalgebruik.

- Het pand met pastorietuin, hekken en erfscheiding heeft stedebouwkundige en ensemblewaarde vanwege de grote betekenis voor het aanzien van het dorp, vanwege de situering en vanwege de bijzondere functionele en visuele samenhang met de kerk en het voormalige klooster.

- Het is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de ruime mate van gaafheid van het exterieur en delen van het interieur.