Kennemerstraatweg 462, Heiloo

Monumenttype:: Rijksmonument
Monumentnummer:: 515987
Monumentnaam:: Kennemerstraatweg 462
Plaats:: Heiloo

Bron: Dqfn13 via Wikimedia Commons

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Voeg uw verhaal toe

Beschrijving

Inleiding

Aan de oostzijde van de Kennemerstraatweg links (N) van het hoofdgebouw gelegen voormalige DOKTERSWONING uit 1937 gebouwd als onderdeel van het complex 'Sint Willibrordus' in opdracht van de Sint Willibrordusstichting. Het vermoedelijk eveneens door Thunissen en Hendricks ontworpen woonhuis heeft een traditionalistische vormgeving die aansluit bij het naastgelegen hoofdgebouw, de directeurswoning en een dokterswoning rechts (Z) hiervan.

Beschrijving

Op vierkant grondplan gebouwd woonhuis van twee bouwlagen onder een ruim overstekend tentdak dat doorloopt boven een L-vormige uitbouw rond de noordoosthoek waarin de garage en de bijkeuken ondergebracht zijn. Rechts tegen de rechterzijgevel bevindt zich een halfronde erker met balkon. Het buitenmuurwerk is uitgevoerd in gele genuanceerde machinale baksteen waalformaat in kettingverband met licht achteroverhellende voeg. Onder de benedenvensters zijn de muren echter opgetrokken in platvol gevoegde rode genuanceerde waalsteen (ook kettingverband). De dakbedekking bestaat uit gesmoorde verbeterde Hollandse pannen. Onderlangs het overstekende dak loopt een geprofileerde houten bakgoot op dito uitstekende balken. Op het tentdak staat een schoorsteen van gele genuanceerde waalsteen. Alle vensters behalve die van de erker hebben paarsrode lekdorpeltegels en betonnen lateien. De erkervensters zijn voorzien van hardstenen lekdorpels en een omgaande betonnen latei.

De symmetrische voorgevel (W) heeft een vertikaal beschoten eikenhouten voordeur waarin een smal raam en waarboven een bovenlicht van blank glas-in-lood. Rond de voordeur is een brede houten omlijsting aangebracht die zich voortzet rond het uit twee gekoppelde draairamen bestaande middenvenster op de eerste verdieping. Voor de deur ligt een gemetselde stoep met zwaar tralierooster. Beneden in de voorgevel zit links en rechts een (vernieuwd) vast raam; boven links en rechts een driedelig venster bestaande uit een vast raam tussen twee draairamen. De lage houten dakkapel halfweg het voorschild heeft een kwartrond geprofileerd overstek op klossen en drie gekoppelde ramen: een vast raam tussen twee draairamen. Links tegen de linkerzijgevel (N) bevindt zich de aangebouwde garage met in de voorzijde (W) een dubbele garagedeur waarboven een driehoekig schot van horizontale rabatdelen voorzien van een liggend uitzetraam. De garagedeur is uitgevoerd als dubbele eikenhouten paneeldeur voorzien van zware duimgehengen en twee raampjes. De linkerzijgevel heeft naast de garage een geringe uitbouw waarin een eikenhouten deur voorzien van glaspanelen en rechts hiervan een uitzetraampje. Eenzelfde raampje zit direct rechts naast de uitbouw. Rechts in de zijgevel bevinden zich verder twee gekoppelde draairamen. Op de eerste verdieping zijn vijf vaste ramen aangebracht, van links naar rechts een enkele, drie gekoppelde en een dubbele. In de penanten tussen deze drie vensters zijn vier banden van contrasterende lichtrode baksteen vechtformaat gemetseld. De lage zijgevel (N) van de garage telt twee uitzetraampjes. In de halfronde erker rechts tegen de rechterzijgevel (Z) zijn vijf vensters aangebracht elk voorzien van twee (vaste) ramen met bovenlichten. Het balkon boven de erker heeft een gemetselde borstwering met ronde ijzeren leuning en is toegankelijk via een dubbele eikenhouten balkondeur met glaspanelen. Links en in het midden van de eerste verdieping zijn twee gekoppelde draairamen aangebracht (het rechter raam van het middenste venster is gewijzigd in een uitzetraam met ondoorzichtig glas). De begane grond heeft links een driedelig venster bestaande uit een breed vast raam tussen twee draairamen. Zowel de rechterzijgevel als de achtergevel (O) heeft een dakkapel als voor. Links in de achtergevel zit een deur als in de linkerzijgevel, maar met tweeruits bovenlicht. De garage- annex bijkeukenuitbouw rechts heeft in de achtergevel links een driedelig venster bestaande uit een vast raam tussen twee draairamen, en rechts een dubbele garagedeur identiek aan die in de voorzijde van de garage. Op het dak boven de uitbouw staat een in gele genuanceerde baksteen gemetselde schoorsteen. De zuidgevel van de uitbouw heeft twee eikenhouten deuren van vertikale delen, en op de eerste verdieping een houten schot als boven de voorste garagedeur. Links hiervan zit in de achtergevel een keukenvenster bestaande uit twee gekoppelde draairamen waarboven twee uitzetramen. Op de eerste verdieping zijn ter weerszijden van de moderne branddeur (oorspronkelijke zat hier een raam) twee gekoppelde draairamen aangebracht. In het interieur is de oorspronkelijke indeling grotendeels behouden gebleven. De bordestrap in de hal heeft een dichte leuning met eikenhouten handlijst. Vermeldenswaard zijn verder enkele originele eikenhouten tussendeuren op de begane grond.

Waardering

De voormalige dokterswoning is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het complex 'Sint Willibrordus'. en vanwege de architectuurhistorische waarden als voorbeeld van bouwen in traditionalistische trant . Zowel uitwendig als inwendig nagenoeg gaaf bewaard.

Bron: Rijksmonumentenregister

Specificaties

Monumentnummer:: 515987
Artikel ZKP:: rijksmonument
Provincie:: Noord-Holland
Gemeente:: Heiloo
Plaats:: Heiloo

Bron: Rijksmonumentenregister

Complex eigenschappen

Complexnaam:: Sint Willibrordus
Complexnummer:: 515981
Complex beschrijving:: Inleiding

COMPLEX 'Sint Willibrordus' bestaande uit een HOOFDGEBOUW (1), KAPEL (2), ZIEKENPAVILJOEN 'Sint Paulus'(3), ZIEKENPAVILJOEN 'Sint Cornelius'(4) twee DOKTERSWONINGEN (5,6), een DIRECTEURSWONING (7) en het VOORTERREIN (8). De bouw van de Sint Willibrordusstichting, thans Psychiatrisch Centrum Willibrord geheten, hing nauw samen met de wens van de broeders van de Onze Lieve Vrouw van Lourdes te Dongen om een eigen "gesticht voor Roomsch-Katholieke mannelyke krankzinnigen" op te richten. Nadat pogingen hiertoe in de provincie Utrecht op niets uitliepen, is in Noord-Holland gezocht naar een geschikt bouwterrein. Dit resulteerde in juli 1927 in de aankoop van het ruim 39 hectare grote voormalige landgoed Ypestein gelegen aan de oostzijde van de Kennemerstraatweg (het kasteel was reeds in 1749 voor afbraak verkocht). De bouw van de inrichting werd tussen 1928 en 1940 gefaseerd uitgevoerd naar ontwerp van het Haagse architectenbureau H.J.W. Thunnissen en J.H. Hendricks in een aan de Delftse school verwante traditionalistische vormgeving. Als hoofdopzet voor het complex werd gekozen voor het paviljoensysteem waarbij de patiënten naar ziektecategorie in een van de acht paviljoens werden ondergebracht. Aannemer van de verschillende gebouwen was P. Bot uit Heerhugowaard. Het toegepaste beeldhouwwerk werd grotendeels ontworpen en uitgevoerd door de Haagse beeldhouwer P. Biesiot. De Haarlemse glazenier K. Trautwein leverde de gebrandschilderde ramen in de kapel.

Zowel de hoofdopzet van het complex als de individuele gebouwen illustreren de opvattingen over de verpleging van psychiatrische patiënten in het interbellum. Voorop stond niet meer het isoleren en opsluiten, maar een op de terugkeer in de maatschappij gerichte heropvoeding in een geordende en rustige omgeving. Aan arbeid werd daarbij een belangrijke positieve rol toegekend. De grondlegger van deze heropvoedings- en arbeidstherapie was de Duitser dr. Simon die zijn ideeën verwezenlijkte in het Provinzialheilanstalt in Gütersloh, dat door de architect, de geneesheer-directeur en de broeder-overste in juni 1928 bezocht werd. In navolging hiervan zou arbeid ook in Heiloo een belangrijke rol krijgen. Naast huishoudelijke taken en werk in de tuinen, werden daartoe twee werkplaatsen gebouwd. In de paviljoens zelf werd gestreefd naar een huiselijke omgeving, ondermeer door "knusse erkerramen" (aldus de architect), het zo mogelijk vermijden van lange, saaie gangen door de zalen direct aan elkaar te laten grenzen, en door deze elk een eigen kleurstelling te geven. "In alles is getracht zoveel mogelijk voor de verpleegden de indruk, dat zij zich in een `gesticht' bevinden, te vermijden. De verblijven en zijn dan ook van gezellige zitjes voorzien en met planten en bloemen versierd". Ook werd bij de bouw van de verschillende paviljoens rekening gehouden met de specifieke eisen van de betreffende doelgroep. Zo is het paviljoen voor psychopaten "van stevige ramen en deuren voorzien en uiterst solide uitgevoerd, zowel met het oog op vernieling als op eventuele pogingen tot uitbraak".

Het ten zuiden van de kapel gelegen observatiepaviljoen "Sint Josef" is eind jaren tachtig vervangen door nieuwbouw. Het achter de kapel, evenwijdig aan het hoofdgebouw gelegen paviljoen "Sint Vincentius", bestemd voor onrustige patiënten, met haaks hierachter in de lengte-as van het terrein een werkplaats, en verder linksachter, eveneens in de lengterichting, het paviljoen "Sint Cornelius, bestemd voor epileptici worden in de tweede helft van 1999 gesloopt. Tot het complex behoorden tevens een groot aantal dienstgebouwen, waaronder een keuken met bakkerij, een machine- annex wasgebouw waarin ook het uit eigen bronnen opgepompte water werd gezuiverd, een boerderij, een broederhuis, een feestzaal en een door de patiënten gebouwd lijkenhuisje met sectiekamer. Voor zover nog aanwezig zijn deze gebouwen niet meer gaaf en vallen, evenals de latere nieuwbouw buiten de bescherming.

Beschrijving

Het merendeel van de paviljoens is in oorsprong symmetrisch rond de lengte-as van het nagenoeg rechthoekige terrein gesitueerd. Vanaf de Kennemerstraatweg bestaat het complex uit een monumentaal HOOFDGEBOUW voorzien van zijvleugels en een achterliggende binnenhof met KAPEL waarvan de beeldbepalende veertig meter hoge koepel letterlijk en symbolisch het middelpunt vormt van het complex. Het PAVILJOEN 'Sint Cornelius' ligt achter het hoofdgebouw ten NO van de centrale as. Buiten de rechthoekige hoofdvorm heeft het terrein rechtsvoor (ZW) een plaatselijke verbreding die benut werd voor de bouw van het PAVILJOEN 'Sint Paulus' voor psychopaten en drie dienstwoningen waaronder een DOKTERSWONING op de hoek van de Ypesteinerlaan en de Kennemerstraatweg, en de voormalige DIRECTEURSWONING ten noorden hiervan aan de Kennemerstraatweg. Een tweede DOKTERSWONING bevindt zich links van het hoofdgebouw. Onder de bescherming valt ook het tussen de Kennemerstraatweg en het hoofdgebouw gelegen VOORTERREIN bestaande uit een TUINAANLEG met bijbehorend TOEGANGSHEK.

Waardering

Complex 'Sint Willibrordus' bestaat uit een HOOFDGEBOUW (1), KAPEL (2), ZIEKENPAVILJOEN 'Sint Paulus' (3), ZIEKENPAVILJOEN 'Sint Cornelius' (4), twee DOKTERSWONINGEN (5,6) en een DIRECTEURSWONING (7) en een VOORTERREIN (8) bestaande uit een TUINAANLEG en een TOEGANGSHEK. Het complex 'Sint Willibrordusstichting' is van algemeen belang wegens cultuur en architectuurhistorische waarde als zorgvuldig ontworpen en deels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een psychiatrische inrichting volgens het paviljoensysteem uit het interbellum.

Bron: Rijksmonumentenregister

Voeg uw verhaal toe

Eigenschappen

Functies
Functie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functietype	Is hoofdfunctie
Dokterswoning	Woningen en woningbouwcomplexen	Dienstwoning(K)	oorspronkelijke functie	Ja

Adressen
Straat	Getal	Achtervoegsel	Postcode	Plaats	Locatie	Situatie	Is hoofdadres
Kennemerstraatweg	462	–	1851 NG	Heiloo	–	–	Ja

Percelen
Kadastraal perceel	Kadastrale sectie	Kadastraal object	Appartement	Kadastrale gemeente
–	D	5504	–	Heiloo

Bouwperioden
Start	Eind	Notitie	Beschrijving
1937	1937	–	vervaardiging

Bouwstijlen
Stijl	Substijl	Zuiverheid	Notitie
Traditionalisme	–	invloeden	–

Ambachten
Name	Beroep	Notitie
Hendricks, J.H. ; Noord-Holland	ingenieur	–
Thunissen, H.J.W. ; Noord-Holland	ingenieur	–
Bot, P. ; Noord-Holland	aannemer / uitvoerder	–

Bron: Rijksmonumentenregister

Tijdlijn Kennemerstraatweg 462

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Voeg een verhaal toe over dit monument