Alle monumenten springlevend! Het Restauratiefonds heeft voor elk monument een passende financiering. Bezoek Restauratiefonds.nl
Herbestemming.nu helpt initiatiefnemers van herbestemmingen met kennis, praktijkvoorbeelden en een netwerk van specialisten. Bezoek Herbestemming.nl

De Hoge Spijk, Beesd

Rijksmonument
Monumentnummer:
515495
De Hoge Spijk
Beesd
Afbeeldingen toevoegen

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Voeg uw verhaal toe

Beschrijving

Omschrijving onderdeel 20: BOERDERIJ 'DE HOGE SPIJCK' MET AANGEBOUWD BAKHUIS.

Ten noordwesten van het hoofdgebouw aan een kruising van vier wegen en achter een rij oude bomen ligt de boerderij 'De Hoge Spijk' met aangebouwd bakhuis uit circa 1800, die al in een pachtboek uit 1442 wordt genoemd. De op rechthoekige grondslag opgetrokken T-boerderij is meermalen sterk verbouwd zoals aan het metselwerk af te lezen is. Het voor- en achterhuis hebben een nieuw T-vormig pannen dak.

De vierassige voorgevel heeft een excentrisch geplaatste toegangsdeur met vierruits bovenlicht, links hiervan een twaalfruits opkamervenster met luiken en rechts hiervan twee vernieuwde negenruits vensters. In de linker zijgevel van het voorhuis drie twaalfruits schuifvensters en in de rechter zijgevel drie vernieuwde negenruits vensters. Het achterhuis is vergroot (zie knik dakrand) met centraal hoge dubbele deeldeuren waarboven een hooiluik en geflankeerd door twee verkleinde vensteropeningen en staldeuren.

Tegen de rechter zijgevel staat een op rechthoekige grondslag opgetrokken, bakstenen bakhuis onder een rieten schilddak. In de voorgevel een zogenaamd melkmeisje dat wil zeggen een deur met aan weerszijden een hoog geplaatst venster (negenruits). De boerderij staat op de kadastrale minuut van omstreeks 1830.

Waardering

De BOERDERIJ 'DE HOGE SPIJCK' MET AANGEBOUWD BAKHUIS behorend tot de historische buitenplaats Mariënwaerdt is van algemeen belang:

- wegens de ouderdom;

- als voorbeeld van een boerderij, in plattegrond en in opstand, uit circa 1800;

- wegens de ensemblewaarde;

- wegens de situering aan een kruispunt van vierwegen en de ligging achter een rij oude bomen;

- wegens de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Bron: Rijksmonumentenregister

Specificaties

Monumentnummer:
515495
Artikel ZKP:
rijksmonument
Provincie:
Gelderland
Gemeente:
West Betuwe
Plaats:
Beesd
Bron: Rijksmonumentenregister

Complex eigenschappen

Complexnaam:
Mariënwaerdt
Complexnummer:
513559
Complex beschrijving:

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde HISTORISCHE BUITENPLAATS MARIËNWAERDT met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), DIENSTGEBOUW (3), GRAFZERK (4), TUINMUUR (5), KOUDE BAKKEN (6), POMP (7), DRUIVENKAS (8), KAS (9), PRIEEL (10), DIENSTWONINGEN (11), BOERDERIJ 'NIEUWE BOUWING' (12), SCHUUR (13), TWEE KAPBERGEN (14A en 14B), BOERDERIJ 'ABTSBOUWING' (15), BOERDERIJ 'LINGENHOF' (16), VLOEDSCHUUR (17), HOUTEN SCHUUR (18), WOONHUIS (19), BOERDERIJ 'DE HOGE SPIJCK' MET AANGEBOUWD BAKHUIS (20), KAPBERG (21), BOSWACHTERSWONING 'PRINKEL' (22), TOEGANGSHEK (23), BOERDERIJ 'DE MOUWE' (24), VLOEDSCHUUR 25), KAPBERG (26A) en HOOIBERG (26B), BOERDERIJ 'DE LAGE SLUIS' (27), BOERDERIJ 'DE HOGE SLUIS' (28), SCHUUR (29), SLUIS (30), VLOEDSCHUUR (31), BOERDERIJ DE NEUST (32).

Ten oosten van het dorp Beesd aan de Linge ligt de historische buitenplaats Mariënwaerdt ter plaatse van de in 1129 gestichte Praemonstratenserabdij Mariënwaerdt. Dit klooster, bestaande uit een uitgebreid complex van gebouwen met kerk en klokkentoren, werd tussen 1566 en 1567 verwoest en afgebroken. De goederen werden daarna beheerd door het Kwartier van Nijmegen. In 1704 verhief de Landdag Mariënwaerdt tot een heerlijkheid met hoge, middelbare en lage jurisdictie om het goed beter te kunnen verkopen. Graaf van Bylandt kocht de plaats in 1734 en liet tussen 1734 en circa 1790 op het terrein een buitenhuis bouwen, met gebruikmaking van restanten van de abdij. Aan de noordoostzijde van het huis werd een parkbos met slingerlanen aangelegd.

Een overzichtskaart uit circa 1624 (aanwezig op het huis) en een kaart van landmeter Bajonville uit 1664 tonen de omgrenzing, de percelering, de ligging van de goederen en de lanenstructuur van het oude kloostercomplex, zoals thans nog gaaf bewaard en in één bezit is gebleven.

Op deze gronden is in de achttiende eeuw de buitenplaats gesticht, waarvan de markante kern gevormd wordt door de omgeving van het huis met parkbos, moestuin en toegangslaan, geflankeerd door weilanden en doorsneden door twee dwarslanen. De verwevenheid van de buitenplaats met het oude kloostergoed (thans landgoed) is kenmerkend en vrij uniek te noemen.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. Aan de zuidkant is de Linge de begrenzing. Aan de oostkant vormt de Bisschopsgraaf de begrenzing: de watergang waarover de bisschop van Utrecht klooster Mariënwaerdt kon bereiken.

Waardering van het complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS MARIËNWAERDT is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:

- wegens de ouderdom;

- wegens de ontwikkelingsgeschiedenis;

- wegens de middeleeuwse restanten van het abdijencomplex;

- wegens de gaaf bewaard gebleven historische infrastructuur;

- wegens het 18de-eeuwse hoofdgebouw in classicistische stijl;

- wegens de aanleg in landschapsstijl en het moestuinensemble;

- wegens de inpassing in en de samenhang met het omringende landschap;

- wegens de visuele samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Bron: Rijksmonumentenregister
Voeg uw verhaal toe

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Boerderij(M1) Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Marienwaerdt Abelenlaan 1 – 4153 RS Beesd – – Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
– C 595 – Beesd
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) – –
Bron: Rijksmonumentenregister

Tijdlijn De Hoge Spijk

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.
Voeg een verhaal toe over dit monument

Andere monumenten in de buurt