Kadoelerweg 1, Kraggenburg

Inleiding

DIENSTWONINGEN behorende bij het waterbouwkundige complex bestaande uit het gemaal Smeenge met een schutsluis en verkeersbrug, sluiswachtershuisje, schotbalkenloods en dienstwoningen bij De Voorst en Vollenhove. Het bij het complex behorende blok van zes woningen voor gemaal- en sluispersoneel, alsmede voor één of twee kantonniers werd in het derde kwart van 1941 aanbesteed en werd uitgevoerd door N.V. Panagro te Warmond. De woningen waren gereed in 1942. Ze behoren bij het in de jaren 1939-1942 in opdracht van Rijkswaterstaat (Dienst der Zuiderzeewerken afdeling Noordoostpolderwerken, later Rijksdienst IJsselmeerpolders) gebouwde gemaalcomplex, dat ontworpen werd door ir. D. Roosenburg (Den Haag). De dienstwoningen zijn gebouwd in een eenvoudige, functionele bouwstijl, die een verre verwantschap heeft met de architectuur van de Delftse School. Aan de achterzijde staan drie dubbele schuurtjes, die deel uitmaken van de oorspronkelijke opzet van het complex.

Omschrijving

Een rijtje van zes, in schone baksteen opgetrokken woningen met verdieping onder met verbeterde Hollandse pannen gedekte, uitkragende zadeldaken met vier gemetselde schoorstenen. Alle woningen bevatten rechtgesloten gevelopeningen die staan onder rollagen. De onderdorpels van de vensters zijn vervaardigd van grèstegels. De linker woning in het evenwijdig aan de weg staande rijtje heeft een, ten opzichte van de andere woningen, risalerende voorgevel. Deze voor de machinist van het gemaal bestemde woning is zodoende groter dan de andere vijf woningen.

Waardering

De dienstwoningen zijn van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde.

- De woningen hebben cultuurhistorische waarde omdat de bouw ervan het ontstaan van de Noordoostpolder markeert en het derhalve de oudste nog bestaande woningen in de Noordoostpolder zijn.

- De woningen hebben architectuurhistorische waarde vanwege de sobere, voor de bouwtijd karakteristieke vormgeving.

- De woningen hebben ensemblewaarde vanwege de bijzondere visuele en functionele samenhang met de overige onderdelen van het complex.

- Het rijtje woningen is bovendien van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het exterieur.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
514776
Complexnaam
Gemaal
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Complex van electrisch GEMAAL Smeenge, met SCHUTSLUIS en beweegbare VERKEERSBRUG, SLUISWACHTERSHUISJE, SCHOTBALKENLOODS en DIENSTWONINGEN bij De Voorst en Vollenhove (Ov.). Het complex is één van de drie grote, aan de grenzen van de Noordoostpolder staande gemaalcomplexen die zijn gebouwd voor de bemaling van "Den Noordoostelijken Polder". De andere twee zijn die bij Urk (Vissering) en Lemmer (Buma). Het in de jaren 1939-1941 in opdracht van Rijkswaterstaat (Dienst der Zuiderzeewerken afdeling Noordoostpolderwerken, later Rijksdienst IJsselmeerpolders) gebouwde complex, met het gemaal Smeenge (naam sinds 1950) en de Voorster Sluis, is ontworpen door ir. D. Roosenburg (Den Haag). De gebouwen van het complex zijn opgetrokken in een functionalistische stijl en tonen grote overeenkomsten met de gebouwen van de complexen gemaal- en sluiscomplexen bij Lemmer en Urk. De bestekken voor de staalskeletten van het gemaalgebouw, de schotbalkenloods en het transformatorstation (laagspanningsgebouw) dateren van december 1939. Dit bij het gemaal behorende transformatorstation werd op enige afstand geplaatst op een in de provincie Overijssel liggend terrein aan de overzijde van het kanaal Blokzijl-Kadoelen en is niet beschermd. Het inwendige van de complexonderdelen valt eveneens buiten de bescherming van rijkswege.

Omschrijving

Complex van gemaal (gemaal Smeenge), met sluiswachtershuisje, schotbalkenloods en dienstwoningen, opgebouwd vanuit rechthoekige plattegronden, in schone baksteen op een betonnen onderbouw. De gebouwen worden overkapt door met pannen gedekte zadeldaken en staan evenwijdig aan de weg. Het complex wordt gecompleteerd door een schutsluis (Voorster Sluis). De sluis verbindt het Vollenhover Kanaal met de in de polder gelegen Zwolse Vaart, en is voorzien van een bijbehorende noodschuif. Over de sluis ligt een beweegbare verkeersbrug.

Waardering

Het waterstaatkundige complex is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde.

- Het waterstaatkundige complex heeft algemene cultuurhistorische waarde omdat de bouw ervan het begin van de Noordoostpolder markeert en het tot de oudste nog bestaande bouwwerken in de Noordoostpolder behoort. Het complex is tevens van belang vanwege de plaats die het inneemt in de technische en typologische ontwikkeling van waterbouwkundige werken in Nederland.

- Het complex heeft algemene architectuurhistorische waarde vanwege de specifieke, voor de bouwtijd karakteristieke vormgeving en constructie van de complexonderdelen, en als belangrijk werk uit het oeuvre van een vooraanstaand bouwkundige.

- Het complex heeft ensemblewaarde vanwege de bijzondere visuele en functionele samenhang tussen de samenstellende onderdelen. Het is tevens van belang vanwege de ruimtelijke relatie met de wateren waarmee het is verbonden en als essentiëel onderdeel van een groter geheel (Noordoostpolder), waarvan ook de sterk verwante waterstaatkundige complexen bij Urk (Vissering-Urkersluis) en Lemmer (Buma/Lemstersluis) deel uitmaken.

- Het complex is bovendien van belang vanwege de herkenbaarheid en de gaafheid van de complexonderdelen.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Dienstwoning(K4) Woningen en woningbouwcomplexen Dienstwoning(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Kadoelerweg 1 A 8317 PH Kraggenburg Ja
Kadoelerweg 1 F 8317 PH Kraggenburg
Kadoelerweg 1 B 8317 PH Kraggenburg
Kadoelerweg 1 D 8317 PH Kraggenburg
Kadoelerweg 1 E 8317 PH Kraggenburg
Kadoelerweg 1 C 8317 PH Kraggenburg
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) Eengezinswoning
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
C 2535 Noordoostpolder
C 2382 Noordoostpolder
C 2536 Noordoostpolder
C 2534 Noordoostpolder
C 2532 Noordoostpolder
C 2533 Noordoostpolder
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1941 1942 vervaardiging
Naar boven