Veendijk 7, Nijetrijne
- Monumenttype:
-
Gemeentelijk monument
- Monumentnummer:
-
1007335900
- Monumentnaam:
- Veendijk 7
- Plaats:
- Nijetrijne
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Beschrijving
Op de polderdijk langs de Jonkers- of Helomavaart staat het restant van een grote Amerikaanse windmotor. De windmotor is gebouwd in 1921 en heeft tot 1964 gefunctioneerd als poldermolen van de Groote Veenpolder, het tegenwoordige natuurreservaat “De Rottige Meente”. Vanaf 1964 wordt de polder bemalen door een elektrisch gemaal. Door het functieverlies is de windmotor in verval geraakt en in 1983 is de bovenbouw omgewaaid. De nog aanwezige onderbouw op de polderdijk is beeldbepalend en maakt een belangrijk, nog tastbaar, deel uit van de geschiedenis van het gebied. Ook is het restant van de Amerikaanse windmotor een weerspiegeling van de begin 20ste eeuwse bemalingstechniek en een weerspiegeling van de economische ontwikkeling van die periode. Van de vele Amerikaanse windmotoren die de provincie Fryslân rijk was, zijn er nog enkele overgebleven die in de jaren 90 van de 20ste eeuw de status rijksmonument hebben gekregen. Doordat deze windmotor incompleet is, is aan deze windmotor echter nooit een status toegekend. De relatief grote onderbouw is van het type ‘grote Herkules Metallicus windmotoren’. Dit was het grootste type Amerikaanse windmotoren die in de provincie Fryslân zijn geplaatst. Op de onderbouw stond tot 1983 een bovenbouw met een windroosdiameter van 12 meter die was voorzien van 30 bladen. Deze was gefabriceerd door de Vereinigte Windturbine Werke AG te Dresden en geïmporteerd in Nederland door de fa. R.S. Stokvis & Zonen Ltd. Te Rotterdam. Van de nog overgebleven grote windmotoren met een betonen onderbouw in de provincie, is dit de enige onderbouw die een constructieve functie heeft door het hekwerk met windkruisen op de onderbouw. De “tapse” vorm van de onderbouw staat op een grotere betonbak fundering met afgeronde hoeken. De betonnen vijzelbak en uitschoot maken onderdeel uit van deze fundatie. Het is tevens de laatste windmotor in gemeente Weststellingwerf, waardoor behoud zeker gewenst is. De bovenzijde van de onderbouw bestaat uit een betonnen vloerdek die rondom is voorzien van een geprofileerde afwerking. Op het betondek staat een betonnen, geheel symmetrisch, hekwerk bestaande uit hoek- en middenstaander waartussen een kruis is aangebracht. de bovenzijde van het hekwerk is voorzien van een geprofileerde afdekking. De onderbouw is voorzien van een stalen deur in de zuidgevel en een kleine lichtopening in de overige drie zijden. In de betonnen vijzelbak is de oorspronkelijke stalen vijzel met een diameter van ca. 1,5 meter nog aanwezig. De betonnen voorwaterloop met hierop geplaatst smeedijzeren hekwerk uit de bouwtijd In 1995 is bij Schillaard een windmotor uit 1920 met dezelfde afmeting en fabricaat gesloopt. Hiervan zijn diverse onderdelen (gietijzeren turbinilichaam, een windradnaaf, een vijzeltandwiel en een onderbonkelaar) bij de molen aanwezig.
Specificaties
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Windmotor | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Los object | Boerderijen molens en bedrijven | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Veendijk | 7 | – | 8481JC | – | – | – | – |
Andere monumenten in de buurt
-
-
Rijksmonument
Veendijk 6
Windwatermolen uit 1855, in bedrijf.
-
Rijksmonument
Veendijk 4
Windwatermolen uit 1871, buiten bedrijf.